Arjantin hızla duvara koşuyor
Arjantin’de başkanlık seçimleri beklendiği gibi sonuçlandı. Mevcut Başkan Macri, ülkeyi gerçek politik sahiplerine iade etmek durumunda kaldı.
Ağustos ayındaki ön yoklamada Peronist geleneğin takipçisi Fernandez’e karşı 16 puan fark yiyen Macri bu kez 8 puanlık farkla ancak diğer adayın aldığı %48’lik oy sebebiyle, ikinci tura kalamadan koltuğa veda etti.
8 puanın önemi bugün belki pek de hissedilmeyecek. Ne var ki önceki iktidarı döneminde eşinden boşalan koltuğa oturan Kirchner için önemi büyük olabilir. Çünkü Pazar gecesi seçimi zaferle kapatan ve aralıkta koltuğa oturacak Fernandez’in Başkan Yardımcısı kendisi olacak. İşler kötü gittiğinde sonraki başkan şimdiden belli gibi. Önceki döneminde para basan, istatistiklerle oynayan ve bütçeyi açan popülist / Peronist siyasetçi için açtığımız parantezi burada kapatalım.
***
Piyasalar için sürpriz yok. Onlar ağustos seçimlerindeki sonucu gördüklerinde IMF’den 56 milyar dolar yardım alan ülkenin yeni bir temerrüde koştuğunu biliyorlardı*.
Bu bilinçle Arjantin’in borcunu yeniden yapılandırmak isteyeceğini de tahmin ettiler. Ülkenin dolar cinsi bonoları neredeyse temerrüde düşmüş gibi fiyatlanıyor. 40 cent’ten işlem gören bonolar için yeni Başkan’ın planı olup olmadığın bilinmiyor.
Daha önceki konuşmalarında Uruguay tipi bir borç yapılandırmasından bahsetmişti ancak Arjantin, Uruguay değil. 2000’lerin başında sadece 5 milyar dolarlık bonoyu vade uzatarak yapılandıran ülke bütçe fazlası üreten minik bir ekonomiydi. Bunun 6 katı kadar borç yapılandırma isteği olan Arjantin’de ise bütçe açığı yüksek. Üstelik yeni yönetim çokça bütçe isteyecek sosyal programlar açıkladı bile…
***
Seçimlerin zamanlaması daha kötü bir ana denk gelebilir miydi bilmiyorum. Venezuela ‘failed state / düşkün devlet’ olarak yoluna devam ediyor. Bolivya’da seçimler tartışılıyor, Peru’da anayasal düzen neredeyse askıya alınmış durumda. Şili ve Ekvator sert gösterilerle yolunu kaybetmiş halde. İroniktir, bölgenin istikrar abidesi rolü şu an Brezilya’da. Sosyal güvenlik reformu ajandası ile bölgenin elle tutulur tek ülkesi konumundalar.
Böylesi bir coğrafyada ve zamanda Arjantin bir belirsizliğe doğru koşuyor. Üstelik, yukarıdaki paragrafa dönmek gerekirse, Fernandez iktidarı Kirchner’e pas etmek durumunda kalırsa işler daha da çetrefil hale gelebilir. Sanki yeterince karmaşa yokmuş gibi.
IMF’nin sağladığı konforu vatandaşların yurt dışına paralarını kaçırmalarını fonlamak için kullandığını fark eden Macri yönetimi eylül ayında sermaye kontrollerine gitmişti. Aylık 10 bin dolar olan yatırım amaçlı dolar alımı böylelikle kanamayı durduracaktı. Dün, seçim sonrasında bu sınır 200 dolara kadar çekildi.
Mantık çok basit aslında. IMF’den alınan ve rezerv yapılan fonlar yurt dışına para kaçırmayı fonlamak üzere kullanılmasın. Yoksa bu işe rezervler de dayanmayacak. Böylece yıl başından bu yana %37 değer kaybeden ülkenin para birimi Peso hiç olmazsa sırtını yaslayacağı bir duvar bulmuş olsun.
- Arjantin’de net rezervler 2 ay içinde 20 milyar dolardan fazla eridi
Seçim sonuçları beklendiği gibi geldi. Ne var ki yeni meclis aritmetiği kısa vadede daha fazla politik türbülans olabileceğine işaret ediyor. Halihazırda ülkenin gideceği temerrüt yolu ve büyüklüğü merak konusu. Yatırımcılar kendilerini en kötüsüne hazırlamaya deva ediyorlar. Zamanlama Latin Amerika’daki şartlardan ötürü çok kötü. Belirsizlik yeni Başkan’ın tercihlerini kamu ile paylaşıncaya kadar sürecek.
Görünen o ki Arjantin bir kez daha duvara karşı hem de son sürat koşmaya başladı…
***
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı hepimize bir kez daha kutlu olsun. Atatürk ve silah arkadaşlarına sonsuz minnet ve saygı ile…
* https://www.haberturk.com/yazarlar/gokhan-sen/2518580-arjantin-catirdayarak-dusuyor
