BP, Türkiye'deki yatırımlarını büyütüyor
Türkiye’de 106 yıldır faaliyet gösteren Londra merkezli enerji devi BP’nin küresel iki ana işkolundan biri olan Downstream (Küresel Rafinaj ve Pazarlama Grubu) CEO’su Tufan Erginbilgiç, BP Enerji Görünümü Raporu 2018- 2040 senaryolarını paylaştı. İstanbul’da buluştuğumuzda ilk cümlesi, “2015’ten beri petrol piyasasında yapısal değişiklik oldu. Kaya petrolünü çıkaran Amerika, ham petrol ithal eden ülkeyken ihracatçı konuma geldi. Ham petrolün varil fiyatının 60 doların üzerine çıkmasıyla, kaya gazı ve petrolü her yerde üretmek ekonomik hale geldi” oluyor.
Bu yıl kaya petrolünde 500 bin varil/gün ile 1 milyon varil/güne varan tahminlerini dile getiren Erginbilgiç, ham petrol varil fiyatının, 50-70 dolar aralığının yukarısında gerçekleşeceğini öngörüyor. Yanılmadığı önceki gün ortaya çıktı: Ham petrol fiyatı Aralık 2014’ten bu yana en yüksek seviye olan 71.33 dolara kadar yükseldi. IMF, dünya ekonomisinin 2018 yılında yüzde 3.9 büyüyeceği beklentisini açıklamıştı. Gelişen ülkelerde yüzde 2 civarında büyüyor.
Enerjinin talebi artıyor, stoklar düşüyor. Günlük ham petrol talebindeki artış 1.6 milyon varile ulaştı. 2015-2017 dönemi dışında tutulursa, 10 yılda bu rakam 1 milyon varil civarındaydı. 2015 yılına geri dönersek günlük 2 milyon varile ulaştığı günler de yaşandı. 2040 yılına kadar enerji talebi artışı Çin ve Hindistan’dan gelecek. Afrika ancak 2040 sonrası enerji talebini etkileyebilir. Dünyada 2040’a kadar 2.5 milyar kişi alt gelir grubundan orta gelir seviyesine gelecek. Hindistan, Çin ve diğer Asya ülkelerinden gelecek büyüme. Nüfus da bu dönemde 1.7 milyar artarak 9.2 milyara ulaşacak. Öbür taraftan iklim değişikliğiyle ilgili karbon emisyonlarının düşmesi gerekiyor. BP’nin petrol varil fiyatı ile yatırım stratejisi arasındaki ilişkiyi de açıklıyor:
“2014’ten beri 50 dolarla sağladığımız nakit akışı, yıllık 15-17 milyar dolar yatırımı ve kâr payı dağıtımını da içeriyor.”
BP, 2010 yılında Meksika Körfezi’nde yol açtığı çevre felaketinden sonra hükümete ve özel kişilere ödediği tazminatlar ve temizleme giderleriyle toplam 65 milyar dolarlık fatura üstlendi. BP, Türkiye projelerine Azerbaycan dışında kaynak ülke dahil edecek mi sorusunu “Şahdeniz 2 de dahil olmak üzere Türkiye’yle ilgili 40 milyar dolarlık proje yürütüyoruz. BP bünyesindeki en büyük proje. Kazakistan’da bizim içinde olmadığımız projeler neredeyse 10 yıl gecikti. Bu projeler kolay değil, büyük ve birkaç ülkeyi ilgilendiriyor. Market ve transit olarak Türkiye en büyük pazarımız. Almanya bizim için önemli bir market ama, büyüme kıyaslaması yaparsak Türkiye kadar değil” diye yanıtlıyor.
OTO YAĞLARINDA BÖLGE MERKEZİ
Otomotiv yağlarında yüzde 28 payla Türkiye’de pazar lideri olan BP Castrol’ün Avrupa ve Afrika ülkeleri içinde Almanya’dan sonraki ikinci büyük pazarı da Türkiye... BP’nin Avrupa ve Afrika’daki en yüksek teknolojiye sahip 8 madeni yağ tesisinden birinin bundan 53 yıl önce kurulan Gemlik fabrikası olduğunu söyleyen Erginbilgiç, “Türkiye, madeni yağlar pazarımızda dünya çapında en hızlı büyüyen ülke. Yılda 85 milyon litre üretimin yüzde 85’i iç pazarda, yüzde 15’i dış pazarda tüketiliyor. 40 bin ton hammadde depolama kapasitesiyle Avrupa’nın en büyüklerinden biri. Bölgedeki 11 ülke Türkiye’ye bağlandı” diyor.
3. HAVALİMANINA TALİP
Dünyada jet yakıtlarında lider olduklarını vurgulayan Erginbilgiç, “Dünyada her gün 2 milyon uçağa yakıt veriyoruz” diyor. İçinde 7 akaryakıt istasyonu açılması planlanan İstanbul’daki 3. havalimanına yatırımcı ve işletmeci olarak talip olduklarını söylüyor. Bu strateji içinde Türkiye’de büyümeyi öngörüyorlar. THY’nin de yurtdışında en büyük tedarikçisi olduklarını belirtiyor.
***********
PETKİM’E TEKNOLOJİ TRANSFERİ YAPTI
Yılda 200 milyon dolar yatırım yaptıkları Türkiye’nin BP için stratejik önemi olduğunun bir kez daha altını çizen Erginbilgiç, dolaylı da olsa petrokimya yatırımına da girdiklerini söylüyor. Azerbaycan-Türkiye merkezli yatırımlarda bir kez daha “karakter oyuncusu” olarak karşımıza çıkan BP, İzmir’deki Star Rafinerisi’ni Eylül 2018’de açacak Azerbaycan’ın enerji devi Socar’ın, Petkim’de yaptığı petrokimya yatırımına “saydamlık” sağlayan Saf Tereftalik Asit (PTA) teknolojisinin lisansını verdi. “Etilen petrokimya endüstrisini değiştirdi” diyerek enerji sektörünün yapısal değişikliği iddiasına bir örnek daha veriyor:
“Etilen Ortadoğu’da ve Kuzey Amerika’da bulunuyor. Çin’deki petrokimya yatırımlarının yüzde 70’i ham petrole, ürünü etilene göre daha pahalı olan naftaya dayalı. Ham petrol 70 dolar bile olsa, gaz fiyatı çok fazla artmayacak. Etileni polietilene çevirip istediğiniz yere ihraç edebilirsiniz. Kuzey Amerika polietilen ihraç edecek ve market Çin olacak.”
Bugün nükleer santral kapasitesinin yüzde 90’ı Çin’de kurulu. Ham petrolde bir tane dünya fiyatı var. Gazda bölgesel fiyatlandırma bir şekilde ortak olacak. ABD’nin küresel gaz tüketiminin neredeyse 4’te 1’ini karşılayacağına, küresel LNG arzının 2 kattan fazla artacağına ve bu sayede bölgesel fiyatların ortak hale gelebileceğine işaret eden Erginbilgiç, 2020 yılına kadar BP’nin portföyünün yüzde 55’inin doğalgazdan oluşacağını ve yenilenebilir enerjiye yılda 500 milyon dolar yatırım planlandığını açıkladı.
