Haftanın tarihine bakış

Başbakan İsmet Paşa'nın kanun teklifiyle, Mustafa Kemal Paşa'ya "gerçekleri dile getiren en uygun, en güzel, en anlamlı soyadının verilmesi", Mecliste oy birliğiyle alkışlar arasında kabul edildi.

TBMM'nin, Mustafa Kemal Paşa'ya "Atatürk" soyadı verilmesine ilişkin oturumunu anlatan Anadolu Ajansının haberi özetle şöyleydi:

"Reis, kanun teklifinin heyeti umumiyesini okudu. Bundan sonra kürsüye gelen İsmet Paşa dedi ki: 'Arkadaşlar, Büyük Önderimiz, Cumhur Reisimizin soyadı için kanun teklif ediyoruz. Düşündük ki Soyadı Kanunu tatbik olunurken Büyük Önder'in taşıyacağı adı tayin, Büyük Meclis'in borcudur. Bu kanunla 'Atatürk' adını teklif ediyoruz. İnanıyoruz ki Atatürk adıyla büyük Türk ulusu en büyük oğluna, en büyük saygılı hitabını yapmış olacaktır.' (Alkışlar)"

- Belli başlı diğer olaylar

20 Kasım

1910- Meksika Devrimi başladı.

1923- Halk Fırkası "Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" örgütünü bünyesine aldı.

1943- İstanbul Teknik Üniversitesi kuruldu.

1945- II. Dünya Savaşı'ndan sonra Nürnberg duruşmaları başladı.

1949- Türk Milli Futbol Takımı, Dünya Kupası grup eleme maçlarının ilkinde Suriye'yi 7-0 yendi.

1953- Türkiye'deki ilk otomobil mukavemet yarışı, "İstanbul-Ankara-İzmir-İstanbul" güzergahında yapıldı.

1959- BM, "Çocuk Hakları Deklarasyonu"nu yayımladı.

1961- Türkiye'de ilk koalisyon hükümeti, Başbakan İsmet İnönü tarafından AP ve CHP'li bakanlarla kuruldu.

1975- İspanya'da General Franco öldü.

1979- İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi ve Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Ümit Doğanay, uğradığı saldırıda öldürüldü.

1989- Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi kabul edildi.

2003- İstanbul'da, İngiltere Başkonsolosluğu ile HSBC Bank Genel Müdürlüğüne yönelik intihar saldırılarında 27 kişi öldü.

2010- Türkiye'nin ilk kadın emniyet müdürü Şerife Feriha Sanerk hayatını kaybetti.

2011- İspanya'daki erken genel seçimlerde sağ görüşlü Halk Partisi tarihi zaferle tek başına iktidara geldi, sosyalistler demokrasi tarihindeki en kötü sonucunu aldı.

2012- 12 Eylül askeri darbesine ilişkin davada, dönemin Genelkurmay Başkanı, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile Hava Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya, Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi aracılığıyla hakim karşısına çıktı.

2015- Mali'nin başkenti Bamako'daki Radisson Otel'de, 170 yabancı uyruklu, silahlı kişiler tarafından rehin alındı. 22 kişinin öldüğü, 20 kişinin yaralandığı rehine krizini, önce El Kaide ile bağlantılı El Murabitun Grubu, sonra Macina Kurtuluş Cephesi üstlendi.

21 Kasım

1783- Jean de Rozier ve Marquis d'Arlandes, Paris'te 500 feet'in üzerine çıkarak balonla ilk uçuşu gerçekleştirdi.

1877- Edison, fonografı icat ettiğini duyurdu.

1922- Lozan Konferansı çalışmalarına başladı.

1923- Mustafa Kemal Paşa, Fevzi Paşa, İsmet Paşa, Kazım Karabekir Paşa, Ali Fuat Paşa, Kazım Paşa, Refet Paşa, Fahrettin Paşa, Cafer Tayyar Paşa ve cephede kahramanlık ve fedakarlık gösteren bazı sivil mebuslara, yeşil kırmızı şeritli İstiklal Madalyası verilmesi hakkında Başbakanlık Tezkeresi TBMM'de kabul edildi.

