Septimius Severus depremde yıkılmadı

10 ilde etkisini büyük yıkımlarla gösteren depremler Adıyaman'daki bazı tarihi yapılara da zarar verdi.

Nemrut Dağı, Perre Antik Kent, Eski Kahta Kalesi (Yeni Kale), Karakuş Tepesi gibi Kommagene Uygarlığına ait birçok tarihi değeri bünyesinde barındıran Adıyaman’da 300’den fazla tarihi ve kültürel mekan bulunuyor.

1800 yıldan beri ayakta

Kahta ilçesine bağlı 2 bin yıllık Karakuş Tümülüsü içerisinde yer alan, Kommagene Kralı I. Antiokhos'un oğlu Kral II. Mithridates'in, kız kardeşi Laodike ile tokalaşma kabartmasının yer aldığı Tokalaşma Sütunu depremin etkisiyle yıkıldı. Yaklaşık 10 metre uzunluğundaki sütunun bloklar halinde yere serildiği görüldü ancak yıkılan parçalar arasında veda sahnesinin olduğu kabartmaya rastlanılmadı.

Öte yandan, 120 metre uzunluğu, 7 metre genişliği ve 32 metre kemer açıklığı ile Anadolu'da günümüze ulaşan en sağlam Roma köprüsü özelliğiyle bilinen Cendere Köprüsü, yine sağlamlığını korudu ve depremden hasar almadı. Adıyaman'daki Cendere Çayı üzerindeki Cendere Köprüsü, dünyanın halen kullanılan en eski köprülerinden biri olma unvanına sahip.

‘Tek kemerli’ olma özelliği ile nadir tarihi yapılardan birisi olan ve ihtişamıyla ziyaretçileri etkileyen Cendere Köprüsü 1800 yıldan beri ayakta.

Aralarında yaklaşık 10 kilometre mesafe bulunan iki tarihi yapı havadan görüntülendi.

Tokalaşma sahnesi umarım birileri tarafından kaçırılmamıştır

Profesyonel Turist Rehberi Habip Kavak, “Burası orijinalinde bir Tümülüs. Tümülüs bulunduğu yere göre tepemsi bir eğilim kazanan yapay bir yüksekliktir. Tümülüsün altında anıt mezarlar bulunur. Kommageneliler burayı kendi kadınları için milattan sonra 1'inci yüzyılda yapmışlardır. İçinde 3 tane mezarın olduğunu biliyoruz. Toplamda Kommagenelilerde 3 tane Tümülüs var. Orijinalinde burada tümülüsün etrafı 9 tane sütunla çevriliydi, bunlar zaman içerisinde yağmalanıyor, yıkılıyor. 1 hafta önce gerçekleşen deprem sonucunda yıkıldı. Üzerinde Antiokhos'un kız kardeşi Laodike ile tokalaşma sahnesi vardı. Gördüğümüz gibi yere yığılmış. Ortalama 10 metreye kadar bir yüksekliği olan bir sütundu. Genelde bu tür yapıların arka tarafında kaideler bulunuyor. Bu verileri kaidelerden alıyoruz. Düşmüş olan tokalaşma sahnesinin arkasında da sahneyi anlatan bir kaide vardı. Keşke bu eserlerin daha ileri gidebilmesi için koruma altına alınabilse. Tedbir amaçlı bir şeyler de yapılabilirdi. Burası düştüğü zaman o tokalaşma sahnesi umarım birileri tarafından kaçırılmamıştır. Gönül ister ki bu eserlerimiz diğer eserler gibi korunma altına alınsın ifadelerini kullandı.

Cendere Köprüsü, Adıyaman

Cendere Köprüsü, Roma Köprüsü veya Septimius Severus Köprüsü olarak da bilinir. Antik Cabinas (Cendere) Çayı üzerinde yer almaktadır. Köprü muhteşem bir kanyondan akan çayın iki tarafını birleştirdiği için bu isim verilmiştir. Kâhta İlçesi'nden Nemrut Dağı’na doğru giderken Karakuş Tümülüsü’nü geçtikten yaklaşık 10 kilometre sonra Sincik-Kocahisar yol ayrımında bulunmaktadır. Köprü Roma İmparatoru Septimius Severus’un (MS 193-211) emriyle o tarihte Samsat’ta (Somasata) karargâh kuran XVI. Lejyon tarafından yaptırılmıştır.

Cendere Köprüsü, Antik Roma mimarisinin muhteşem bir anıtsal örneğidir. Biri ana kemer ve biri tahliye kemeri olmak üzere iki kemerden oluşan köprü her biri tonlarca ağırlıkta olan düzgün kesme taşlardan yapılmıştır. 7 metre genişliğinde, 30 metre yüksekliğinde ve 120 metre uzunluğunda olan köprünün en ilginç mimari özelliği harç kullanılmadan yapılmış olmasıdır. Köprü, her iki tarafından rampa biçiminde yükselerek orta kısımda birleşmektedir. Bu özellik köprünün hem statik olarak dayanıklılığını artırmakta hem de köprüye anıtsal bir görünüm kazandırmaktadır.

Köprünün güneydeki girişin her iki tarafında birer adet korint düzeninde sütun bulunmaktadır. Üzerinde yer alan yazıtlardan birinin köprüyü yaptıran İmparator Septimius Severus, diğerinin ise onun karısı Julia Domna adına dikildiği anlaşılmaktadır. Kuzeydeki girişin bir tarafında bulunan sütun üzerindeki yazıt ise bu sütunun oğulları Caracalla adına dikildiğini göstermektedir. Bu sütunun karşısında köprünün yapıldığı dönemde oğulları Geta adına dikilmiş bir sütun daha olduğu bilinmektedir. Ancak Septimius Severus’tan sonra tahta geçen İmparator Caracalla (MS 211-217), kardeşi Geta’yı öldürterek Roma topraklarında Geta adına dikilen ne varsa yıktırmış, bu yıkımdan Cendere Köprüsü de nasibini almış ve kardeşi Geta adına dikilen sütun kaldırılmıştır.

Cendere Köprüsü’nün, yapımından sonra Roma Dönemi’nde değişik zamanlarda onarım gördüğü, köprünün korkuluk kısmında yer alan yazıtlardan anlaşılmaktadır.

Kaynak: Adıyaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü