Fatih'in İstanbul'u fethi!
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş, İstanbul kuşatmasının 53 gününü anlatan Fetih Ruznâmesi'ni (günlük) yayımladı
Habertürk
Giriş: 18 Ocak 2016 - 13:40 Güncelleme: 27 Mayıs 2016 - 12:28
Panorama 1453 Tarih Müzesi'ni tanıtan '1453 Panorama Tarih Müzesi' isimli kitapta yer alan Fetih Ruznâmesi'nde, tarihin en büyük ve en görkemli kuşatması günü gününe ele alınıyor ve fetih hazırlıkları tüm ayrıntılarıyla gözler önüne seriliyor. İşte Fethin 53 günlük ruznamesi:
26 MartOsmanlı ordusu 21 yaşındaki Sultan II. Mehmed'in kumandasında Edirne'den hareket etti.
2 NisanBizanslılar Haliç'e zincir gererek girişi kapattılar.
4 NisanOsmanlı ordusu İstanbul yakınlarına ulaştı.
5 NisanSultan II. Mehmed, Maltepe'de otağını kurup, ordusunu konuşlandırmaya başladı. Bizans ise savunma hazırlıklarını çoktan tamamlamıştı.
6 NisanPadişah, Mahmud Paşa'yı elçi olarak göndererek imparatordan şehrin teslimini istedi. Bizans İmparatoru teklifi kabul etmeyince ilk top atışları başladı.
9 NisanOsmanlı donanması Haliç'e gerilen zincirleri geçmeye teşebbüs etti.
10 NisanSultan, kumandanlarıyla surları gezip, kara ve deniz birliklerini denetledi.
11 NisanToplar, en büyük top Topkapı'da olmak üzere 14 batarya halinde surların karşısına yerleştirildi. Top ateşi sonucu yıkılan surlar müdafiler tarafından ağaç kazıklar, toprak dolu torba ve taş-toprak doldurulmuş fıçılarla kapatıldı.
12 NisanOsmanlı donanması Beşiktaş-Kabataş önlerinde toplandı. Haliç'i koruyan gemilere karşı yapılan saldırı, yine başarısız oldu.
12-13 NisanTarabya Kalesi, Burgaz Ada ve Büyükada fethedildi.
12-17 NisanSurlar top ateşleriyle dövülmeye devam etti.
18 NisanGeceleyin davullar çalınıp, meşaleler yakılarak, günlerdir süren top atışları sonucunda tahrip olan Topkapı Edirne arasındaki surlara yönelik ilk büyük hücum gerçekleştirildi.
20 Nisanİstanbul'a yiyecek ve yardım getiren üç Ceneviz ve Bizans gemisi Osmanlı gemilerini yararak Haliç'e girdi. Başarısızlık, büyük bir moral bozukluğuna yol açtı. Bizans'ın ve kuşatmanın kaldırılmasını isteyenlerin elini güçlendirdi. Akşemseddin sert bir mektup yazarak padişahı acil tedbirler alması için uyardı.
21 NisanSultan II. Mehmed, Kaptan-ı Derya Baltaoğlu Süleyman Bey'i azledip yerine Çalı Bey'in oğlu Hamza Bey'i tayin etti. Surların top atışlarıyla dövülmesine devam edildi. Topkapı surlarında gedikler oluştu ve bir kule yıkıldı. Müdafiler umumi hücum olursa direnemeyecekleri korkusuna kapıldılar, ancak saldırı olmayınca geceleyin gedikleri tamir ettiler.
21-22 NisanÖnceden hazırlanmış bir plan uygulamaya konularak 20 Nisan'daki deniz savaşının izlerini silmek ve askerin maneviyatını yükseltmek için harekete geçildi. 67 Osmanlı gemisi gece karadan yürütülerek Haliç'e indirildi.
22 NisanHaliç'e indirilen gemilerden bir köprü yapılarak Galata ile kara surları arasındaki askerler birbirleriyle irtibat kuruldu.
23 NisanMüdafiler Haliç'e inen Osmanlı gemilerini yakmak için harekete geçilmesine karar verdi.
24-28 NisanMüdafilerin hazırlıklarından haberdar olan padişah Osmanlı gemilerini korumak için top ve asker gönderdi. Surlar top ateşiyle dövülmeye devam etti.
