Dönüm noktası neresi?
Küresel çapta geleceğe yönelik belirsizliklerden biri Tayvan sorununu kaşıyarak Çin’i çatışma sahnesine çıkarmak isteyen ABD’ye karşı Çin’in ne yanıt vereceğiydi. Çin 2.5 aya yaklaşan bir zamanda ölçerek biçerek yanıtını hazırladı. Açıklamayı da ülkeyi tek başına yöneten Çin Komünist Partisi’nin 20. Kongresi’nde yaptı.
ÇİN’İN SERT ÇIKIŞI
➔Çin Devlet Başkanı Şi Jinping kendi halkına yönelik “zor dönemlere hazırlıklı olun” mesajı verirken şöyle dedi: "Yüzyılda yaşanmamış değişiklikler çok kısa sürede yaşanıyor. Bu nedenle güçlü rüzgarlara, dalgalı denizlere ve hatta fırtınalara karşı koyabilmek için hazırlıklı olun."
➔Çin Devlet Başkanı Şi Jinping, Tayvan'ın anavatana barışçıl yollarla bağlanması gerektiğini belirterek ABD ve Avrupa’ya karşı da şunları söyledi:
➔“Azami samimiyet ve azami çaba göstererek barışçıl yeniden birleşme için çalışmaya devam edeceğiz. Bununla beraber, asla güç kullanmaktan vazgeçme sözü de vermeyeceğiz, gerekli tüm önlemleri alma hakkımızı saklı tutacağız.”
➔Çin bu tavrıyla Tayvan konusunda bütün gövdesini ortaya koydu. Rusya-Ukrayna Savaşı Çin-ABD Batı gerginliği eklendi.
-Şurası net ki, dünya artık iki kutuplu olacak. Soğuk savaş erkenden başladı. İnşallah sıcak savaşa dönüşmez.
-Bu tutumu ile Çin, ABD’nin yeni Stratejik Güvenlik Belgesi’nde kendisi için kullandığı "küresel bir jeopolitik meydan okuyucu" ifadesinin içini tam doldurdu.
➔Dünya ticaretinin, küreselleşmenin, enflasyonun, küresel piyasaların geleceği ile ABD ve AB açısından bakıldığında Asya’dan iyi haberler gelmedi.
➔Çin Devlet Başkanı salgına karşı sıfır tolerans politikasının Kongre sonrası biraz gevşetileceğine yönelik beklentilere ise olumlu bir yanıt vermeyerek hayal kırıklığı yarattı.
FED POLİTİKASINDA DÖNÜŞ ANI
➔İleriye yönelik belirsizliklerde küresel piyasaların seyri de önemli. Yüksek enflasyon, yüksek ABD faizleri, yüksek dolar dünyada tahvil faizlerini yukarı çekiyor.
➔Depremin merkezi tahvil piyasası ancak yanında ülke paraları, borsalar, emtialar, gayrimenkul gibi varlık fiyatları büyük darbe yiyor.
➔Küresel ekonomi yüzde 6 büyümeden bu yıl yarı yarıya aşağıya geliyor. Gelecek yıl için resesyon beklentileri ağırlıkta.
➔Finansal piyasalarda cevabı aranan sorulardan biri şu: Fed faiz operasyonunun neresinde? Sonuna yaklaştı mı, yoksa henüz bunun uzağında mıyız?
➔Bunun yanıtını bulmak elbette bir süre için durumu kurtarır. Kısa vadeli finansal piyasalarda bir düğün bayram olur.
SORUN SİYASİ VE ENFLASYON ÖTESİ
➔Ama enflasyonun halledilmesi daha önemli ve büyük sorunları çözmeye yetmez. 24 Şubat’a kadar enflasyon en önemli sorundu. 24 Şubat sonrasında durum değişti.
➔Sorun artık globalleşmeden geri dönüş, bunun enflasyonu yükseltici etkisi, jeopolitik çatışmaların artması, enerji krizinin yaşanması ve tedarik zincirlerinin bozulmasıdır.
➔Faiz artırımları veya enflasyonun düşmesi bu sorunlara ne yapabilir?
➔Bugüne kadar ABD piyasalarında Fed çözümün parçası olarak görülürdü, hatta çözümün kendisiydi.
➔Ancak yaşanan gelişmeler ve çok farklı sorunların gündeme gelmesinin etkisiyle bu düşünceyi değişiyor. Sorun artık siyasi ve enflasyonun ötesinde daha büyük.
➔Bu nedenle de ABD piyasaları Fed'in sorunun bir parçası haline gelmeye başladığını düşüncesi ağırlık kazanıyor.
➔Ne de olsa bol likidite ve tarihin en düşük faizleri onların eseri. Sonunda enflasyonun sıçramasının karşısında faizleri artırarak güllük gülistanlık giden işleri bozan da, piyasaların gözünde onlar.
ÇÖZÜM HÜKÜMETLERDEN GELMELİ
➔Merkez bankaları çare olamıyorsa ve piyasaların gözünde sonunun bizzat öznesi haline gelmişlerse çözümün hangi taraftan geleceğinin adresi belli, hükümetlerden.
➔Ancak siyasi otoriteler son yıllarda iyi yönetim gösteremiyor. İngiltere, ABD, Almanya ve diğer pek çok batılı hükümet siyaset yapıyor ama otorite değiller.
➔Siyasetten jeopolitiğe ve ekonomiye kadar belirsizlik çok büyük olduğu için, finansal piyasalardaki çalkalanmalar da büyük ve sert oluyor.
➔Piyasalar faiz artırımında dönüm noktasının neresi olacağına dikkat kesilmiş ama asıl dönüm noktası 24 Şubat’ta geçildi. Tarihi dönüm noktası orasıydı. Sonrası, enerji krizi ve Çin örneğinde görüldüğü gibi geliyor.
➔Bu haftalık biraz kısa tuttuk. Yazılarıma sağlık sorunlarımın çözümü amacıyla bir süre ara vereceğim. En kısa zamanda buluşmak dileğiyle.
