Rusya, Avrupa'ya gazı kesmekle tehdit ediyor

Rusya, Polonya ve Bulgaristan’ın gazını kesti.

Kısa bir süre önce, Başkan Putin’in Başkanlık Kararnamesi ile kendilerine hasım kabul ettikleri ülkelerin enerji alımlarında Ruble ile ödemeyi zorunlu kılmışlardı.

Avrupa ülkeleri ise enerji alımları karşılığında Ruble ile ödeme yapamayacaklarını bildirdiler. Çünkü bu, AB’nin aldığı yaptırım kararlarına karşı gelmek anlamına gelecekti.

Ödeme günü gelip de rubleler hesaba yatmayınca, Rusya adına gaz ticaretini yapan Gazprom vanayı kapattı.

Bulgaristan’dan henüz resmi bir teyit olmadığı için ben yazıyı sadece Polonya üzerinden götüreceğim.

Şimdi konuyu Polonya, Rusya ve AB açısından inceleyelim.

*

Polonya’nın durumu elbette özel. Hem Ukrayna’dan sonra Rusya ve Avrupa arasındaki ikinci durak konumunda. Hem ülkeyi idare edenler sert biçimde Amerikan yanlısı bir politika izliyorlar hem de Ukrayna işgali sonrasında Polonya en sert tutumu takınan ülke olarak göze batıyor.

Halihazırda, Ukrayna için 50 tankı seferber etmiş durumdalar. Bir nevi aktif şekilde savaşıyorlar Ruslarla.

Yıllık 20 milyar metreküp gaz tüketimi olan ülkenin tedariğinin tam yarısını Gazprom sağlıyor.

Bu bakımdan haberin etkisi çok büyük olmalı. Fakat detaylar var.

Son birkaç yıldır Rus bağımlılığını azaltma stratejisi güden Polonya (Rusya ile yaptığı uzun dönemli gaz alım anlaşması 31/12’de sona eriyor) hem sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) depolama oranları yüzde 80’e yakın gidiyor hem de yeni kapasite yaratılıyor.

Bunların arasında Litvanya ile yıllık 2.5 milyar metre küplük LNG hattının kısa zamanda devreye girecek olması önemli bir haber.

Asıl haber ise Norveç denizinden Danimarkalıların getirecekleri gaz. Baltık Boru Hattı ile yıllık 10 milyar m3’lük gaz akışı ekim başında başlıyor. Tam kapasiteye ise 1 Ocak 2023’te çıkılıyor. Yani Ruslar çıkıyor, yerine Danimarka gazı geliyor.

Bu arada gaz talebi düşeceğinden, Litvanya ile pansuman yapılacağından ötürü Polonyalılar rahat.

Ancak konu burada bitmiyor.

*

Ruble ile ödeme yapmayacağını açıklayan sadece Polonyalılar değil. İtalyanlar ve Almanlar da büyük müşteriler olarak benzer açıklamaları yaptılar.

Grafikte sarı rengi en koyu olanlar gazda Rusya’ya en bağımlı olan ülkeler. Eğer Rusya sizi hasım ülke olarak tanımladıysa ve siz de bunun için Ruble ödemek zorundaysanız ödersiniz ve sorun kalmaz. Ancak AB üyesi iseniz yaptırımları delmemek için bunu yapmanız mümkün değil.

Haritada gördüğünüz pek çok ülkenin ödeme günler nisan sonu ya mayıs başı.

Ya Ruble ödemezlerse?

Bu kez ani bir gaz duruşunu ülke bazında telafi etmek mümkün olmayacak.

Bunun sonu doğal olarak bir enerji krizine gidecektir. Çok hızlı ekonomik daralmalar ve hayatın durması gündeme gelir. Aynı anda tüm Avrupa’yı gaza doyurmanın bir yolu yok.

Bu bakımdan ya büyük alıcılara bir istisna tanınacak

Ya gaz kesilecek

Ya da bu ülkeler Gazprombank’a ödemeyi Ruble ile yapmadan yapmış gibi göstermenin bir yolunu bulacaklar.

1 hafta içinde öğreneceğiz.