"Akran zorbalığının ilkokula inme nedeni dijital dünya"
Ankara Bilkent Şehir Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Kliniği Şefi Prof. Dr. Esra Çöp, akran zorbalığının ilkokul düzeyine kadar inmiş olmasının dikkat çekici olduğunu, bunun nedenlerinden birinin çocukların çok erken yaşlarda dijital dünyayla tanışmaları ve şiddet içeren içeriklere maruz kalmaları olduğunu söyledi
Akran zorbalığının, çocuk ve ergenlerin ruh sağlığını tehdit eden en önemli sorunlardan biri olduğunu söyleyen Prof. Dr. Esra Çöp, akran zorbalığının ilkokul düzeyine kadar inmiş olmasının dikkat çekici olduğunu belirtti.
Prof. Dr. Esra Çöp, "Bunun bir nedeni farkındalığın artmış olmasıdır. Akran zorbalığının ne olduğu artık daha iyi bilinmekte ve daha fazla dile getirilmektedir. Diğer bir neden ise çocukların dijital dünyada çok erken yaşlarda şiddet içeren içeriklerle karşılaşmalarıdır. Daha fazla teknolojik alet kullanmaları, daha uzun süre ekran karşısında vakit geçirmeleri, henüz şiddetin anlamını ve sonuçlarını tam olarak kavrayamadıkları yaşlarda bu içeriklerle yüz yüze gelmelerine neden olmaktadır. Gerçek ile kurgu arasındaki farkı ayırt edemedikleri için bunu bir oyun gibi algılayabilir ve okul ortamında da bu davranışları sergileyebilirler. Yaptıklarının gerçek sonuçlarını kestiremeyebilirler. İlkokul ve ortaokul disiplin yönetmelikleri ile lise disiplin yönetmelikleri arasında farklar vardır ve çocukların yaptıkları davranışların sonuçlarına karşılık okul sisteminde hazır ve yaygın programlar yeterli değildir. Bu alanda bir boşluk bulunmaktadır. Bu boşlukların doldurulması akran zorbalığını önlemede etkili olacaktır. Çocukların beyin gelişimi henüz tamamlanmadığı için karar verme mekanizmaları ve neden-sonuç ilişkisini kurma becerileri yeterince gelişmemiştir. Bu nedenle hem ebeveynlerin hem de okulun çocuklara daha fazla rehberlik etmesi gerekmektedir" dedi.
"İNTİHARA VARAN SONUÇLAR ORTAYA ÇIKABİLİR"
Prof. Dr. Esra Çöp, zorbalığın uzun sürerek kronikleştiğinde zorbalığa uğrayan çocuklarda sorunlar gözlemlendiğini söyledi.
Prof. Dr. Çöp, "Zorbalık okul ortamında yaşanıyorsa okula gitmek istememe görülebilir. Derslerde gerileme, sabahları kalkmak istememe, arkadaşlardan uzaklaşma ve içe kapanma sık rastlanan belirtilerdir. Uzun sürdüğü durumlarda intihara varan ciddi sorunlar da ortaya çıkabilir. Ayrıca okula gitmek istememeye eşlik eden karın ağrısı ve baş ağrısı gibi fiziksel şikayetler de görülebilir. Zorbalığa maruz kalan bir çocukta özellikle ani ortaya çıkan değişiklikler, okula karşı isteksizlik ve derslerdeki belirgin farklılıklar aileler tarafından dikkate alınmalıdır. Çocuklar ve ergenler çoğu zaman yaşadıklarını ailelerine söylemekte çekinirler. Özellikle siber zorbalık durumlarında, ailelerinin kendilerini kısıtlayacağı, telefonlarını alacağı ya da bilgisayar kullanmalarına izin vermeyeceği düşüncesiyle susabilirler. Ergenler anlaşılmayacaklarını düşünebilirler. Öğretmenlerine söylemekten çekinmelerinin nedenleri arasında ispiyoncu olarak görülme korkusu, güçsüz görünme endişesi ya da etiketlenme kaygısı yer alır. Ayrıca zorbalık yapan kişilerin kendilerine ya da ailelerine zarar vereceği yönündeki tehditleri de çocukları korkutabilir. Bu nedenle çocuklar genellikle yaşadıklarını hemen paylaşmazlar. Ailelerin eleştirmeden, açık ve güvene dayalı bir iletişim kurmaları çocukların kendilerini daha rahat ifade etmelerini sağlar" diye konuştu.
"SİSTEMSEL BİR SORUN OLARAK ELE ALINMALI"
Prof. Dr. Çöp, akran zorbalığının sistemsel bir sorun olarak ele alınması gerektiğini kaydederek, "Sadece ailelerin ya da sadece okulun sorumluluğunda değildir. Aile ve okul iş birliği çok önemlidir. Bu iletişimin güçlü kurulması gerekir. Hem ailelerin hem de okuldaki rehberlik birimlerinin okul kuralları, arkadaş ilişkileri, sosyal ilişkiler ve duyguları yönetme konusunda eğitimli olmaları gerekir. Çocuklara akran zorbalığının ne olduğu anlatılmalı, başlarına böyle bir durum geldiğinde kimlere başvurabileceklerini ve ne yapabileceklerini net olarak bilmeleri sağlanmalıdır. Bu eğitimin hem ailede hem okulda verilmesi birlikte önemlidir. Çocukların sıkıştıklarında kimlerden ve nasıl yardım alabileceklerini bilmeleri gerekir. Güvenebilecekleri bir sistem oluşturulmalıdır" ifadelerini kullandı.