1927- Samsun-Amasya demiryolu hattı işletmeye açıldı.

1938- Atatürk'ün naaşı, törenle Etnografya Müzesindeki geçici istirahatgahına getirildi.

1940- Türkiye'de hava saldırılarına karşı karartma uygulamasına başlandı.

1941- Yükseköğretimde "Türk İnkılap Tarihi" dersi zorunlu tutuldu.

1952- ABD, ilk hidrojen bombasını Pasifik'te patlattı.

1972- Ankara Radyosu, yurdun her yerine yayın yapmaya başladı.

1980- ABD'de tahminen 83 milyon televizyon izleyicisi, "Dallas" dizisinde, JR'ı kimin vurduğunu öğrenmek amacıyla televizyonlarının karşısına geçti.

1996- Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) Antlaşması Paris'te imzalandı.

2002- Prag'daki NATO Zirvesi'nde Litvanya, Letonya, Estonya, Bulgaristan, Romanya, Slovakya ve Slovenya'nın ittifaka katılmaları kabul edildi.

2005- Türkiye'nin, Oscar ödüllerinin "En İyi Yabancı Film" dalındaki temsilcisi "Gönül Yarası", New York'ta düzenlenen Uluslararası Queens Film Festivali'nde "En İyi Film" ödülünü aldı.

2012- NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, Türkiye-Suriye sınırına yerleştirilmek amacıyla Türk hükümetinden patriot füzesi talebi aldıklarını açıkladı.

2013- Nobel Kimya Ödülü'ne iki kez layık görülen İngiliz bilim adamı Frederick Sanger, 95 yaşında hayata veda etti.

2013- Ukrayna hükümeti, AB ile serbest ticaret anlaşmasının imzalanmasına yönelik hazırlıkları askıya aldı.

2017- Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesince, Almanya'da olduğu ileri sürülen FETÖ'nün sözde "hava kuvvetleri imamı" firari Adil Öksüz hakkında iade talepnamesi hazırlandı.

2017- ABD, Suriye'de desteklediği terör örgütü PKK/PYD'ye 120 zırhlı araç verdi.

2021- Türksat AŞ, Fransa'daki Airbus Defence and Space Tesisleri'nde düzenlenen törenle üretim ve test süreçleri tamamlanan Türksat 5B uydusunu teslim aldı.

22 Kasım

1332- Şair Aşık Paşa öldü.

1617- Sultan I. Ahmet öldü, I. Mustafa tahta çıktı.

1906- Öykü yazarı Sait Faik Abasıyanık doğdu.

1906- SOS tehlike sinyali, Berlin'deki uluslararası radyo telgraf konvansiyonunda kabul edildi.

1909- İstanbul'da, tıp fakültesine bağlı "dişçilik" eğitimi veren yüksekokul açıldı.

1948- II. Türkiye İktisat Kongresi toplandı.

1950- Dünya Barış Konseyi, şair Nazım Hikmet'e, İspanya'dan Pablo Picasso, Şili'den Pablo Neruda, ABD'den Paul Robeson ve Polonya'dan Wanda Jakubowska ile beraber Uluslararası Barış Ödülü verdi.

1962- Hükümetin davetlisi olarak Türkiye'yi ziyaret eden Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'un gezisi olaylı geçti.

1963- ABD Başkanı John F. Kennedy, Dallas'ta suikastta öldü.

1968- Ankara'da Dr. Kemal Beyazıt ve ekibi, ilk kalp naklini gerçekleştirdi. Maviş Karakurt adlı hasta 18 saat yaşayabildi.

1975- Monarşi İspanya'ya geri döndü, Carlos İspanya Kralı oldu.

1976- Yazar Sevgi Soysal 40 yaşında hayatını kaybetti.

1982- Açık öğretim uygulaması başladı.

