Borsada hikayenin gücü mü, manipülasyon mu?
Büyüme hükümetin özellikle krediler yoluyla aldığı makro ihtiyatı önlemler sayesinde hız kesti. İhracattaki yavaşlama da buna katkı yaptı.
Elektrik tüketiminin azalmasının işaret ettiği gibi yılın üçüncü çeyreğinde büyüme önceki yılın aynı dönemine göre yarı yarıya aşağı geldi ve yüzde 3.9’a indi.
İlk çeyrekte yüzde 7.5, ikinci çeyrekte yüzde 7.7’lik büyümenin etkisiyle yılın 9 aylık döneminde kümülatif büyüme yüzde 6.2 oldu.
➔Son çeyrekte kamu tüketiminin ve kısmen tarımın pozitif etkisi görülse de büyümenin yine yüzde 4’ler civarında çıkması mümkün. Buda bizi yıllık bazda yüzde 6 civarında bir büyümeye götürebilir.
➔Büyüme verileri içinde pozitif iki gelişmeden söz edilebilir. Biri makine ve teçhizat yatırımlarındaki artışın üçüncü çeyrekte de sürmesidir. Bu çeyrekte makine ve teçhizat yatırımları yüzde 14.3 arttı. Böylece 2019’un son çeyreğinde başlayan yatırım artışı 3. Yılını doldurdu.
➔İkinci pozitif gelişme ise tarım sektörünün negatiften kurtularak pozitif büyümeye dönmesidir. Hasat mevsiminde tarım yüzde 1.1 büyüdü. Tarımdaki pozitif büyümenin yılın son çeyreğinde zeytinde gerçekleşen rekor üretimle süreceği beklenir.
TÜRKİYE’NİN 20.BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU
➔Bugün yazacağımız ana konu Sasa hisse senetlerinin fiyat seyri ve fanatik bir yatırımcı, oyuncu kitlesinin oluşturduğu Sasaniler tarikatı! Hal ve hareketlerinden, temel verilerden kopukluklarından dolayı piyasanın kendilerine yakıştırdığı isim bu.
➔Sasa Polyester, Türkiye açısından stratejik bir üründe tek üretici. Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasındaki yeri 20.’lik.
➔Bilinen gerçek ise Türkiye’nin en büyüğünün yıllardır Tüpraş olduğudur. Ama Sasa piyasa değeri Tüpraş’ı bile üçe katladı. Hatta 17-18 milyar dolara çıkmasıyla bu yıl başında Türk banka sektörünün toplamını bile geçti.
YATIRIMLARLA BÜYÜME HİKAYESİ
➔Sasa’yı bu kadar moda yapan neydi? Elbette güçlü hikayesi. Sabancı Grubu’na ait şirket satışa çıkarıldı. Yerli alıcı çıkmadı. Şirketin talibi ise Türk tekstil şirketlerinin polyester tedariki yapan Hintli bir rakipti. Sasa yerlilerin elinde kalsın diye stratejik önemini vurgulayan yazı bile yazmıştım.
➔Çünkü polyesterde bu coğrafyanın tek üreticisiydi. Yerli bir sermaye tarafından satın alınmaması durumunda polyesterde hakim konumdaki Hintliler’in eline geçecek ve bütün sektör Hintlilere bağımlı kalacaktı.
➔Erdemoğlu Grubu tarafından satın alınan şirket başarılı hamleler yapmaya başladı. 2021 yılından başlayarak 2032 yılına kadar 22 milyar dolarlık yatırım yapmayı ve polyester alanında dünyanın en büyüklerinden biri olmayı hedefledi.
➔Bunun için ağırlıklı yatırımlar 2025-2032 döneminde planlandı ve toplam tutarı 20 milyar dolar.
➔Bu hikaye ile şirket hisseleri borsanın en çok değerlenen kağıtlarından biri oldu. Eylül ayına kadar da bu durum hikayenin gücüne verildi ve normal karşılandı.
ŞİRKETİN PATRONU YÜKSEK FİYATTAN RAHATSIZ
➔Ancak eylülün ikinci yarısında bir şeyler oldu. Borsanın en hızlılarından biri olan Sasa hisseleri o tarihten sonra uçmaya başladı. Sasa da bütün büyük şirketleri, Türkiye’nin holdinglerini geride bırakarak borsanın açık ara en değerli şirketi haline geldi.
➔19 Eylül’de 53.40 lira olan Sasa hisse senedi 16 Kasım’da 189.10 liraya kadar yükseldi. 2 aya yakın zamandaki artış yüzde 254’ü buldu.
➔Niye 19 Eylül’den itibaren hareket başladı denirse banka hisseleri operasyonunun 12 Eylül’le son bulduğunu hatırlatılabilir. Bir oyun bittiyse diğer oyun başlatılıyor demek.
