Floortime terapisi nedir? Floortime terapisi nasıl yapılır, yararları nelerdir?
Çocukların dünyasına girmek, onların gözünden bakmak ve oyunun iyileştirici gücünü kullanarak gelişimsel basamakları tırmanmalarına yardımcı olmak... Floortime terapisi, özellikle otizm spektrum bozukluğu, dikkat eksikliği ve gelişimsel gerilik yaşayan çocuklarla iletişim kurmanın en doğal ve en sıcak yollarından biridir. Bu yöntem, çocuğu bir masanın başına oturtup komutlar vererek öğretmek yerine, terapistin veya ebeveynin yere oturup çocuğun liderliğini takip ettiği, duygusal bağ kurmayı merkeze alan bir yaklaşımdır. Peki, çocuğun ilgi alanlarını birer fırsata dönüştüren bu özel terapi modeli tam olarak nedir ve çocuğun sosyal-duygusal gelişimine nasıl katkı sağlar? İşte tüm detaylar...
Geleneksel eğitim ve terapi modelleri genellikle çocuğun belirli becerileri kazanması için yapılandırılmış, öğretici odaklı bir yol izler. Ancak Floortime, bu hiyerarşiyi tersine çevirerek çocuğun gelişimsel seviyesine inmeyi ve onunla "yerde" buluşmayı hedefler. İsmini de tam olarak buradan, yani yerde çocukla oyun oynama eyleminden alır. Dr. Stanley Greenspan tarafından geliştirilen bu model, her çocuğun biricik olduğu gerçeğinden yola çıkar. Çocuğun sinir sisteminin dünyayı nasıl algıladığını anlamaya çalışır ve bu algı üzerinden bir iletişim köprüsü kurar. Amaç sadece konuşmayı veya motor becerileri geliştirmek değil, çocuğun düşünme, planlama ve ilişki kurma kapasitesini temelden inşa etmektir.
FLOORTIME TERAPİSİ NEDİR VE GELİŞİMSEL TEMELLERİ
En kapsamlı tanımıyla floortime terapisi nedir sorusuna verilecek cevap; çocuğun gelişimsel seviyesine, bireysel farklılıklarına ve ilişki temelli etkileşime odaklanan, DIR (Developmental, Individual-differences, Relationship-based) modelinin uygulama ayağı olan bir terapi yöntemidir şeklindedir. Bu yaklaşım, çocuğu sadece bir tanı veya semptomlar bütünü olarak görmez. Aksine, onun duygusal dünyasına girerek, karşılıklı etkileşim yoluyla zihinsel ve duygusal kapasitesini genişletmeyi amaçlar. Terapinin merkezinde, çocuğun doğal ilgileri yer alır. Çocuk bir arabanın tekerleğini döndürmekten hoşlanıyorsa, terapist bu eylemi durdurmak yerine ona katılır ve bu basit eylemi, karşılıklı bir oyuna, bir iletişime dönüştürmeye çalışır.
Bu yöntemin temel felsefesi, öğrenmenin en iyi duygusal bir bağlam içinde gerçekleştiği gerçeğidir. Beyin, duygusal olarak anlamlı bulduğu deneyimleri çok daha hızlı ve kalıcı bir şekilde işler. Floortime, çocuğun kendi içsel motivasyonunu kullanarak, onu iletişimin içine çeker. Bu süreçte çocuk, sadece bir beceriyi ezberlemez; neden-sonuç ilişkisi kurmayı, problem çözmeyi, duygularını düzenlemeyi ve en önemlisi karşısındaki kişiyle ortak bir dikkat ve niyet paylaşmayı öğrenir. Bu nedenle Floortime, sadece bir oyun saati değil, çocuğun nörolojik gelişimini destekleyen yapılandırılmış bir etkileşim sürecidir.
FLOORTIME TERAPİSİ NASIL YAPILIR?
Uygulama aşamasına gelindiğinde floortime terapisi nasıl yapılır sorusunun cevabı, tamamen çocuğun liderliğinde şekillenen bir süreçtir. Terapi seansları genellikle yerde, çocuğun rahat ettiği bir ortamda gerçekleşir. İlk adım, terapistin veya ebeveynin çocuğun seviyesine inmesi ve onun o an neyle ilgilendiğini gözlemlemesidir. Terapist, çocuğun oyununa dahil olmak için fırsat kollar ancak bunu yaparken yönetici değil, katılımcı rolündedir. Çocuğun başlattığı bir eylemi takip eder ve bu eyleme yeni bir boyut ekleyerek etkileşim döngüleri (circles of communication) oluşturmaya çalışır. Örneğin, çocuk elindeki bir bloğu yere vuruyorsa, terapist de aynısını yapabilir veya bloğun altına bir başka blok koyarak çocuğun tepkisini bekleyebilir.
Bu süreçte en kritik nokta, "aç ve kapat" döngüleridir. Terapist, çocuğun bir jestine, bakışına veya sözüne karşılık verir ve çocuğun da buna tekrar karşılık vermesini bekler. Bu karşılıklı paslaşmalar, iletişimin temelini oluşturur. Terapi ilerledikçe, terapist çocuğun önüne, onun gelişimsel seviyesine uygun, hafif zorlayıcı ama çözülebilir problemler koyar. Bu "meydan okumalar", çocuğun bir üst gelişim basamağına çıkması için onu teşvik eder. Seanslar sadece terapist ile sınırlı kalmaz; Floortime'ın en önemli özelliklerinden biri, ebeveynlerin de bu sürece aktif olarak dahil edilmesidir. Ailelere, ev ortamında çocuklarıyla nasıl oynamaları ve etkileşim kurmaları gerektiği öğretilerek, terapinin günün her anına yayılması sağlanır.
FLOORTIME TERAPİSİ FAYDALARI VE ÇOCUĞA KATKILARI
Sürecin uzun vadeli sonuçlarına bakıldığında floortime terapisi faydaları, çocuğun hayatının her alanına dokunan derinlemesine değişimler yaratır. En belirgin fayda, çocuğun iletişim başlatma ve sürdürme becerilerindeki artıştır. Çocuk, kendi dünyasından çıkıp dış dünyayla ve diğer insanlarla bağ kurmanın keyfini keşfeder. Göz teması, jest ve mimik kullanımı gibi sosyal işaretleri okuma ve kullanma becerisi gelişir. Ayrıca, duygusal regülasyon (duyguları düzenleme) konusunda büyük ilerlemeler kaydedilir. Çocuk, öfke, hayal kırıklığı veya aşırı heyecan gibi yoğun duygularla baş etmeyi ve sakinleşmeyi, güvenli bir ilişki içinde öğrenir.
Floortime, çocuğun yaratıcı ve sembolik oyun becerilerini de destekler. Basit eylemlerden, karmaşık senaryolu oyunlara geçiş, çocuğun soyut düşünme yeteneğinin geliştiğini gösterir. Bu durum, akademik öğrenme için gerekli olan zihinsel altyapıyı da güçlendirir. Problem çözme becerisi, esnek düşünme ve empati kurma yeteneği, bu terapi sayesinde doğal bir şekilde gelişir. En önemlisi, Floortime terapisi çocuğun özgüvenini artırır. Kendi fikirlerine değer verildiğini ve anlaşıldığını hisseden çocuk, kendini ifade etmek için daha fazla cesaret bulur. Bu yöntem, otizmli çocukların "kendi dünyalarında" hapsolmak yerine, çevreleriyle anlamlı, sıcak ve interaktif ilişkiler kurabilen bireyler haline gelmelerine olanak tanır.
