Her yıl milyonlarca insanı öldürüyor! Antibiyotikler neden önerilen süre, saat ve dozda kullanılmalı?
Yılda 5 milyon kişi antibiyotik direnci nedeniyle hayatını kaybediyor. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre gerekli önlemler alınmazsa 2050 yılında bu sayının en az 10 milyona çıkması tahmin ediliyor. Antibiyotik direncinin gelişmesine yol açan nedenleri anlatan Dr. Şirin Seçkin, "Antibiyotik direncinin en sık oluşma nedeni antibiyotikleri önerilen süre, saat ve dozda almamaktır" dedi
Bazı bakteriyel enfeksiyon türlerini tedavi etmek veya önlemek için kullanılan antibiyotikler, bakterileri öldürür veya yayılmalarını önlerler. Ancak yapılan bazı yanlışlar nedeniyle hastalarda antibiyotiğe karşı direnç gelişebiliyor. Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) göre, antibiyotik direnci insanoğlunun sağlığını en çok tehdit eden 10 önemli etkenden biri. Her yıl antibiyotik direnci nedeniyle milyonlarca insan yaşamını yitiriyor.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şirin Seçkin, "Günümüzde senede 5 milyon kişi hayatını antibiyotik direnci nedeniyle kaybederken, DSÖ'ye göre gerekli önlemler alınmazsa 2050 yılında bu sayının en az 10 milyona çıkması öngörülüyor. Bu sayının kanser ve kazadan hayatını kaybedenlerin sayısının önüne geçeceği düşünülüyor" dedi.
ANTİBİYOTİKLERİ ÖNERİLEN SÜRE, SAAT VE DOZDA ALMAMAK DİRENÇ SEBEBİ
Her geçen yıl artmakta olan antibiyotik direncinin oldukça tehlikeli olduğunu kaydeden Dr. Seçkin, "Antibiyotik direncinin en sık oluşma nedeni antibiyotikleri önerilen süre, saat ve dozda almamaktır. Ayrıca hayvancılıkta özellikle süt, et ve tavukçuluk başta olmak üzere çok fazla miktarda antibiyotik kullanılmasıdır. Dünyada gereğinden fazla miktarda antibiyotik kullanımı yanında bir o kadar da yanlış kullanımı söz konusudur. Bazı hastalar ise gerekli olmasına rağmen kendilerine antibiyotik verildiğinde 'çok zararlı' diyerek kullanmak istemeyebiliyor. İlaçları erken kesebiliyor. Bazıları da gereksiz yere antibiyotik alabiliyor. Bir önceki tedaviden arta kalan ya da komşudan temin edilen antibiyotik doktora danışılmadan alınabiliyor. Bu durumda direnç gelişiyor" dedi.
DOKTORA DANIŞMADAN ANTİBİYOTİK KULLANMA ORANI YÜZDE 50'DEN FAZLA
Dünyada kendi kendine teşhis koyarak ya da arkadaşının, komşusunun önerisiyle doktora danışmadan antibiyotik başlama oranlarına değinen Seçkin, "Ülkemizde ve antibiyotiklerin reçetesiz satıldığı ülkelerde bu oran yüzde 50’yi geçmektedir. Genellikle doktorun bir önceki hastalıkta önerdiği reçete de tekrarlanmaktadır" dedi.
HATALI KULLANILAN İLAÇ ENFEKSİYONU GERİ GETİRİYOR
Direncin gelişmesine neden olan hatalardan birinin de ilaç prospektüsü okumamak olduğunu kaydeden Dr. Seçkin, "Örneğin toz halinde olup sulandırılarak hazırlanan şuruplara daha iyi erimesi için kaynar su konulması, su miktarını yanlış koymak, buzdolabında saklanması gereken ilacı dışarda unutmak gibi hatalar yapılıyor. İlacı her seferinde yeterince çalkalamadan içirmek de emilimin daha az olmasına ya da zor yutulmasına yol açıyor. Direnç gelişimi, enfeksiyon tamamen tedavi edilemediği için hastalığın kısa sürede tekrarına yol açar" diye konuştu.
Antibiyotiklerin alınma saatinin de önemli olduğunu ve hekimin önerdiği şekilde kullanılması gerektiğini belirten Seçkin, "Her antibiyotiğin günde kaç kez ve alınması gereken zaman farklıdır. Örneğin antibiyotik sabah akşam alınması gerekirken sabah dozu unutulmuşsa gün içerisinde sabah dozu alınıp akşam dozu saati aksatılmadan devam ettirilmelidir.
İLACIN SON KULLANMA TARİHİNE DİKKAT!
Son kullanma tarihi geçmiş antibiyotiklerin karaciğer ve böbreği bozabileceğine de dikkat çeken Dr. Seçkin, "3 tablet bir kutudan 5 tablet başka bir kutudan olan tedavi hem direnç gelişmesine hem de tedavinin gecikmesine yol açar" ifadelerini kullandı.
Antibiyotiğin her durumda kullanılmadığını söyleyen Dr. Seçkin, "Ancak zatürre, sinüzit, orta kulak iltihaplanması başlamışsa antibiyotik verilir. İnfluenzada neden antibiyotik kullanılır sorusu, en çok sorulan sorulardan biridir. Üzerine bir bakteriyel, ikinci enfeksiyon eklenirse antibiyotik başlanır" diye konuştu.
HASTALIKLARDAN KORUNMAK VE ANTİBİYOTİK KULLANMAMAK İÇİN ÖNERİLER
Hastalıklardan korunmak ve antibiyotik kullanmamak için tavsiyelerde bulunan Seçkin, "Kişisel hijyen ve korunma yanında, temiz suya ulaşmak, düzgün çalışan kanalizasyon, odaların ve sınıfların havalandırılması, açık havada vakit geçirmek, hastayken başkalarıyla görüşmemek ve aşıları yaptırmak daha az hastalanmaya ve dolayısıyla da antibiyotik kullanımını engeller" dedi.
