Nasıl olacak da gıda enflasyonu gerileyecek?
Enflasyon ekimde yüzde 85.5 ile tepe noktası yaptıktan sonra kasım ayında 1 puan kadar geriledi. Asıl gerileme baz etkisinden dolayı aralık ve ocak ayında olacak. Sonraki aylarda da gerileme sürecek ama daha sınırlı. Muhtemelen önümüzdeki 6 ay içinde enflasyon yıllık bazda yarı yarıya gerileyecek ve yüzde 40’a doğru inecek. Bu eğilime Cumhurbaşkanı Erdoğan da “Enflasyon tepetaklak düşecek” diyerek dikkat çekti
➔Evet öyle olmasına olacak ama birkaç aylığına. Seçime kadar enflasyon öncelikle baz etkisiyle sonra da enerji fiyatlarına yapılan sübvansiyon yanında tutulacak kamu zamları etkisiyle düşük kalacak.
GENEL ENFLASYON İŞİN KOLAY TARAFI
➔Ancak seçim sonrasında durum değişecek elbette. Dolayısıyla yılın ilk yarısında enflasyonda meydana gelecek düşüş yerini ikinci yarıda kısmen yükselişe bırakabilir.
➔Üstelik enflasyon düşüyor olacak ama fiyatlar düşmeyecek. Artış yavaşlayacak ama fiyatlar artmaya devam edecek. Yüzde 40 enflasyon da gayet yüksektir.
➔Enflasyonun yarı yarıya inişinin en büyük nedeni ise baz etkisinin çok yüksek olmasındandır.
➔Bunun yanında döviz kurunun son aylarda yatay seyretmeye başlaması enflasyonun gerilemesinde etkilidir.
➔Dünyada enerji ve emtia fiyatları da beklenen resesyonlara bağlı şekilde geriliyor.
➔Nitekim hem kurun yatay seyri hem dünya fiyatlarındaki düşüş akaryakıtta perakende fiyatlara yansıdı. 6 ay önce 28 lira olan benzinin litre fiyatı 18 liranın altına indi. Tepe noktasından 10 liralık düşüş yüzde 35 oranında azalışa denk geliyor.
➔Genel enflasyonda iniş dönemine denk geldik ve işin kolaylaşacağı bir süreç yaşayacağız.
YA GIDA ENFLASONU NE OLACAK?
➔Ancak dün açıklanan bir veriyi gördükten sonra gıda enflasyonuna takıldım.
➔Tarım öyle bir sektör ki, çok kısa bir dönemle, bir mevsimle sınırlı değil. Bu yıl ekiyorsun, ürünü gelecek yıl alıyorsun. Bu yıl yatırdığın para ancak gelecek yıl sana geri dönebiliyor.
➔Hayvancılıkta da aynı durum var. Süt ve süt ürünleri ile et fiyatlarının yüksekliği herkesin canını yakıyor. Tüketici gıda fiyat artışı yüzde 102.5 düzeyinde ve genel enflasyonun üzerinde.
➔Gerçi baz etkisi burada da söz konusu olacak. Çünkü geçen yılki aralık ayı gıda fiyat artışı yüzde 15.5 düzeyinde gerçekleşmiş. Ancak kasım ayında gıda fiyat artışının yüzde 5.5 ile en yüksek kalem olduğunu belirtelim.
➔Dolayısıyla enflasyon düşecek ama gıda fiyatları aynı hızda düşmeyebilir. En azından şimdiki mevcut durum böyle.
BU YILIN GİRDİSİ GELECEK YILIN FİYATI
➔Üretici fiyatlarına ve Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (GFE) bakınca gelecek aylar için gıda fiyatlarında aynı iyimserliği korumak güç. Bitişikte de yıllık bazda tarımsal girdi fiyatlarının artışı yer alıyor. Yıllık artış yüzde 135, ortalama yıllık artış yüzde 106 düzeyinde.
➔Alt kalemler ise daha önemli mesajlar veriyor. Mesela gübre ve toprak geliştiricilerde yıllık artış yüzde 192.5, ortalama yıllık artış yüzde 203.8 seviyesinde.
➔Bugünkü gübre fiyatı yarınki nihai ürünün maliyetini ve üretici fiyatını oluşturuyor.
➔Ya gübre kullanılmamış olacak ki, üretim azalması yoluyla fiyatları artırıcı etkisi olacak ya da yüksek maliyetli girdiler üretici fiyatlarına, oradan tüketici fiyatlarına sirayet edecek.
➔Aynı şekilde hayvan yemi yüzde 141 arttı. Enerji ve yağlar grubundaki artış yüzde 197’yi buldu.
➔Tarımda sorunlar uzun yıllar boyunca çok birikti. Küresel konjonktür de son darbeyi vurdu. Şimdi tarım sektörü özel bir ilgiyi, ekstra kaynak kullanımını ve ülke yönetiminde özel bir ayrıcalığı gerektiriyor.
