Yerli oto doğru yolda mı?
Yerli otomobilin nasıl bir yol haritasıyla ilerleyeceğini, tanıtım törenindeki iki model üzerinden okumak mümkün. Elektrikli motor, pil teknolojisive otonom özelliklerine sahip olması yeterince ipucu veriyor. Günümüzde otomotiv sektörünün ulaşmaya çalıştığı ve gitmek istediği hedefte de bunlar var. Otomotiv sektörünün değişim ve dönüşüm yaşadığı bir zamanda, yerli otonun doğru modelle ortaya çıktığı ortada.
Konvansiyonel bir yerli oto projesi olsaydı, elbette eleştirirdik. Eski teknolojiye sahip olmaya çalışmanın mantığını sorgulardık. Ama durum öyle değil. Mesela 3-4 yıl önceki yerli oto çalışmaları bu şekildeydi ve bir türlü ilerleme olmuyordu.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Bakan Yardımcısı Fatih Kacır ve Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu’nun (TOGG) üst yöneticisi Mehmet Gürcan Karakaş’ın, projenin yol haritasında önemli değişiklikler yaparak, projeyi doğru bir noktaya taşıdıklarını görüyoruz.
Ayrıca ilk defa bir teşvik belgesine yatırımcı ortakların koyacağı öz sermaye şartı olarak yerli oto projesinde 3.5 milyar TL. (500 milyon Euro) yazıldı. Kamu alım garantisi verildi. Böylece 15 senede 30 bin araç kamuya en az yüzde 10 indirimli olacak şekilde teslim edilecek. Yerli otoda yerlilik kriterleri de şöyle; 2023'de yüzde 51’e ulaşılacak ve 2026'dan itibaren ise yüzde 68 yerlilik oranının yakalanması gerekiyor. Bir yıl önce başlayan bir projenin 2 yıl sonra tamamen yerli olacağını beklemek veya bu yönde eleştiri yapmanın mantığı yok. Yol haritasımakul ve mantıklı.
Kamunun güçlü koordinasyonu savunma sanayindeki başarının anahtarlarından birisi olarak dikkat çekmişti. Şimdi mega sanayi/teknoloji projelerinde de benzer bir koordinasyon içinde olmanın bir meyvesi olarak yerli oto ortaya çıktı. Benzer modellerle Güney Kore gibi ülkelerin ciddi başarılar elde ettiğini de özellikle nazar-ı dikkate almak lazım
Savunma sanayi dışındaki alanlarda ilk kez bir teknoloji projesinde kamu, alım garantisini bir argüman, bir kaldıraç olarak kullanıyor. Bir yatırım projesinin hayata geçirilmesinde bu yöntem uygulanıyor. Yerli otomobilden, 2035 yılına kadar yaklaşık 1.5 milyon adet üretilmesi bekleniyor. Kamu bu dönem için 30 bin oto alım garantisi veriyor. Ancak üretilecek araçların sadece yüzde 2’sine tekabül eden bu rakamın projeye kattığı değerin etkisi çok yüksek.
Beklentilerin ve tahminlerin ötesinde bir tabloyla ön gösterimi yapılan yerli oto için ileri sürülen temelsiz iddialar ve iyi niyetli olmayan eleştirilerle Türkiye’nin kaybedecek zamanı yok. Türkiye, insansız hava araçlarında (İHA) nasıl başarılı olup, dünyanın bu teknolojiye sahip ilk 5 ülkesinden birisi haline geldiyse yerli oto da bu modelle başarılı olacaktır. Hava araçlarında elde edilen başarı Baykar Savunma’nın Bayraktar İHA’larıyla geldi. Sadece bir şirketin öz verisiyle Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ilk defa envanterine yerli, milli ve özgün bir hava aracı dahil ederek terörle mücadelede çok ciddi başarılara imza attı.
