Enflasyonda erken zafer sarhoşluğu
Önce tarım dışı istihdam, ardından ara seçimlerin geride bırakılması ve nihayetinde ekim ayı ABD enflasyonunun açıklanması ardından pazartesi yazmayı düşündüğüm yazıyı, olağanüstü gelişme karşısında erkene çekmek gereği duydum. Hafta sonunu beklemeye gerek yok, pazartesi daha detaylı ve kapsayıcı yazmaya çalışacağım.
-Piyasalarda oyun değiştirici gelişme dün ABD’nin beklenenden düşük gelen enflasyonuydu. Tüketici fiyatları ekim ayında yıllık bazda yüzde 7.7’ye, çekirdek enflasyonda yüzde 6.3’e indi.
-Hem manşet hem çekirdek hem de hizmet kalemlerinin tümünde net bir gerileme meydana gelmesi enflasyonun haziran ayında pik yaptığına ve düşüşün bir eğilime döndüğüne yorumlanıyor.
-Denilebilir ki bu veri 8 Kasım’daki seçim öncesinde açıklansaydı iktidardaki Demokratlar’ın oyları biraz daha yüksek çıkabilirdi.
HER ŞEYİ YERİNDEN OYNATTI
-Her ne kadar yüksek enflasyonla mücadelenin bu kadar kolay ve kısa zamanda kazanılması mümkün olmasa da, ortaya çıkan marjinal durum net. Belki de aldatıcı bir görüntü ve daha sonraki aylarda ve özellikle kış mevsiminde açıklanacak veriler aynı şeyi göstermeyecek.
-Ama küçük bir dayanak noktası bulduğunda finansal piyasalar, dünyayı yerinden oynatma gücüne sahipler. Belki de böyle bir durumu yaşamaya başladık.
-Nitekim enflasyon yıllık yüzde 7.7’ye inmişken Nasdaq Endeksi bir günde yüzde 7.35, S&P yüzde 5.54, Dow Jones yüzde 3.70 yükseldi.
-Dow Temmuz 2009 sonrasının, S&P ise tarihindeki en sert üçüncü günlük tepkisini gösterdi. Avrupa hisse senetleri de yüzde 3.1 yükseldi.
-Tahvil fiyatları hızla yükseldi veya faizleri sert geriledi. ABD 10 yıllıkları yüzde 4’ün altına düşerek yüzde 3.82’ye indi. Türkiye riskinin göstergesi 5 yıllık CDS’lerin faizi 566.63 puana düştü. Korku endeksi VIX de yüzde 10 gerilemeyle 23.50’ye düştü.
➔ ABD’de enflasyonun gerilemeye başladığına yönelik inancın güçlenmesi doları hızla geriletti. Büyük paralara karşı doların değerini ölçen Dolar Endeksi dünkü gerilemeyle 107.64’e indi ve yüzde 2.56 düşüş kaydetti.
-Euro/dolar paritesi de 1.0241’ye çıktı ve euro yüzde 2.11 yükseldi.
ALTINA GÜN DOĞDU
➔ Fed’in erken duracağı, faizin tepe noktasının daha aşağıda kalacağı beklentisiyle ABD tahvil faizleri sert gerileyip dolar da buna eşlik edince altına gün doğdu. Onsu 1.760 dolara çıkan altın bir günde yüzde 2.7 değer kazandı. Gümüşün de öncülük etmesi altının bu yükselişte yalnız olmadığını gösteriyor.
➔ Fed’in daha yavaş faiz artırması ve parasal sıkılaştırmayı azaltacağı beklentisi altın dışında diğer emtia fiyatlarını da hareketlendirdi.
➔ Yıl sonuna doğru toparlanması beklenen ve gözü kulağı Fed’in faiz artırımlarını ne zaman durduracağında olan piyasalar için erken bir zafer durumu ortaya çıktı. Hatta bu durum erken zafer sarhoşluğu olarak da tanımlanabilir.
ERKEN ZAFER RİSKİ
➔ Enflasyonun bütün kalemlerde düşüş göstermesi çok iyi bir gelişme ama bu iyileşme henüz bir aylık. Kalıcı bir eğilime dönüşüp dönüşmeyeceğini kış aylarında test edeceğiz.
➔ Bu açıdan erken zafer sadece piyasalar için değil, Fed için de büyük sürpriz oldu denilebilir. Hatta Fed için yeni bir risk.
➔ Çünkü uzun vadeli, kararlı ve acılı bir süreci gerektiren enflasyonla mücadelede erken zafer riskinin ortaya çıktığını söylemek mümkün. Hani iki ay önce Fed Başkanı Powell acı ve göz yaşı vadediyordu? Bu kadar kolay olacak ve bu kadar kısa mı sürecekti?
➔ Erken bir enflasyon zaferini beklemeyen Fed’in söylem ve tutumunda nasıl bir değişiklik olacağı da belirleyici olacak.
➔ Muhtemelen Fed finansal piyasaların büyük coşkusuna katılmayacak ve arı kovanına bir aşamada çomak sokmak durumunda kalacak. Bu da piyasalardaki çalkalanmanın devamını getirecek.
COŞKU, FİNANSAL KOŞULLARDA GEVŞEME YARATABİLİR
➔ Çünkü piyasaların coşkusu durmazsa ekonomi de durmaz, büyümeyle birlikte istihdam artar, talep artar ve düşmekte olan enflasyon yönünü yeniden yukarı çevirir.
➔ Bu açıdan erken zafer, uzun vadeyi ve kararlılığı gerektiren enflasyonla mücadelede kırılma yaratabilir. Bu da 70’li yıllara geri dönüş olur. Düşmekte olan enflasyonu rayından çıkartabilir.
➔ Şant Manukyan benzer bir tehlikeye dikkat çekerken “10 yıllıklarda kaydedilen büyük gerileme ile beraber bakıldığında yükselişteki (borsa-altın ve tahvil fiyatı) tek sorun, finansal koşullardaki gevşemeye yol açması olacak” dedi.
➔ Bu durumda ortada enflasyonla mücadele kalmayacak. Ne de olsa enflasyon her zaman ve her yerde parasal bir olgu.
