İsrail, Somaliland'ı tanıdı

Yayılmacı politikalarını sürdüren ve Filistin Devleti’nin tanınmasını engellemek için her türlü çabayı gösteren İsrail’in bu adımı, Somali’nin iç işlerine açık bir müdahale niteliği taşımaktadır.

Somali Federal Cumhuriyeti ve Somaliland bölgesinin geleceğine ilişkin kararlar, tüm Somalililerin iradesini yansıtacak şekilde alınmalıdır.

Afrika Boynuzu’nda barış ve güvenliğe önem veren ve Somali’nin toprak bütünlüğünü kararlılıkla destekleyen Türkiye, Somali halkının yanında olmayı sürdürecektir."

İLETİŞİM BAŞKANI DURAN'DAN AÇIKLAMA

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Burhanettin Duran, İsrail'in Somaliland'a ilişkin kararına tepki gösterdi.

Duran, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

"İsrail’in, Somaliland bölgesinin bağımsızlığını tanıdığına ilişkin açıklaması, uluslararası hukukun açık ihlali niteliğindedir.

Somali’nin iç işlerine müdahale anlamına gelen bu adım, ülkenin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü hedef almakta; bölgedeki hassas dengeleri daha da kırılgan hâle getirmektedir. Bu tutum, bölgede barış ve istikrar çabalarına zarar veren, soykırım ve işgal gibi karanlık bir sicile sahip Netanyahu hükûmetinin sorumsuz tutumlarından biridir.

Uluslararası toplumun, Afrika Boynuzu’nda gerilimi tırmandıracak, güvenlik risklerini artıracak bu tür girişimlere karşı ortak bir duruş sergilemesi gerektiğine inanıyorum. Türkiye, kardeş Somali’nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne olan desteğini kararlılıkla sürdürecektir."

MISIR, SOMALİ VE CİBUTİ'DEN KINAMA

Mısır, Somali, Cibuti ve Körfez İşbirliği Konseyi (KİK), İsrail'in Somaliland bölgesinin bağımsızlığını tanımasını kınadı.

Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, bugün Somali Dışişleri Bakanı Abdüsselam Abdi Ali, Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Cibuti Dışişleri Bakanı Abdulkadir Hüseyin Ömer ile telefon görüşmeleri gerçekleştirdi.

Açıklamaya göre görüşmelerde, İsrail'in Somaliland bölgesinin bağımsızlığını tanıyan kararının tamamen reddedildiği ve kınandığı belirtilerek, Somali'nin birliği, egemenliği ve toprak bütünlüğüne tam destek vurgusu yapıldı.

Somali'nin egemenliğini ihlal edecek veya ülkedeki istikrarın temellerini sarsacak her türlü tek taraflı eylemin reddedildiği, Somali devletinin meşru kurumlarının desteklendiği ve Somali devletinin birliğine aykırı paralel oluşumlar dayatma girişimlerinin reddedildiği kaydedildi.

Bir devletin topraklarının bazı bölümlerinin bağımsızlığının tanınmasının tehlikeli bir emsal teşkil ettiği ve uluslararası barış ile güvenliğe, uluslararası hukukun yerleşik ilkelerine ve Birleşmiş Milletler Şartı'na karşı tehdit oluşturduğu belirtildi.

Devletlerin birliğine, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygının uluslararası düzenin istikrarının temel direği olduğu ve hiçbir bahane altında tehlikeye atılamayacağı veya göz ardı edilemeyeceği, ayrıca uluslararası meşruiyete aykırı ve güvenlik, istikrar ve kalkınmayı sağlama fırsatlarını baltalayan yeni bir gerçeklik dayatma veya paralel oluşumlar yaratma girişimlerinin reddedildiği teyit edildi.

Öte yandan KİK Genel Sekreteri Casim Muhammed el-Budeyvi de yayımladığı açıklamada, İsrail'in Somaliland bölgesinin bağımsızlığını tanıyan kararını şiddetle kınadığını ve reddettiğini ifade etti.

Budeyvi, İsrail'in bu eyleminin uluslararası hukuk ilkelerine yönelik ciddi bir tecavüz ve Somali'nin egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün açık ihlali olduğunu vurguladı.

KİK Genel Sekreteri, söz konusu tanımanın, Afrika Boynuzu bölgesindeki istikrarın temellerini sarsacak ve bölgedeki uluslararası barış ve güvenliği güçlendirmeyi amaçlayan bölgesel ve uluslararası çabalara aykırı olarak daha fazla gerilim ve çatışmaya yol açacak tehlikeli bir emsal teşkil ettiğini belirtti.

Budeyvi, KİK ülkelerinin, Somali'nin güvenliğini, istikrarını, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü destekleyecek her konuda Mogadişu yönetiminin yanında yer aldığını belirtti.

Uluslararası topluma, İsrail'in uluslararası meşruiyeti zayıflatmayı ve uluslararası uzlaşmaya ve BM kararlarına aykırı siyasi gerçekleri dayatmayı amaçlayan icraatlarını reddetmeleri çağrısı yapan Budeyvi, devletlerin güvenliğini istikrarsızlaştıracak veya ulusal birliklerine zarar verecek herhangi bir oluşumun veya eylemin tanınmaması gerektiğini kaydetti.

Etiyopya ile Somali arasındaki kriz

Somaliland, 1991'de Somali'den tek taraflı olarak ayrıldığını ilan etti ancak uluslararası toplum tarafından bağımsız bir devlet olarak tanınmadı.

Somali ise Somaliland'ı ülkenin ayrılmaz parçası olarak görüyor ve bölgeyle ilgili tüm uluslararası anlaşmaların yalnızca Mogadişu yönetiminin yetkisinde olduğunu vurguluyor.

Tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Somaliland ile Etiyopya arasında 1 Ocak 2024'te imzalanan mutabakat zaptı, bölgesel tansiyonu artırdı.

Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir ülke olarak tanımaya hazırlanması ve Somaliland'ın Etiyopya'ya denize erişim imkanı sağlamayı öngören adımları, Somali yönetiminin sert tepkisine ve diplomatik krize yol açtı.

Arap Birliği, Afrika Birliği, Kenya ve Cibuti'nin krizi aşmaya yönelik girişimleri sonuçsuz kaldı.

Türkiye'nin tarafları Ankara Süreci kapsamında bir araya getirmesiyle tansiyon düşerken, son olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde 11 Aralık'ta Ankara'da gerçekleştirilen görüşmelerde, sorunun çözümüne yönelik mutabakata varıldı.

Mutabakata göre, Somali'nin toprak bütünlüğü teyit edilirken, Etiyopya'nın denize erişim taleplerinin her iki tarafın da kazançlı çıkacağı işbirliği sürecine dönüştürülmesi benimsendi.