Bayram havasına son acı ilaca hazırlık
Fed Başkanı Jerome Powell’ın dört gözle beklenen Jackson Hole konuşması, şahin tonda tahmin edilmesine rağmen, yine de piyasaları sarstı. Powell'ın “Bugünkü mesajım kısa ve net olacak” diyerek başladığı ve 8 dakika süren konuşması beklenenden şahindi. Hatta konuşmasında ABD’nin en yüksek enflasyonuyla çetin bir mücadeleye girişen Fed’in efsanevi başkanı Volcker'dan övgüyle bahsetmesi dikkat çekiciydi.
Analize geçmeden önce Başkan Powell’ın söylediklerini satır başlarıyla verelim.
POWELL’IN TARİHİ KONUŞMASI
➔ “Enflasyonu mutlaka indirmek zorundayız.
➔Fiyat istikrarı Fed olarak öncelikli görevimiz. Enflasyon yüksekken ekonomi tam potansiyeline ulaşamaz.
➔Fiyat istikrarı olmayan bir ekonomi kimseye hizmet etmez. Yüksek enflasyon ekonominin tümünü etkiliyor.
➔Enflasyon ne kadar uzun süre yüksek kalır ise kemikleşmesi olasılığı o kadar artar.
➔Temmuz ayı enflasyonunu memnuniyetle karşıladık ancak bizim ihtiyacımız enflasyonun aşağı doğru gittiğine güvenilmesi.
➔Fiyat istikrarını yeniden tesis etmek belli bir zaman alacak ve Fed'in araçlarını güçlü şekilde kullanması gerekiyor.
➔Fed, duruşunu, işini bitirene kadar devam ettirmeli.
➔Enflasyonu düşürmek, muhtemelen trendin altında bir büyüme dönemi gerektirecektir.
➔Büyük olasılıkla iş gücü piyasası koşullarında bir miktar yumuşama olacaktır.
➔Enflasyonu düşürürken daha yüksek faiz oranları, daha yavaş büyüme ve daha yumuşak işgücü piyasası hem şirketlere hem de hane halklarına biraz acı verecektir.
➔Bunlar enflasyonu düşürmenin talihsiz maliyetleridir.
➔Ancak fiyat istikrarının yeniden sağlanamaması çok daha büyük bir acı anlamına gelir.
➔Fiyat istikrarı için bir süre daha sıkı para politikası olacak.
➔Eylül kararı gelecek çok sayıda ekonomik veriye bağlı olacak. Ancak yine büyük ölçekli bir artış gerekli olabilir.
➔Faiz artışlarının hızını bir aşamada yavaşlatmak da gerekecektir. Fakat tarih bizi, para politikasında erken gevşemenin risklerine karşı uyarıyor.”
KAN, GÖZYAŞI VE ACI VAADİ
➔Başkan Jerome Powell mesajıyla öncelikle “Enflasyon artışı pik yaptı, yakında inişe geçecek”, “Resesyon geldiğinde Fed faiz indirecek” “Enflasyonla savaşta asıl zorluğu geride bıraktık” şeklindeki ayağı pek de yere basmayan piyasa tezlerinin üstünü çizdi.
➔Powell, Wall Street’e dedi ki : “Düğün bayram yapmak için o kadar aceleci olmayın. Faizler daha artacak ve uzun süre yukarıda kalacak. Bunun sonuçları da hem şirketler hem de hane halkı için acı verici olacak.”
➔Powell’in konuşmasının bir mesajı da sokaktaki insana yönelikti ve netti. Önceliğin enflasyonla savaş olduğunu net biçimde ortaya koydu. İlk defa da acıdan söz etti.
➔Enflasyonla mücadele ne kolay ne de acısız olacak. Ama yapılmazsa ödenmesi gereken bedel çok daha ağır olacak.
➔Aynı İngiltere Başbakanı Winston Churchill’in ülkesini II.Dünya Savaşı’na sokmadan önce halkına, “Size kan, zahmet, gözyaşı ve terden başka hiçbir şey vaat etmiyorum” demesi gibi.