28 NisanBizanslılar ve Latinler gece karanlığında Osmanlı gemilerini yakmak için harekete geçtiler. Fakat Osmanlıların kıyıdan açtığı şiddetli top ateşiyle teşebbüsleri sonuçsuz bırakıldı. İki düşman gemisi batırıldı, diğerleri geri çekildi.
29-30 NisanBizanslıların toparlanmasına fırsat vermemek için yoğun topçu ateşi sürdürüldü.
1-2 MayısSurların top ateşiyle dövülmesine devam edildi. İstanbul'da yiyecek sıkıntısı baş gösterince, ekmeğin her aileye eşit dağıtılması için emir çıkarıldı.
3 MayısBizanslılar surlara yerleştirdikleri toplarla Osmanlı gemilerine zararlar verdiler. Müdafilerin gönderdikleri bir gemi Çanakkale Boğazı'nı geçip Avrupa'dan gelecek yardım gemilerini aradı, ancak bulamadı.
4 MayısSurlara yoğun topçu ateşi devam etti. Saray halkının şehirden çıkıp yardım arama teklifini imparator kabul etmedi.
5 MayısGalata sırtlarındaki topların atışlarıyla Haliç'teki düşman donanmasına ve şehre zarar varildi. Bir Ceneviz gemisinin batması üzerine düşman donanması Galata surlarının yakınlarına çekildi.
7 MayısAğır bombardımandan sonra, gece 30.000 askerle Topkapı kesiminde surlara umumi hücum yapıldı. Tekfur Sarayı Kapısı'nın yakılmasına rağmen, güçlü direniş yüzünden ağır kayıplar veren Osmanlı birlikleri geri çekildi.
8-11 MayısHiç durmadan devam eden yoğun topçu ateşi surlara ve müdafaaya büyük zarar verdi.
12 MayısOsmanlı birlikleri gece yarısı Tekfur Sarayı ile Edirnekapı arasından şehre yeni bir umumi hücum gerçekleştirdiler. Tekfur Sarayı önlerinde büyük bir çatışma yaşandı. Devlet adamlarının şehirden ayrılma tekliflerini İmparator Konstantin yine kabul etmedi.
13 MayısTop bombardımanı sürerken, Venedikli Gabrielle Trevisan gemilerdeki adamlarıyla kara surlarının müdafaasına katıldı.
14 MayısGalata'da tepe üstünden ateş en topların yeri değiştirilerek Haliç'teki Avcılar Kapısı dövüldü. Bombardıman başarılı olmayınca padişah topları Topkapı tarafına naklettirdi.
15 MayısTopkapı'ya karşı şiddetlendirilen topçu ateşi neticesinde buradaki surların bir kısmı yıkıldı.
16 MayısOsmanlı donanması gece vakti Haliç'in girişini koruyan gemilere saldırdı, ancak netice alamadı. Eğrikapı'ya doğru kazılan büyük tüneli fark eden Bizanslılar, Alman Johann Grant'in çabalarıyla lağımın şehre ulaşmasına izin vermediler.
17 MayısOsmanlı donanmasından 5 gemi Haliç'in girişindeki gemilere hücum etti. Fakat geri çekilmek zorunda kaldılar. Bu arada surlara karşı topçu ateşi hızını kesmeden devam ediyordu.
18 MayısGeceleyin surlardan daha yüksek yürüyen büyük kule ile Belgradkapı civarındaki surlara saldırdı. Kuleyi kullanan ekserler sur önündeki hendeği doldurarak, yığdıkları toprağı sur boyunca yükselttiler. Kulenin üstünde kancalı merdivenler vardı, ancak Bizanslılar kuleyi yakarak imha edince bunlar kullanılamadı.
19 MayısOsmanlılar, Galata sahili ile surlar arasına genel hücumda kullanmak üzere variller üzerine kalaslar döşeyerek bir köprü yaptılar.
21 MayısOsmanlı donanması Haliç'in girişine doğru hareket etti. Müdafiler büyük saldırı başladı diye düşünürlerken, saldırmadan geri çekildi. Osmanlı lağımcılarının kazdığı Eğrikapı'daki yeni bir tünel fark eden Bizanslılar karşı lağımla bu teşebbüsü boşa çıkardı.
19-21 MayısSurlar top ateşiyle dövülmeye ve yeni tüneller kazılmaya devam edildi.
