Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirlerinin (YGM) maaşlarını veya gelirlerini denetledikleri antrepo sahiplerinden alarak ithal malları kontrol etmelerinde belli oranda sorunlar olduğunu yazdım. Bu sıkıntının çözümünün de YGM’lerin görevlendirilmesinin ve yaptıkları işin ücretini devletin ilgili birimlerince yapılmasının doğru olacağını kaydettim. Müfettiş raporlarından, ilgili ve yetkili kişilerden toparladığım bilgiler ışığında ülkemize giren ithal malları denetleyenleri yetkilendiren mekanizmanın değişmesi gerektiğine işaret ettim.
Akabinde ilgili ilgisiz isimlerden “Bizi kaçakçılıkla suçluyorsun. Meslek gurubumuzu karalıyorsun” mesajları gelmeye başladı. Anlaşılan tek merkezden çıkan bu matbu metni gönderenler benim konuyla ilgili iki yazımı okumadan kendilerine söylendiği gibi hareket etmişler.
Yurtdışından ithal ürünlerin ilgili patronların onayladığı, parasını, maaşını verdiği Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirleri (YGM) ve yardımcılar tarafından kontrol edilmesinin belli oranda suiistimale açık olduğuna vurgu yaptım. Ancak sektörü temsil eden kurumlardan derli toplu bir cevap alamadım. Toptancı anlayışla sistemin doğru olduğunu savunan bir metin ilgililere dağıtılmış, onlarda bana göndermiş. Tek merkezden yazılmış olan metinden ilgili bölümlere bir göz atalım:
“Gümrük Müşaviri (YGM), Gümrük Müşavir Yardımcısı (YGM Yrd) görevini, sorumluluğunu her alanda, yasalara ve mevzuata uygun bir biçimde yerine getirir ve onuruyla hareket ederek, görevini kimseye satmaz, layıkıyla yapar. Kaldı ki antrepo işleticileri YGM’lerin patronları değildir.
Bunun yanı sıra bir patrona bağlı çalışmak, çalışanın insani ve ahlaki değerlerini, yasalara olan bağlılığını, patronuna devretmesini, patronu nedeniyle yerine getirmemesini gerektirmez. Bu ülkenin bir patrona bağlı olarak pırıl pırıl çalışan, milyonlarca evladı olduğu gibi, yine aynı şekilde pırıl pırıl yasalara bağlı çalışıp, milyonlarca istihdam yaratan patronları da vardır.
Gümrük Müşavirleri ve yardımcıları son derece donanımlı, eğitimli ve uzun sınav ve staj sürelerinden sonra belge almaya hak kazanan liyakat sahibi insanlardır. Gümrük Müşavirleri sadece 2020 yılında, Türkiye’de işlem görmüş olan, yaklaşık 7.100.000 adet ithalat ve ihracat işlemine ait Gümrük Beyannamesinin, yaklaşık 6.500.000 adedine doğrudan imza koyarak ülkemizin ihracatına, sanayisine katkı veren, emek harcayan, yüz binlerce insana doğrudan ve dolaylı olarak istihdam yaratan, son derece önemli bir meslek grubudur.”
Konuyla ilgili olarak sektörün öncüsü, lider kurumlarının yetkilileriyle de görüştüm. Ekol Lojistik Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Musul hem e-posta gönderdi, hem de telefonda görüştüm. Şimdi biraz da Musul’a kulak verelim;
“Bugün ne yaşıyorsak biz ve bizim gibi ülkelerin geldiği noktadaki en büyük sorun güvensizlikten kaynaklanıyor. Zira ekonomiye en büyük maliyet güvensizliğe dayalı olan ilişkilerin getirdiği maliyettir. Elbette güvenmek çok iyi bir denetimle desteklenmeli ve kime, nasıl güvenileceğinin hangi kriterlerle olması gerektiğinin belirlenmesi ve de buna uygun olarak da denetimlerin yapılıp, görülen uygunsuzlukların çok ciddi bir şekilde cezalandırılması esastır. Yoksa sizin söylediğiniz yöntemlerin hiçbiri bu problemlerin ortadan kalkmasına yol açmaz. Ne kadar çok kontrol edilmesi gereken unsur ortaya çıkarsa kontrolün o kadar az ve zayıf olacağını sanırım siz de takdir edersiniz.”
Bir YGM’nin gönderdiği ve “Ekol Lojistik” isminin geçtiği bir mesajı köşeme almıştım. YGM şirketleri ile antrepoların ilişkisine vurgu yapan o bölüm için de Musul şu değerlendirmeyi yaptı; “Gümrüklerde etkin denetim ve caydırıcı müeyyideler olması gerekir. Ancak bizim gibi büyük kuruluşlar çalışanlarının yanlışlarına karşı çok fazla tedbir alırız. Bu sebeple daha önce Ekol Lojistik’le çalışan, yakın tanıdığımız kişilerin kurmuş olduğu YGM şirketlerinden hizmet alıyoruz. Böylece güvendiğimiz, işlerini bildiğimiz kişilerle işlerimizi sürdürüyoruz.”
Bir başka YGM de şu mesajı göndermiş.
“Kesinlikle antrepo işleticileri antrepo m2’sineve tipine göreyıllık harç olarak ödemeyiTicaret Bakanlığı’nayatırmalıdır. YGM’ler de ücretlerini bakanlıktan almalı. Böylece; ‘Senin paranı ben veriyorum kardeşim.’ Anlayışı da ortadan kalkmalıdır. YGM’ler işleriniözgüvenli, verimli ve yönetmeliğe uygun rahat rahat yapabilmelidirler. YGM’lerin sistemin dişlilerinden kaldırılması veya antrepo serbestisi getirilmesi durumu çok daha gayri nizamive olumsuznetice verir.”
Özetle gümrük camiası içinde şu veya bu meslek gurubunu toptan eleştirmem veya suçlamam söz konusu bile değil. Her sektörde olan zaaflar belli oranların üzerine çıktığında başta o alandaki kişilerde rahatsızlığa sebep olur. Benim dikkat çekmek istediğim husus da bu…