➔İlk defa kendi uyguladığı politikasının yol açacağı acıdan söz etmesi ise samimi bir itiraf olarak algılandı. Böylece bir süreden beri eski ABD Hazine Bakanı ve Harvard Üniversitesi öğretim üyesi Lawrence Summers’ın dile getirdiği “acı reçete olmadan enflasyon düşmez” tezine geldi.
BOL VE UCUZ PARA DÖNEMİNİ KAPATTI
➔Powell bundan sonra yaşanacakların da iyi acı ilaç niteliğinde olacağını ve uzun süreceğini belirtirken sözlerini süslemedi, doğrudan söyledi.
➔ “Acı” anahtar kelimeydi. Bu acı ilaç içilmezse daha gündeme gelecek olanı daha acıydı ve kalıcıydı.
➔Enflasyonla savaşta girilen yol gül bahçesi değildi. Çok zorlu, uzun sürecek, dikenli bir yoldu. 14 yıl süren bir dönem bitiyor ve belki de bir 10 yıl daha zaman alacak yeni bir dönem başlıyordu.
➔Fed başkanı tarihi konuşma yaptı. Bol ve kolay para kazanma döneminin geri dönülmeyecek şekilde bittiğini ilan etti. Düğün bayram havasındaki piyasaları acı ilaç içmeye hazırladı.
➔Piyasaların ayrıca faizin uzun süre yüksek kalacağına inanıp inanmayacağı da önemli. İlk ciddi resesyon durumunda faizde geri adım gelir mi, gelmez mi? İstihdam yavaşlamaya başladığında Fed hala faiz artışına devam edebilir mi?
➔Söylem güzel de uygulama zor ve performans yol boyunca görülecek.
➔Piyasaların şu ana kadar pozisyonu ise kısa vadede tamam ama uzun vadede “söylediklerinin arkasında durduğunu kanıtlarsan sana inanırız” şeklinde özetlenebilir.
➔Bu önemli konuşma da gereği yapılırsa “tarihi” niteliğini kazanacak.
YENİ BİR FİYATLAMA GEREKTİRİYOR
➔Fed Başkanı’nın açıklamaları yeni bir fiyatlama gerektiriyor, çünkü uzun süreli yüksek faizin gerektiği düşüncesini iyice yerleştirdi. Enflasyonla mücadele de öyle güle oynaya olmayacak.
➔Cuma günüden itibaren bu fiyatlama başladı denilebilir.
➔Üstelik bu fiyatlama, Fed Başkanından şahin açıklamalar geleceği beklenmesine ve bir ölçüde de fiyatların içine girmesine rağmen geldi.
➔Bu sene sonu politika faizi yüzde 3,5-3,75 veya yüzde 4’e çıkarılabilir. 2023 yılında yüzde 4’ün biraz üzerinde kalmaya devam edebilir.
➔Eylül ayında Fed’in faiz artırımı ise konuşma öncesi 50 baz puan olarak fiyatlanırken, yeniden 75 baz puana doğru kaydı.
➔Konuşma sonrası piyasa faizlerinde düşüş yok, dalgalanma vardı. Kısa vadelilerde küçük artışlar dahi söz konusu oldu.
➔Borsalar ise sert düştü. ABD borsaları yüzde 3-4 onanında günlük kayıplara uğradı. Dünya borsalarının ortalamasını yansıtan MSCI Endeksi yüzde 2.6 düşüşle günü bitirdi.
➔Altın sıkı para politikasına inandı ki, aynı gün onsu 1.758 dolardan 1.737 dolara inerek yüzde 1.2 değer yitirdi.
➔Kripto varlıklardaki düşüş ise borsaların iki katını geçti.1.069 puana inen Bloomberg Galaxy Kripto Endeksi’nin günlük kaybı yüzde 6.47’ye vardı.