1982- Türkiye I. Pul Kongresi Ankara'da yapıldı.

1983- TRT Genel Müdürü Macit Akman, "Yorgun Savaşçı" filminin yaktırıldığını açıkladı.

2005- Atatürk'ün Nutuk'u, orijinal metninden Rusça ve Yunancaya çevrildi.

2006- Dünya Ekonomik Forumu Türkiye Zirvesi İstanbul'da başladı.

2010- Kamboçya'da bir festivalde çıkan izdihamda 345 kişi öldü, 440 kişi yaralandı.

2013- Bilim adamları, Güney Kutbu'nda dış uzaydan gelen ve evrenin kökenlerinin sırrını çözebilecek çok sayıda nötrino buldu.

2017- Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, eski Sırp Komutan Ratko Mladic hakkında, 1995 yılında Srebrenitsa soykırımında 8 binden fazla Bosnalı erkeğin öldürülmesi suçu, insanlığa karşı suç ve savaş kanunlarını ihlal suçundan müebbet hapis cezası verdi.

23 Kasım

1918- Fransız generali Franchet d'Esperey, işgal orduları komutanı olarak İstanbul'a girdi. Beyaz ata binen d'Esperey'e, "bir kral gibi" tören yapılması tepki çekti.

1925- Şurayı Devlet (Danıştay) kanunu kabul edildi.

1936- Henry R. Luce tarafından yayınlanan Life dergisinin ilk sayısı çıktı.

1942- "Casablanca" filminin ilk gösterimi New York'ta yapıldı.

1967- ABD Başkanı Johnson'ın Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, Kıbrıs krizini görüşmek üzere Ankara'ya geldi. Türkiye'ye gelen BM Genel Sekreteri U. Thant'ın özel temsilcisi Rolz Bennet ile Vance, temaslarından sonuç alamayınca Atina'ya geçti.

1970- Türkiye'nin Ortak Pazar'a üyeliği için 22 yıllık geçiş dönemi öngören Katma Protokol, Brüksel'de imzalandı.

1976- Fransız düşünür Andre Malraux öldü.

1985- DSP Genel Başkanlığına Rahşan Ecevit seçildi.

1990- Prof. Dr. Tansu Çiller, DYP'den siyasete atıldı.

1992- Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden sanatçı Vasfi Rıza Zobu 90 yaşında vefat etti.

2011- Başbakan Erdoğan, Dersim olaylarıyla ilgili, "Eğer devlet adına özür dilemek gerekiyorsa ve böyle bir literatür varsa ben özür dilerim ve diliyorum." dedi. Erdoğan, Dersim olaylarına ilişkin bazı belgeleri de açıkladı.

2011- Türk Sanat Müziği sanatçısı Şükran Ay, İstanbul'da 78 yaşında vefat etti.

2012- Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin yeni anayasal düzenlemeler çerçevesinde aldığı kararları protesto amacıyla ülke genelinde düzenlenen gösterilerde olaylar çıktı.

2013 - Türkiye ile Mısır arasında büyükelçilerin karşılıklı geri çağrılmasıyla diplomatik temsil düzeyi düşürüldü. Mısır'ın Kahire büyükelçisini gönderme kararına Türkiye aynı şekilde karşılık verdi.

2015- Hukukçu ve siyasetçi Kamran İnan, 86 yaşında hayatını kaybetti.

24 Kasım

1870- Türkiye'nin ilk mizah gazetesi "Diyojen" yayımlandı.

1927- Ankara'da, Heinrinck Krippel tarafından yapılan Zafer Abidesi açıldı.

1934- Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Meclisten çıkan kanunla "Atatürk" soyadını aldı.

1941- II. Dünya Savaşı ortamında, pasta ve unlu yiyeceklerin yapımı yasaklandı.

1961- BM, nükleer silah yasağını ABD'nin protestosuna karşın kabul etti.

1963- ABD Başkanı John Kennedy'nin katil zanlısı Lee Harvey Oswald, Jack Ruby tarafından öldürüldü.