22 MayısBizanslılar, Eğrikapı'da iki yeni tünel daha fark ederek etkisizleştirdi.
23 MayısEğrikapı'da kazılan beşinci tünelde başarısız oldu. Sultan II. Mehmed, İsfendiyaroğlu İsmail Bey'i, şehir hakkında gözlemde bulunmak ve teslim edilmesini istemek için Bizans'a elçi olarak gönderdi, ancak sultanın teklifi kabul görmedi.
24 MayısSurlara karşı yoğun topçu ateşi sürerken, Eğrikapı'da altıncı Osmanlı tüneli fark edilerek karşı lağımla etkisizleştirildi.
25-26 MayısEğrikapı civarında oldukça ilerlemiş yedinci ve en tehlikeli tünelin farkına varan müdafiler bu girişimi de engellediler. Dur durak bilmeyen saldırılardan ve topçu ateşinden bunalan Bizanslılar manevi destek için bir ayin düzenlediler. Ancak ayin sırasında Hz. Meryem'in ikonasının yere düşmesi morallerin bozulmasına ve kötüye işaret olarak algılanmasına sebep oldu.
26 MayısMacar elçisi Osmanlı ordugâhına gelerek, kuşatma kaldırılmadığı taktirde çok büyük bir Haçlı ordusunun harekete geçeceği tehdidinde bulundu. Ancak bu tehditlere aldırış etmeyen Sultan II. Mehmed son bir umumi hücum için ordusunu hazırlamaya başladı. Padişah ordunun maneviyatını yükseltmek içim oruç tutulmasını ve şenlikler yapılmasını emretti.
27 MayısBizanslılar, Osmanlı ordugâhında şenlikler altında çalan mehter ve askerlerin seslerini korku içerisinde dinlediler. Osmanlı ordugâhında Haçlı ordusunun harekete geçtiği şayiaları arasında yapılan toplantıda Çandarlı Halil Paşa kuşatmanın kaldırılmasını ısrarla savunduysa da, Zağnos Paşa, Şehabeddin Paşa ve Koca Turahan Bey ile Akşemseddin ve Molla Gürani bu fikre şiddetle karşı çıktılar. Genç padişah askerleri dolaşarak moral verdi.
28 MayısErtesi gün umumi saldırı yapılacağı orduya duyuruldu. Din adamları askerlerin maneviyatını yükseltmek için ordugâhta dolaştılar. Surlara ilk çıkanlara büyük mükâfatlar vaat edilirken, kaçanların da ağır bir şekilde cezalandırılacağı duyuruldu. Bu arada bombardıman ara vermeden devam ediyordu. Top ateşinden yıkılan surları tamir etmeye çalışan müdafiler, Bizans İmparatoru ve Venedik Balyosu'nun nutuklarıyla cesaretlendirilmeye çalışıldı. Şehirdekiler son anın geldiğini hissederek büyük bir dini alay tertip ettiler. Şehir ilahi ve çan sesleriyle moral bulmaya çalışıyordu. Son hücuma hazırlanan Osmanlı ordusu şenlikler yapıp, etrafı mum donanmasıyla aydınlattı. Gece yarısına doğru surların etrafına gündüz gibi aydınlatan ve Bizans halkına dehşet veren bu ışıklar birden bire söndürülerek on hazırlıklar tamamlandı.
29 MayısGün doğmadan üç saat önce bütün Osmanlı ordusu karadan ve denizden, tekbir, davul ve nakkare seslerinin sağır edici gürültüsü içinde bütün cephelerde büyük hücuma başladı. Müdafiler savaş konumu alırken, şehirde halk kiliselerde dua ediyordu. Güneş doğarken arka arkaya üçüncü saldırıyı gerçekleştiren Osmanlı askerleri, top ateşi ve lağım patlaması sonucu Topkapı-Edirnekapı arasındaki yıkılan surlardan şehre girdiler. Bizans'ın savunması çöktü ve her yerden İstanbul'a giren Türk askerleri şehri tamamen ele geçirdiler. Sultan II. Mehmed şehre tamamen hakim olunduğu bilgisi kendine ulaşınca İstanbul'a girdi. Ayasofya'da ezan okutup, askerleriyle namaz kıldı. Sonra Ayasofya kubbesine çıkıp İstanbul'u seyretti.