Yerli oto için de İHA’lardaki benzer argümanlar söz konusu. Hatta Türk Havacılık ve Uzay Sanayi AŞ’nin (TUSAŞ) eğitim uçağı Hürkuş ve ATAK helikopteri projeleriyle platform araçlarındakazandığı teknoloji kapasitesi de iyi bir örnek olacaktır. Bayraktar ve TUSAŞ İHA’ları, Hürkuş ve ATAK platformları olmasaydı, motor geliştirme serüvenimiz de olmayacak, TUSAŞ Motor Sanayi AŞ’nin (TEI) geliştirdiği yerli ve milli motorlarımızdan bahsetmeyecektik.
Bugün kendi İHA’larına motor yapan, milli helikopter ve uçaklar için de bu kabiliyeti kazanmak üzere olan bir Türkiye var. Bu platformlar olmasaydı, burada zikredemediğim ve eko sistem oluşturan diğer gelişmeleri de yaşayamazdık. Yerli otonun da birçok sanayi kolunu, pil teknolojilerini, otonom tarafıyla da telekomünikasyon sektörünü harekete geçireceği apaçık ortada.
Turkcell’in aktif rol aldığı yerli otonun otonom tarafında ciddi başarılara imza atacağını düşünüyorum. Zira yerli baz istasyonu ULAK’ın can suyunu veren, en önemli destekçisiTurkcell oldu. ULAK ve milli çekirdek şebeke çalışmaları 5G yolunda Türkiye’nin önemli kazanımları olacaktır. Yerli otoda araçtan veri toplama, kablosuz bağlantı, araçtan araca, araçtanhavaya veri aktarımı yani nesnelerin interneti (IoT) gerekli olacaktır. MİLAT - Milli Ağ Teknolojileri, ULAK - 4.5G LTE Macrocell Baz İstasyonu ve ÇINAR projesi ile de çekirdek şebeke yerli otonun otonom tarafını tamamlayacaktır. Ön yargılardan kurtulup, biz yapamayız psikolojisinibir kenara bırakıp iyi organize olunması halinde başarı tahmin edilen zamandan çok daha kısa sürede yakalanabilir.
Günümüzde bu tarz platform araçlarının her şeyini yüzde 100 yerli yaparak projeye başlamak gibi bir durum söz konusu değil. Önce fikr-i mülkiyet hakları size ait olan bir platformun tasarımını ortaya çıkarmanız gerekiyor. Sonra bileşenlerini adım adım yerli ve milli hale getirmeniz önemlidir. Kritik bileşenler, temininde zorluk olan veya ihracat kısıtlarına takılan bölümler zaten kendiliğinden size ne yapmanız gerektiğini söyleyecektir.
Dünyanın herhangi bir yerinde rafta hazır ürün olarak bekleyen bileşenlere, teknolojilere zaten hiçbir şirket odaklanmıyor. Bugün tasarımı kendisine ait olan bir ürünün yüzde 80’nini yurtdışında üreten ülkeler var. Dolayısıyla yerlilik ve millilik tartışmalarını da yanlış yapmamamız lazım.
Yerli otonun SUV ve sedan modellerinin tasarımı oldukça iyi, konumlandırıldığı C-segmentini, yani orta sınıfı aşan bir durum söz konusu. Sadece tasarımıyla değil elektrikli ve otonom özelliğiyle otomobil dünyasının dikkatini çekti.
Ön gösterimdeki modeller için “falan fuarda sergilenenlere benziyormuş, aynısıymış” gibi eleştiriler yapılıyor. Evet genelde otolarda 4 teker bulunuyor, önde cam yer alıyor. Birbirinin taklidi gibiler. Eğer beğendiğiniz, fuarlarda dikkat çeken bir modelin fikr-i mülkiyet hakları bizim olmuşsa bu durum ancak alkışlanır. En iyi tasarımcının elinden çıkmış bir ürüne sahip olacağımız için takdir edilir.
Hali hazırda D-segment otolarda bile olmayan, hatta executive modellerde bulunan bazı özelliklerin C-Segment yerli otoda yer alması bana ilginç geldi. Neticede teknoloji geliştikçe yukarıdan aşağı doğru yaygınlaşıyor, erişilebilir oluyor ve ucuzluyor. Evet, bugün belli bir sınıfta yoksa, 2 yıl sonra tablo değişecektir.
Yerli oto ülkemize hayırlı olsun...