1976- Van ve çevresinde, Çaldıran-Muradiye'de etkili olan 7,2 büyüklüğündeki depremde 3 bin 840 kişi öldü.

1977- Yunanistan, Büyük İskender'in babası Kral II. Philip'in mezarının bulunduğunu açıkladı.

1981- Millet Mekteplerinin 1928'deki açılış ve Atatürk'e başöğretmenlik unvanı veriliş tarihi olan 24 Kasım, Öğretmenler Günü olarak kutlanmaya başlandı.

1988- Sürgünde Bağımsız Filistin Devleti kuruldu.

1989- Hakkari'nin Yüksekova ilçesi İkiyaka köyünde, çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 28 vatandaş teröristlerce öldürüldü.

1991- Queen topluluğunun solisti Freddy Mercury, AIDS ile gelen zatürre yüzünden Londra'da öldü.

1996- ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'a, Budapeşte'de Hilton Oteli lobisinde yumruklu saldırıda bulunuldu.

2015- Suriye sınırında Türk hava sahasını ihlal eden milliyeti bilinmeyen bir uçak, angajman kuralları çerçevesinde Hava Kuvvetleri Komutanlığına ait iki F-16 uçağı tarafından düşürüldü. Uçağın, Rusya'ya ait Su 24 tipi jet olduğu ortaya çıktı.

2016- Avrupa Parlamentosu, Türkiye'nin AB ile sürdürdüğü müzakerelerin geçici süreyle dondurulmasını tavsiye eden ve hukuki bağlayıcılığı olmayan tasarıyı 37'ye karşı 479 oyla kabul etti. 107 üye ise çekimser kaldı.

2017- Mısır'ın Ariş kentinde Ravda Camisi'ne cuma namazı sırasında terör örgütü DEAŞ üyesi 25-30 terörist tarafından düzenlenen bombalı ve silahlı saldırıda 310 kişi öldü, 128 kişi yaralandı. Saldırı nedeniyle Mısır'da 3 gün, Türkiye'de de 1 gün milli yas ilan edildi

25 Kasım

1893- Orhun Kitabeleri, Kopenhag Üniversitesi Genel Dil Bilimi Profesörü ve Danimarka Kraliyet İlimler Akademisi üyesi Wilhelm Ludwig Thomsen tarafından okundu. Thomsen, Orhun alfabesini çözdüğünü, 15 Aralık 1893'te Danimarka Kraliyet İlimler Akademisinde sunduğu bildiriyle bilim dünyasına açıkladı.

1925- Şapka giyilmesi konusundaki kanun, TBMM'de kabul edildi. Kanun, 28 Kasım'da yürürlüğe girdi.

1958- Ahmet Adnan Saygun'un bestelediği Yunus Emre Oratoryosu, BM'nin yeni çalışma dönemi dolayısıyla New York'ta seslendirildi.

1967- ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, Atina'nın önerilerini Ankara'ya getirdi. NATO Genel Sekreteri Brosio da arabuluculuk için Ankara'ya geldi. BM Güvenlik Konseyi, savaştan kaçınılması çağrısı yaptı.

1973- Yunanistan'daki ayaklanmalar sonunda Başbakan Georgios Papadopulos, cunta tarafından devrildi.

1979- Abdi İpekçi cinayeti sanığı Mehmet Ali Ağca, Kartal Maltepe Askeri Ceza ve Tutukevi'nden kaçtı.

1998- 55. Hükümet, gensoruyla düşürüldü. Devlet Bakanı Güneş Taner'in bakanlık görevi sona erdi. Başbakan Mesut Yılmaz, istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e sundu.

1999- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, terör örgütünün elebaşı Abdullah Öcalan hakkında verilen ölüm cezasını onadı.

2011- Türkiye, Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi'ni parlamentosunda onaylayan ilk ülke oldu.

