İran-Suudi Arabistan geriliminde saflar belli oluyor!

Ece ÇELİK /HABERTURK.COM

ececelik@haberturk.com

Suudi Arabistan geçen cumartesi günü aralarında ünlü Şii din adamı Şeyh Nimr Bakır el-Nimr’in de bulunduğu 47 kişiyi idam etmesiyle başlayan olaylar tüm hızıyla sürüyor.

İdam kararının çıkmasının ardından eğer gerçekleşirse "Büyük bedel öderler" diye tehdit eden İran beklendiği gibi birbirinden sert açıklamalarda bulunmuştu. İdamın gerçekleşmesinin ardından İran'ın tepkisi sert oldu.

Şii din adamı Ayetullah Nemr’in Suudi Arabistan tarafından idam edilmesine tepki olarak, Tahran'daki Suudi Arabistan Büyükelçiliği önünde protesto için yüzlerçe kişi toplandı, elçilik binasına saldırdı.

Suudi Arabistan yönetimi aleyhinde sloganlar atan eylemcilerden bazıları elçiliğe girerek, binayı ateşe verdi.

Güvenlik güçleri olaylara müdahale ederek elçiliğe giren eylemcileri dışarı çıkardı.

Bu sırada itfaiye ekipleri de yangını söndürdü. Eylemler bununla da kalmadı, İran'ın en büyük ikinci şehri Meşhed'de de Suudi Arabistan konsolosluğu ateşe verildi.

RUHANİ 'MAZUR GÖRÜLEMEZ' DEDİ AMA...

Tüm dünyada şok etkisi yaratan saldırılar üzerine İran Cumhurbaşkanı Ruhani, "mazur görülemez ve her şeyden önce İran’a saygısızlık" dedi. Yetkililerden saldırganları bulmalarını istedi. Ancak bu açıklama Suudi Arabistan ve onun akabinde oluşacak siyasi gerilimin önüne geçemedi.

SUUDİ ARABİSTAN KÖPRÜLERİ YAKTI

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adil el-Cübeyr önce İran'la tüm diplomatik ilişkilerini kestiklerini ardından İran’la hava trafiğini askıya alacaklarını, ticari ilişkileri de durduracaklarını açıkladı. Cübeyr, İranlı hacıların ülkeye gelebileceğini belirtirken, Suudi Arabistan vatandaşlarının İran’a gitmesinin yasaklanacağını belirtti. Bu arada Arap Birliği krizle ilgili acil toplanma kararı aldı.

SUUDİ ARABİSTAN'DAN SONRA BAHREYN, SUDAN, BAE VE KUVEYT...

İran'la her anlamda ilişkilerini kestiğini açıklayan Suudi Arabistan yönetiminin ardından bölgedeki Arap ülkelerinden açıklamalar gelmeye başladı.

Bahreyn devlet haber ajansı, İran’da bulunan Suudi Arabistan büyükelçilik ve konsolosluğunun basılmasının ardından Bahreyn’in bu ülkeyle diplomatik ilişkilerini kestiğini duyurdu. Bahreyn, İranlı diplomatlara 48 saat içerisinde ülkeyi terk etme çağrısında bulundu.

Bahreyn’in ardından bir haber de Sudan’dan geldi ve Sudan’ın da İran’la diplomatik ilişkilerini kestiği açıklandı.

Bahreyn ve Sudan’ın ardından Birleşik Arap Emirlikleri de, İran’daki temsilcisini geri çağırdı ve İran’la diplomatik ilişkilerini en alt düzeye indirdi. Birleşik Arap Emirlikleri, İran’la ilişkilerini maslahatgüzar seviyesine indirdi ve ülkedeki İranlı diplomat sayısı azalttı.

Basra Körfezi'ne kıyısı olan ülkelerden Kuveyt, İran'daki elçisini geri çağırma kararı aldı. Devlet ajansı, kararın Suudi Arabistan'nın Şii din adamı Nimr El-Nimr'i idam etmesinin ardından İran'da elçiliklere yönelik saldırılar sonrası alındığını duyurdu.

DİĞER TARAFTA RUSYA VE ÇİN Mİ VAR?

Peki nükleer görüşmelerde İran'ın doğal ittifakı olan Rusya nasıl bir pozisyon aldı?

Diplomatik anlamda İran'la aynı çizgide politika yürüten Rusya arabuluculuk rolüne büründü desek yanılmış olmayız.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Suudi Arabistan ile İran arasında yükselen tansiyonun düşürülmesi için arabuluculuk yapabileceklerini açıkladı.

Rusya Dışişleri yetkilisi, RİA Novosti haber ajansına yaptığı açıklamada, Moskova'nın, Suudi Arabistan ile İran arasında gerilimin tırmanmasından üzüntü duyduğunu belirtti. "Gerilimin sonlandırılması için İran'la Suudi Arabistan arasında arabulucu olmaya hazırız" ifadelerini kullanan yetkili, her iki ülkenin de Suriye sorununun çözümlenebilmesi için yürütülen uluslararası toplantılara katılmaya devam etmesi gerektiğini söyledi.

İran'la paralel bir politika yürüten Çin henüz bir açıklama yapmasa da İran'ın potansiyel destekçilerinden olarak görülüyor.

YA TARAFSIZLAR?

Bu sabaha kadar herhangi bir resmi açıklamada bulunmayan Türkiye sessizliğini Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamayla bozdu. "İran'daki Suudi Arabistan misyonlarına yönelik saldırılar kabul edilemez. Bir an önce tehdit dili bırakılmalı, diplomasi dili kurulmalı. " ifadelerinin yer aldığı açıklamada Türkiye iki ülke ‎arasındaki gerginliğin bölge güvenliği, istikrarı ve barışı üzerinde olumsuz yansımalara sebebiyet vermemesini temenni ediyor dendi.

Tarafsızlığını korumaya çalışan bir diğer güç ise Birleşmiş Milletler oldu. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi yaptığı açıklamada Suudi diplomatik misyonlarına yönelik saldırıları kınayarak, İran'dan uluslararası hukuk altındaki yükümlülükleri uyarınca diplomatik misyonları ve diplomatları korumasını istedi.