TT: Fiber altyapı rakamları abartılıyor

Telekomünikasyon sektöründeki son gelişmeleri öğrenmek üzere Türk Telekom (TT) Üst Yöneticisi (CEO) Ümit Önal ve ekibiyle Ankara’da buluştuk. Türk Telekom İletişim Müzesi, Türk Telekom Şebeke Yönetim Merkezi (Operasyon Merkezi) ve Türk Telekom Siber Güvenlik Merkezi’ni dolaştık bilgi aldık. Ankara turumuzu Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’nde görme engellilere yönelik hazırlanan sesli betimlemeli eserlerden oluşan ‘Tablolar Konuşuyor Dijital Resim Sergisi’ tamamladık. Bu esnada sohbet ettik, bilgilendik.

Fiber altyapı tartışmaları, Turkcell ve Vodafone ile sektörde rekabet, 5G hazırlıkları ve yerli teknoloji geliştirme gibi birçok konuda sorular sorduk, cevaplar aldık.

Ümit Önal, ilk yarı rakamları hakkında çok fazla ip ucu vermedi, ama gelirlerinin yükselmeye devam ettiğini vurguladı. Ankara’da Edindiğim izlenimim ikinci çeyrek sonuçlarıyla birlikte Türk Telekom’un 3 yıl aradan sonra sektör liderliğini Turkcell’den geri alacağı yönünde. Bu yıl sonu itibariyle beklenen değişim erken olabilir. Önal, Türk Telekom’un en cesur yıllarını yaşadığını, kazandıklarını, büyüdüklerini ve yatırıma devam ettiklerini söylüyor.

Türk Telekom yöneticilerinin hep birlikte telaffuz ettiği şu cümle ise önemli; “Her operatör (Turkcell ve Vodafone) 400 milyon TL versin, 5G için ihtiyaç duyacakları tüm baz istasyonlarını fiber altyapıyla buluşturalım. Fiber altyapı için telaffuz edilen milyar dolarlık yatırım rakamları abartılı.” Büyük ihtimalle ortak fiber yatırım tartışmaları, fiber uzunluğunun farklı parametrelerle ele alınması bu açıklamayla birlikte başka bir noktaya kayacak, belki de ortadan kalkacaktır.

Türk Telekom, fiber altyapıyı gerektiği şekilde yaygınlaştırdığını ve her kesimi hızlı internet ile buluşturmaya devam ettiği görüşünde. Ayrıca baz istasyonu kule işletmeciliği konusunun da diğer operatörlerin sıcak bakmaması sebebiyle kapandığı notunu da düşmüş olayım.

Bir başka detay ise Türk Telekom’un lisans süresinin 2026’da bitecek olması. Dolayısıyla fiber altyapı 5 yıl sonra zaten devlete ait olacak. TT yönetimi de en değerli varlığını yatırımlarla gündemden düşürmeyi amaçlamış ve başarmış. Edindiğim intiba bu yönde. Ayrıca COVİD-19 salgın sürecinde elde edilen tecrübe, internetin yoğun kullanıldığı bu dönemde ciddi sorunlar yaşanmadan bu dönemin atlatılmış olması TT yönetiminin öz güvenini artırmış. Bu sebeple en fazla yatırımı yapan ve en fazla gelir artıran olarak TT öne çıkıyor.

İnternet hızımız neden düşük?

Küresel ölçekte baktığımızda Türkiye’nin internet hızı dünya ülkeleri arasında 102. sıralarda olmasıyla dikkat çekiyor. Hatta her sene de 2 kademe geri giderek bu noktaya geldi. Bu durumu Ümit Önal’a sorduğumda birinci sebep olarak raporlama yöntemine dikkat çekti. OECD’de Türkiye’nin internet hızının düşük görünmesinin nedenlerinden birinin içinde insan olmayan evlerin de raporlamaya dahil tutulması olduğunu ifade etti.