2016- Küba devriminin lideri ve eski Devlet Başkanı Fidel Castro, 90 yaşında öldü. 1976-2008 arasında devlet başkanı olarak Küba'yı yöneten Castro görevini 2008'de kardeşi Raul Castro'ya devretmişti.

2018- AB üyesi 27 ülke lideri, Brexit anlaşmasını ve İngiltere ile gelecekteki ilişkileri belirleyecek siyasi deklarasyon belgesini onayladı.

2019- Haluk Bilginer, 47. Uluslararası Emmy Ödülleri'nde Şahsiyet dizisindeki performansıyla en iyi erkek oyuncu seçildi.

2020- Arjantinli futbolcu Diego Armando Maradona 60 yaşında hayatını kaybetti.

26 Kasım

1548- Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu, Halep'e girdi.


1812- Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusu, büyük kayba uğrayarak Rusya topraklarını terk etmek zorunda kaldı.


1926- Türkiye'nin ilk şeker fabrikası, Alpullu'da faaliyete geçti.


1934- Atatürk'ün önerisiyle İsmet Paşa'ya, "İnönü" soyadı verildi.


1934- Lakap ve unvanlar kaldırıldı. Kanunla "ağa, hacı, hafız, hoca, molla, efendi, bey, beyefendi, paşa, hanım, hanımefendi, hazretleri" gibi lakap ve unvanlar kaldırıldı, bütün yurttaşların, kadın, erkek kanun karşısında ve resmi belgelerde yalnız adlarıyla anılacağı hükmü getirildi.


1935- Afyon-Isparta demir yolu açıldı.


1943- Tosya ve Ladik'te 7,2 büyüklüğündeki depremde 2 bin 824 kişi öldü.


1947- Eski milli eğitim bakanlarından, Köy Enstitülerinin başlangıcı sayılan okulları kuran Saffet Arıkan öldü.


1954- Kapalıçarşı'daki yangında 1394 dükkan harap oldu. Çarşı yanındaki 3 han ve birkaç bina büyük hasar gördü.


1986- Eski Dışişleri Bakanlarından Prof. Dr. Gündüz Ökçün öldü.


1993- Almanya, PKK'yı terör örgütü ilan ederek bütün yan kuruluşlarıyla birlikte kapattı.


1996- Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, Susurluk kazasından söz ederken "Devlet uğruna kurşun atan da yiyen de şereflidir." dedi.


2013- Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Milli Piyango İdaresine ait şans oyunlarının 10 yıllık lisans verilmesi suretiyle özelleştirilmesi için ihaleye çıktı.


2016- Rusya'nın Saint Petersburg kentinde yapılan Dünya Gençler Boks Şampiyonası'nda 64 kiloda Tuğrulhan Erdemir altın madalya kazandı.

2017- Dünya 23 Yaş Altı Güreş Şampiyonası'nda Polonya'nın Bydgoszcz kentinde yapıldı. Türk sporcular, 3 altın ve 5 gümüş madalya kazandı.

2018- NASA'nın sismik inceleme aracı "InSight" Mars yüzeyine indi.


2018- ABD'den 25 Kasım'da Türkiye'ye getirilen Çingene Kızı mozaiğinin 1960'lı yıllarda yurt dışına kaçırılan parçaları, THY'ye ait uçakla Gaziantep'e gönderildi.

2018- İstanbul Sancaktepe'de askeri helikopterin bir mahalleye düşmesi sonucu 4 asker şehit oldu, 1 asker yaralandı.

2020- FETÖ'nün darbe girişimi sırasında komuta merkezi olarak kullanılan Akıncı Üssü'ndeki eylemlere ilişkin, örgütün "sivil imamlar"ı ile Ankara'ya bomba yağdıran pilotların da yargılandığı davada, 291 sanık en az bir kez ağırlaştırılmış müebbet hapse çarptırıldı, 70 sanık bütün suçlamalardan beraat etti.

2021- İngiltere, Filistin'de Gazze'yi yöneten İslami Direniş Hareketi'ni (Hamas) terör örgütleri listesine aldı.