Yatırımlarda zirveden dönüş

Türkiye’de yatırımların bir göstergesi olarak yatırım malı ithalatı önce mart ayında yüzde 9 geriledi ve 4.77 milyar dolardan 4.34 milyar dolara düştü.

➔Yine de yatırım malı ithalatı yılın ilk çeyreğini artıyla kapattığı gibi milli gelir içindeki makine ve teçhizat yatırımları pozitif olmaya devam etti.

➔2019 yılının son çeyreğinden başlayan yatırım sıçraması kesintisiz 18 çeyrek veya 4.5 yıl sürdü. Bu da 2000’li yılların en büyük ve en uzun süreli yatırım artışını oluşturuyor.

➔Tek veriyle trend oluşmaz diyerek yılın ikinci çeyreğini ve seçim sonrasını bekledik. Nisan ayında tekrar artan yatırım malı ithalatı mayıs ayında yeniden yüzde 5.4 düzeyinde geriledi.

➔Haziran ayı Ticaret Bakanlığı’nın öncü rakamları açıklanınca gördük ki, gerileme yüzde 4.6 oranıyla devam ediyor ve üst üste ikinci ay da düşmüş.

➔Yılın ilk 6 ayındaki toplam ithalat ise yüzde 0.4 gibi küçük oranlı bir artış kaydederek geçen yılın çok az üzerine çıktı ve 25 milyar dolara vardı.

HIZLI YATIRIM DÖNEMİNİN SONU MU?

➔Ancak çeyrekler itibariyle bakıldığında birinci çeyrekte artış yönünde olmasına karşılık yılın ikinci çeyreği düşüşü gösteriyor. İlk çeyrekteki 12.41 milyar dolarlık ithalat ikinci çeyrekte 12.18 milyar dolara indi.

➔Kesintisiz olarak rekor sürede ve büyüklükte devam eden yatırım döneminin ardından gelen yavaşlama, seçimlerin geride kalması ve enflasyonla mücadele çerçevesinde iç talebin yavaşlaması, dış pazarlarda yaşanan durgunluk, finansman koşullarındaki sıkılaşmayla birleştiğinde zirveden dönüşün başladığını düşündürüyor.

➔Daha kesin veriyi ise ikinci çeyrek GSYH verisi açıklandığında göreceğiz. Çünkü yatırım malları yurtiçinde de üretiliyor. Daha yüksek oranda yatırım malı, makine ve teçhizatı kullanılmış olabilir ama böyle bir durum varsa istisna ve ilk olacak.

➔Dediğimiz gibi ihtimali düşük ve muhtemelen makine teçhizat yatırımı yılın ikinci çeyreğinde zirveden dönüşe geçmiş olabilir.

➔Eğer böyle bir durum yaşandıysa gelecek çeyreklerde de sürme ihtimali yüksek. Çünkü Türkiye yatırım yönünden muhtemelen bir doygunluğa ulaşıldı, hızlı yatırım dönemi de bitmiş olabilir.

ALTIN İTHALATI %37 GERİLEDİ

➔Bunun dışında haziran ayı dış ticaret verilerinin bize söylediği, haziran ayındaki bayram tatili nedeniyle ihracatın öne çekilerek mayıs ayına kaydırıldığı yönünde. Haziranda Kurban Bayramı tatili uzatılarak 9 güne çıkarılmıştı.

➔Bu nedenle mayıs ayında ihracat yüzde 11.4 artarak ilk kez aylık bazda 24 milyar doların üzerine çıkarak 24.1 milyarla rekora ulaştı.

➔Haziranda ise ihracatı yüzde 10.6 düşüşle 18.569 milyon dolara inmesi gösteriyor ki mayıs ayı tek bir ay olarak kalacak.

➔Kotaya bağlı yapılan altın ithalatı haziran ayında yüzde 42.5 geriledi ve 1.2 milyar dolara düştü. 1 milyar dolara yakın azalma aynı zamanda toplam ithalatın haziran ayında 26 milyar dolardan 25 milyar dolara indirdi. Yani altın hariç bakıldığında ithalatta gerileme yok.

➔İthalatının sınırlandırılması altın dış alımını önceki yılki 18.2 milyar dolardan bu yılın ilk yarısında 11.5 milyar dolara indirdi. Azalış yüzde 36.8. Böylece getirilen sınırlama ile altın ithalatı ilk yarıda 6.7 milyar dolar geriledi.