Azerbaycan telefon kodu, plaka kodu ve para birimi nedir? Azerbaycan'da hangi alan adı uzantısı kullanılır?
Kafkasya bölgesinde stratejik bir konuma sahip olan Azerbaycan, tarihî zenginliği, enerji kaynakları, kültürel çeşitliliği ve gelişen altyapısıyla son yıllarda bölgesel ve küresel ölçekte dikkat çeken ülkelerden biri haline gelmiştir. Hazar Denizi kıyısında yer alan ülke, hem Asya hem Avrupa arasında köprü görevi görmesiyle ekonomik ve jeopolitik önem taşırken; başkent Bakü başta olmak üzere şehirleşme, teknoloji ve turizm alanlarında da gözle görülür bir dönüşüm yaşamaktadır.
AZERBAYCAN TELEFON KODU
Azerbaycan telefon kodu, ülkenin uluslararası telekomünikasyon sistemindeki tanımlayıcısıdır ve +994 olarak belirlenmiştir. Bu kod, Azerbaycan sınırları dışında bulunan bir kişinin, ülke içindeki herhangi bir sabit hat ya da cep telefonu numarasını arayabilmesi için gereklidir. Uluslararası arama yapılırken, öncelikle ülke çıkış kodu (Türkiye’den aranıyorsa 00 ya da +) tuşlanır, ardından Azerbaycan’ın ülke kodu olan 994 eklenir ve sonrasında şehir veya operatör kodu ile birlikte abone numarası çevrilir.
Azerbaycan içinde kullanılan yerel numaralar genellikle şehir kodlarıyla birlikte toplam 9 haneden oluşur. Örneğin Bakü için kullanılan şehir kodu 12’dir ve Bakü’ye ait bir sabit hat numarası aranacaksa, yurtdışından +994 12 xxx xx xx şeklinde çevrilmelidir. Mobil hatlar içinse genellikle 50, 51, 55, 70 ve 77 gibi operatör kodları kullanılır. Bu durumda da uluslararası formatta numara, +994 50 xxx xx xx biçiminde yazılır. Telefon kodu, uluslararası iletişimde hem teknik hem de yönlendirme açısından büyük önem taşır ve doğru kodun kullanılması, aramanın başarılı şekilde karşı tarafa ulaşmasını sağlar.
AZERBAYCAN PARA BİRİMİ
Azerbaycan’ın resmi para birimi Azerbaycan Manatı’dır ve uluslararası para kodu AZN olarak geçer. Manat, 1992 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından bağımsızlığını kazanan Azerbaycan tarafından yürürlüğe konmuş ve 2006 yılında yeni tasarımıyla yeniden düzenlenmiştir. 1 Manat, 100 qəpik (kepik) olarak alt birimlere ayrılır. Banknotlar 1, 5, 10, 20, 50, 100 ve 200 Manat şeklinde tedavüldedir; madeni paralar ise 1, 3, 5, 10, 20 ve 50 qəpik değerindedir. Azerbaycan Merkez Bankası, ülkenin para politikalarını yürüten ve manatın değerini korumaya yönelik düzenlemeleri yapan kurumdur.
Para birimi, ülke ekonomisinin petrol ve doğalgaz gelirlerine dayalı yapısı nedeniyle zaman zaman uluslararası enerji fiyatlarına duyarlı hale gelmektedir. Azerbaycan Manatı, özellikle döviz piyasalarında Rus Rublesi, Türk Lirası, Euro ve Amerikan Doları karşısındaki değeriyle yakından takip edilir. Günlük işlemlerde hem nakit hem de banka kartlarıyla kullanım yaygındır; başkent Bakü ve diğer büyük şehirlerde ödeme sistemleri oldukça gelişmiştir. Ayrıca manat, ülkedeki kamu kurumlarında, ticari alışverişlerde ve maaş ödemelerinde yasal ve zorunlu ödeme aracıdır. Turistler açısından da döviz bozdurma işlemleri bankalar, yetkili döviz büroları ve ATM’ler aracılığıyla kolaylıkla yapılabilmektedir.
AZERBAYCAN PLAKA KODU
Azerbaycan’daki araçların plaka kodları, ülkenin motorlu taşıtlarını hem yerel hem de uluslararası düzeyde tanımlamak için kullanılan resmi sistemin parçasıdır ve genellikle iki basamaklı bölge numarasıyla başlar. Her plaka, aracın kayıtlı olduğu bölgeye göre belirlenen bu kodla başlatılır, ardından bir harf grubu ve dört haneli bir sayı dizisiyle devam eder. “10” kodu, başkent Bakü’ye ait araçları temsil ederken, “90” kodu ise ülke genelinde diplomatik, geçici veya özel statüdeki taşıtlar için kullanılır.
Azerbaycan’da plaka sistemi, Latin alfabesi kullanılarak düzenlenmiştir ve çoğu Avrupa ülkesindeki gibi beyaz zemin üzerine siyah karakterlerle tasarlanmıştır. Plakanın sol tarafında, ülkenin resmi adı olan “AZ” kısaltması ve mavi zeminli Avrupa Birliği benzeri bir bant yer alır. Bu da Azerbaycan araçlarının uluslararası trafikte tanınmasını kolaylaştırır. Plaka kodları, araç tescil işlemlerinden trafik denetimlerine, vergi takibinden güvenlik uygulamalarına kadar birçok alanda resmi kurumlar tarafından kullanılır.
Aynı zamanda ülke içindeki trafik kameraları ve radar sistemleri de bu kodlar üzerinden araçları tanımlar. Her bölgeye özel kodlar, araç sahibinin kayıtlı olduğu ili belirlemekle kalmaz, plakanın sahte olup olmadığını tespit etmekte de yardımcı olur. Resmî kayıt sisteminde yer alan bu kod yapısı, Azerbaycan’daki kara ulaşımını düzenleyen temel unsurlardan biridir.
AZERBAYCAN HANGİ ALAN ADI UZANTISI?
Azerbaycan’ın resmi internet alan adı uzantısı “.az” şeklindedir ve bu ülke kodu üst düzey alan adı (ccTLD – country code top-level domain) olarak tanımlanır. “.az” uzantısı, Azerbaycan’a ait web sitelerinin tanımlanmasında ve ülke içindeki dijital varlıkların temsilinde kullanılır. Bu uzantı, 1993 yılında tanımlanmış olup ülkenin internet altyapısının gelişimiyle birlikte kamu kurumları, üniversiteler, şirketler ve bireyler tarafından aktif olarak kullanılmaktadır. Örneğin devlet kurumlarına ait sitelerde “gov.az”, eğitim kurumlarında “edu.az”, ticari sitelerde ise “com.az” uzantıları tercih edilir.
Ayrıca haber portalları, kişisel bloglar ve şirket web siteleri de markalarını Azerbaycan’la ilişkilendirmek amacıyla bu uzantıyı kullanır. “.az” alan adı, Azerbaycan’daki yetkili kurumlar tarafından tahsis edilmekte olup başvuru sürecinde kimlik ya da firma bilgileri istenebilir. Ulusal kimliğin dijital ortamdaki yansıması olarak değerlendirilen bu uzantı, hem bölgesel internet görünürlüğünü artırır hem de Azerbaycan merkezli içeriklerin uluslararası platformlarda daha kolay tanınmasını sağlar. Bu alan adı, arama motorları tarafından yerel içeriklerin öncelikli sunulmasında da avantaj sağlayabilir.