Konunun bu tarafı ilginç. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Başkanlığı (BTK) bu işe el atmalı. TÜİK’e göre içinde insan yaşayan 24-25 milyon hane varken, belediyelerin fazlaca numaralandırma yaparak hane sayısını 34 milyona çıkarması sebebiyle hız oranımız düşük görünüyormuş.

Diğer muhtemel sebepler arasında sektörün daha fazla yatırım ihtiyacının olması, limitsiz internet kullanımı (birçok ülkede bir evde internete bağlı kişi sayısı 2-3 iken Türkiye’de bu rakam 5-6’ya çıkıyor) ve eski evlerdeki altyapı sorunları geliyor. Önal, şu anda internet hızının 51 Mbps seviyesinde olduğunu yapılan çalışmalarla yıl sonunda bu rakamın 60 Mbps’lere doğru çıkacağına işaret ettiğini de belirteyim.

Fiber altyapı, internet hızı, dünyada ve Türkiye’de sektörün nereye gittiğine dair detayların bir kısmını da TT Teknoloji Genel Müdür Yardımcısı Yusuf Kıraç’tan aldık. Hızın sadece fiberle değil, Almanya’da olduğu gibi bakır kablolarla da sağlanabildiğine, ancak son 3 yıldır TT olarak yüzde 99 oranında fiber yatırım yaptıklarını, bakır kullanmadıklarını ve 5G’nin de fibersiz olmayacağına dikkat çekti.

Telekomünikasyonun teknoloji tarafında önemli bir isim olan Kıraç’ın izahatları değerliydi. Finans Genel Müdür Yardımcısı Kaan Aktan ise dövizle yapılan yatırımların, TL olan gelire oranın çok yüksek olduğuna dikkat çekti.

Türk Telekom’un yerli teknoloji geliştirmede ciddi mesafe kat ettiği, internet ücretlendirmesinde Türkiye’nin dünya ortalamasının altında kaldığı, yani pahalı internet kullanmadığını vurgulayan Önal, regülasyonlar kapsamında fiyatların belirlendiğini, Türk halkının 70-80 liraya sınırsız internetin oldukça makul fiyatlara kullanıldığını söyledi.

2021’de 8 milyar TL yatırım

Türk Telekom 2005’teki özelleştirmeden bu yana şirket satın alımları dahil 17,8 milyar ABD doları yatırım gerçekleştirmiş. Fiber altyapıyı 10 kattan fazla artırmış. 2021 yatırım hedefini 2020’ye göre yaklaşık yüzde 20 artırarak 8 milyar TL’ye çıkarmış.

Fiber hane kapsamı 27 milyon

TT’nin 2021 ilk çeyrek itibarı ile fiber ağı 336 bin kilometreye, fiber hane kapsamı ise 27,1 milyona çıkmış. İlk çeyrek fiber abone sayı 7,3 milyon olurken, son on iki ayda toplam 2,9 milyon fiber abone kazanmış. 2021 ilk çeyrek itibarı ile 50,6 milyon abone ile Türkiye’nin en çok aboneye sahip operatörü olmuş. Diğer ifadeyle TÜİK hane sayısı aşılmış.

Türkiye’nin en büyük siber güvenlik merkezi de TT’ye ait. Türkiye’de siber güvenlik hizmeti sağlayan ilk telekom operatörü olarak müşterilerine Güvenlik Orkestrasyon, Otomasyon ve Olay Müdahale (SOAR) servisleri sunuyorlar. Bir yandan da yerlileşme adımları atılıyor. Şu ana kadar 11 adet ürünün kısmi yerlileştirilmesi yapılmış, 11 adedi devam ediyor ve 8 adet de aday projeleri varmış. Önce ihtiyaçlarımızı karşılamayı sonra bu ürünleri ihraç etmeyi planlıyorlar. Siber güvenlikte yerli teknoloji kullanma oranları da yüzde 45 seviyesine ulaşmış.

Ankara’dan, Türk Telekom’dan notlar ve değerlendirmeler bu kadar…