BOYUNA bakıp etkisi az sanılmasın, hem sosyal hem de siyasi hayata bugüne kadar etkisi çok yüksek oldu…
Merhum Cumhurbaşkanı Demirel, DYP liderliği döneminde Rize meydanında seçim konuşmasını yaparken “Hamsi kavağa çıkar mı? Hamsi kavağa çıkarsa ANAP da iktidar olur” sözünün bedelini ağır ödedi.
DYP, SHP ile iktidar ortağı oldu, ancak bu söz de Karadeniz’de de 20 kadar milletvekili kaybettirdi.
O nedenle hamsi tek başına balık değildir, Karadeniz kültüründe fıkrasından ekonomisine, horonundan sporuna kadar her şeyidir…
Bazen ekmek yerine geçer, bazen politik kimliğe dönüşür…
Horon tepen folklor oyuncusunun belinde dizili beyaz metallerin sallandıkça parlayan görüntüsü de hamsinin sudaki yansımasıdır…
Anadolu’nun balık ile buluşmasıdır…
Çoğu zaman da kahkahanın adıdır; özetle hamsi bir kültürdür...
DENİZ SUYU 27 DERECEDE
Ne zaman ki deniz suyu yüzey ısısı Doğu Karadeniz kıyılarında en iyi uyum sağladığı 16- 21 derecelere gelir, hamsi de Anadolu’ya yaklaşır…
Deniz sıcak olduğu sürece de hep kuzeyde kalır…
Bu yıl nasıl olacak derseniz, dün haberlere de yansıyan önemli bir gelişme vardı.
RTEÜ Su Ürünleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Ertuğrul Ağırbaş’ın aktardığına göre Karadeniz’de bu yıl Ağustos ayı su yüzeyi ısısı 4 derece artarak 28 dereceye çıkmış…
Bu rakam oldukça yüksek, hatta ölçümlerine göre Ağustos ile de kalmamış Hopa başta olmak üzere Doğu Karadeniz’in en uç noktalarında 25-27 derecede devam ediyor.
HAMSİN DÖNEMİ
Oysa Hamsi yaşam için 21 derece altında olan deniz suyunu arıyor; bu derecenin altındaki sularda daha fazla bulunuyor…
Av mevsimi başlamış olmasına karşın Kasım ayının ortasından sonra daha çok avlanan hamsi için erken bir dönem olduğu söylenebilir.
Zaten adını verdiği, Ocak ayının ikinci yarısından sonrası, yani zemherinin ardından gelen “hamsin” döneminden alan hamsi için biraz daha beklemek gerektiğinden söz edilebilir.
Geçmiş yıl deneyimlerine bakıldığında beklenti umut kırıklığına neden olabilir…
Nedeni de hem 5 ile 7 yılda bir rastlanan El Nino’nun bu yıl da yaşanıyor olması…
Karadeniz’deki hamsi av miktarının %80-90’ının karşılandığı Doğu Karadeniz’de, yine El Nino yaşandığı 2016’da %43 seviyesine kadar düşmüş…
Hatta 2016’da Batı Karadeniz’deki hamsi av miktarı, Doğu Karadeniz’i geçmiş…
Ondan önceki El Nino dönemlerinde de benzer süreçlerle karşılaşılmış…
Sadece Karadeniz'de de değil, hamsinin yaşam sürdüğü subtropical bölge diye bilinen tropikal bölgenin alt ve üstündeki kuşakta olan bütün ülkeleri etkilemiş....
Yılda 30 milyon tonu aşan miktar ile dünyanın en fazla hamsi avını yapan, El Nino'nun çıkış bölgesindeki Peru'ya da aynı sorunu yaşatmış...
Umarım bu kez böyle bir durum yaşanmaz, bir anda soğuma beklenen iklim Karadeniz’i de etkiler, Anadolu’nun balık ile tanışmasının en önemli unsuru hamsi bolluğuyla karşılaşılır.
SOMON 4 DOLARA İNİNCE…
Nitekim Trabzon Balıkçılar Kooperatifi Başkanı Mustafa Kemal Atar da dün umudunu koruyanlardandı.
Açıklardaki hamsi miktarının ve boyutunun bu yıl çok iyi olduğundan söz etti.
Hamside durum bu ancak Karadeniz insanı son yıllarda geçimini tek çeşit balıktan karşılamıyor.
Karadeniz’in kıyı boyunca uzanan balık çiftlikleri son yıllarda geçimin en önemli kaynağı haline geldi.
Özellikle somon balığında alıcıların ağırlıklı bölümü Rusya, Vietnam ve Japonya’dan…
Balık çiftliklerinin sayısı bir anda pıtrak gibi çoğalınca, herkes kendi ayağına basmaya başlamış.
Karşılıklı fiyat kırmalar o noktaya gelmiş ki 9 Dolar civarında dolaşan fiyat bir anda 4 Dolar seviyesine gerilemiş.
Hem de temizlenmiş haliyle…
Piyasada 400 lira civarında satılan somon balığı, dörtte bir fiyata gitmeye başlamış.
Üstüne bir de El Nino binmiş…