➔Yüzde 254’lük primlenmeyle 16 Kasım’da başlayan satışlarda Sasa hisse senetlerinin fiyatı dün 129.70 liraya kadar indi. İki haftalık düşüşü yüzde 31’i buldu.
➔Durumu uzaktan izleyen biri olarak bir süreden beri beklediğim haber dün geldi. Vahap Munyar, Ekonomi Gazetesi’nde Sasa’nın patronu İbrahim Erdemoğlu ile konuşmuş. Erdemoğlu’nun açıklamaları fiyat tartışmalarına noktayı koyacak içerikteydi.
➔ “Sasa Polyester hissesinin fiyatı 80 liraya çıktığında Borsa İstanbul’da satış yaptık. Bunu da küçük yatırımcılar zarar görmesin diye yaptık. O satıştan beri herkese, ‘Sasa hissesi çok yüksek, alınmaz’ diyorum… Sasa’nın şu andaki piyasa değeri beni rahatsız ediyor.”
YÜKSELEN FİYAT NİYE TARŞILAMADI?
➔Söyleşide sonra can alıcı sorulardan biri geliyor. Sasa hisselerini bu kadar yükselten ve kendine bir tarikat ordusu gibi sadık kitle yaratan 2030’larda yapacağı yatırımlardı. Bu yatırımlar Sasa yatırımcılarını öylesine bir rüyaya sürüklemiş olacak ki, hemen her ortamda şirketin değerinin aşırıya kaçtığı konusundaki itirazlara karşı çok serttiler. Hem ikili ilişkilerde hem de medyada ve sosyal medyada. Ne ifade özgürlüğü kaldı ve ne de piyasaları farklı görüşlerin oluşturduğu gerçeği.
➔Bu nedenle son dönemde Sasa hakkında rapor, analiz veya fiyatın geldiği düzeye eleştiri gibi içerikleri sosyal medyada, medyada ve aracı kurumların araştırmalarında bulmak zor. Hemen hepsi baskı altında kaldı ve susturuldu.
ŞİRKETİN YATIRIMLARI
➔Dönelim soruya. Soru görüşmede bulanan Hakan Güldağ’dan gelmiş: “İlk dönemde 10-11 milyar dolarlık yatırımdan söz ediyordunuz. Son dönemde 20 milyar doları aşan yatırımdan söz eder oldunuz.”
Erdemoğlu’nun yanıtı ise şöyle:
➔ “Arazimiz hazır olduğunda yatırımın 4 milyar dolarlık dilimi için düğmeye basacağız. Biz yatırımları aşama aşama yaparız. İlk fazı yapar, kazanmaya başlayınca ikinci fazı için yola çıkarız. Tabi, önümüze piyasalarda yaşanabilecek bir finansman sıkıntısı çıkmazsa.
➔Bizim hedefimiz aşama aşama yapacağımız yatırımın büyüklüğünü 12 yılda 25 milyar dolara çıkarmak. Ham petrolden nihai ürüne uzanan bir üretim söz konusu olacak.”
➔Borsada şirketlerin 2023 yılı henüz yeni fiyatlanmaya başlamışken Sasa’da hikaye güçlü ya, tarikat üyeleri 2035 yılını satın almışlar.
➔Fiyatlar üçte bir geri gelince de ortaya mağdur diye çıkanlar var. Böyle mağduriyet olmaz. Burada bilinçli bir şekilde inanılan bir gelecek satın alınmış. Niye diğer şirketlerin 2023 yılı henüz satın alınmamış da, bu şirketin ve buna benzer 3-4 şirketin 10 yıl sonrası satın alınıyor?
MANİPÜLASYON YAPANLAR GÜÇLÜ HİKAYELERİ SEVER
➔Demek ki burada net bir tercih var. Risk satın alınmış, şimdi gerçekleşiyor. Mağduriyet ancak piyasa mekanizmasını bozan ve mevzuat dışı bir dış etkenin devreye girmesiyle oluşan duruma denir. Aracı kurumların ve bankaların batması gibi.
➔Şimdi Sasa ve benzeri birkaç hissedeki durum mağduriyet değil, bu riski bilinçli olarak alan yatırımcıların kendi kaderleriyle başbaşa kalmalarıdır.
➔Piyasadan aşırı şekilde ayrılmanın bir bedeli var. O bedel de yalnız kalma sendromudur. Fiyatlar piyasanın diğer aktörlerinin erişemeyeceği veya kabul edemeyeceği seviyelere taşındığında yalnız kalma sendromu başlar. Önden koşanların peşinden gelen olmaz.
➔Önden koşmalarının ana motivasyonu hikayenin gücü müdür yoksa o güçlü hikayeyi kullanarak, kendilerini inandırarak manipülasyon yapmak mıdır? Tam bir büyük jürili yargılamada karara bağlanacak bir durumla karşı karşıyayız. Belirtelim ki manipülasyon yapanlar elbette güçlü hikayeleri sever.
