Sanayide parlak bilançodan endişeli havaya
Mayıs ayında duyurusu yapılan Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu ardından, daha çok KOBİ niteliğindeki şirketleri kapsayan İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu da dün açıklandı.
➔ İkinci 500 Büyük de İlk 500 Büyük’ün devamı niteliğinde 2021 yılında parlak sonuçlar elde etti. Ekonominin yüzde 11 büyüdüğü geçen yılda bu şirketler son 24 yılın en yüksek üretimden satışlarına ve karlılığına ulaştı.
➔ İstanbul Sanayi Odası İSO’nun her yıl yaptığı araştırmanın 2021 sonuçlarına göre iç ve dış talepteki toparlanmanın, enflasyon ve döviz kurlarındaki yükselişin etkisiyle İSO İkinci 500’ün üretimden satışları yüzde 77 arttı.
➔ Geçmiş dönemlerle kıyaslandığında İkinci 500’ün üretimden satışlarında bundan daha yüksek oranlı artışın serinin başladığı 1997 yılı sonrasında sadece 1998 yılında gerçekleştiği görülüyor.
KOBİ’LERİN ESNEKLİĞİ VE DİNAMİZMİ
➔ Üretimden net satışlarındaki değişim TÜFE’den arındırıldığında yüzde 30,4 ile oldukça güçlü bir reel artış yaşandığı görüldü.
➔ Bu artış, pek çok değişimin yaşandığı 2021 yılında dahi KOBİ’lerin esnek yapılarıyla üretim ve pazarlama faaliyetlerini başarı ile sürdürdüğünü ortaya koydu.
➔ Esneklik ve dinamizm İkinci 500 listesine giriş ve çıkışta da yaşandı. Bu yılki listeye 137 yeni sanayi kuruluşu girdi. Bu sayı listenin yüzde 27 oranında yenilendiğini gösteriyor.
➔ Önceki yıl 252-579 milyon lira bandında üretimden net satış yapanlar İkinci 500 sıralamasında yer alırken, 2021’de bu rakam 444-980 milyon lira aralığına çıktı.
BORÇLAR DAHA YÜKSEK
➔ 2021 yılında mali borçlar yüzde 75,9 oranında artarken geçmiş yıllardan farklı olarak diğer borçlardaki artış yüzde 102 ile daha yüksek gerçekleşti. Mali borçların toplam borçlar içindeki payı yüzde 57,6’dan yüzde 54,2’ye inerken, diğer borçların payı yüzde 42,4’ten yüzde 45,8’e yükseldi.
➔ Şirketler faaliyetlerin finansmanında ve artan işletme sermayesi ihtiyacının karşılanmasında ticari borçları veya şirketten şirkete borçlanmayı çok daha fazla kullanıldı.
➔ Bunun yanında İkinci 500’de borcun vade yapısında da gözle görülür bir kısalma söz konusu.
➔ Finansman koşullarının sıkılaştığı ve kredi imkanlarının daraldığı bugünlerde, sanayi şirketlerin içinde bulunduğu bu durum İSO açıklamasında “zincirleme reaksiyon halinde gelişebilecek ödeme risklerine işaret etmesi bakımından endişe yaratıyor” diye değerlendirildi.
➔ İkinci 500’de özkaynağın payı 2020’de yüzde 39,2 iken 2021’de yüzde 37,5’e geriledi. Birinci 500’e göre özsermaye payı daha iyi durumda ama kar artışına karşılık özkaynak azalması da kayda değer bir bulgu.
➔ Toplam kaynaklar içinde özkaynağın payı azalınca doğal olarak borçların payı yüzde 60,8’den 2021’de yüzde 62,5’e yükseldi ve 2017 sonrasının en yüksek düzeyine çıktı.
TEKNOLOJİ EŞİĞİ DÜŞÜK
➔ İkinci 500’ün dikkat çeken bir başka göstergesi de teknoloji yoğunluklarına göre yarattıkları katma değer dağılımı. Düşük yoğunluklu teknolojilerin payı önceki yıla göre 1.4 puan artarak yüzde 47,8 oldu.
➔ İkinci 500’de orta-yüksek teknolojilerin payının 2,4 puan düşerek yüzde 24,5’e gerilemesi KOBİ’lerin bu alanda önemli bir eşiği aşmakta zorlandığını ortaya koyuyor.
➔ Diğer taraftan yüksek teknolojilerin payının yüzde 2,6’dan yüzde 3,5’e çıkması dikkat çekiyor. Buradaki artış umut verici olsa da sanayinin yüksek teknolojiye geçiş ihtiyacı son derece açık ve 9 yılda da bu durum değişmedi.
KUR DALGALANMASINI YÖNETİYORLAR
➔ 2021 yılında Türkiye’nin toplam ihracat artışı yüzde 32,8, sanayi ihracatı artışı yüzde 33,2 ile birbirine oldukça yakın gerçekleşti. İkinci 500’ün ihracatı da yüzde 35,4 artarak 13,5 milyar dolar ile rekor seviyeye ulaştı. Sanayinin küçükleri büyüklerine oranla daha ihracatçı. Bu durum geçmiş yıllarda da böyleydi.
➔ İkinci 500 ayrıca diğer faaliyetlerden nette 6,5 milyar TL’lik üretim faaliyeti dışı gelir elde etti. Şirketlerin kambiyo işlemleri, 2020’nin aksine 2021’de karlılığı artırıcı etki yaptığı görünüyor.
➔ Bu durum, KOBİ niteliğindeki kuruluşların döviz kuru dalgalanmalarını yönetme kapasitesini artırdığını göstermesi bakımından oldukça önemli.
İSO BAŞKANI BAHÇIVAN: HAVA DEĞİŞİYOR
➔ İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşunu değerlendiren İSO Başkanı Erdal Bahçıvan 2021 yılı sonuçlarının dünya ekonomisinin pandemi krizinden çıkış sancılarıyla geçirdiği hareketli bir yılın sanayiye yansıyan fotoğrafı olduğunu belirterek şunları söyledi:
➔ “2022 itibarıyla dünyada enflasyon ve büyüme açısından beklentilerin olumsuzlaştığı, 1970’lere dönüş ve stagflasyon endişelerinin arttığı bir dönemden geçiyoruz. Sanayimizin de bu hava değişiminden etkilenmemesi ne yazık ki pek mümkün görünmüyor.
-Bu bağlamda İSO İkinci 500’ün 2021 yılı sonuçları, bir yandan sanayicilerimizin değişen koşullara uyum sağlama yeteneğine işaret ederken diğer yandan da zor bir döneme hazırlıklı olmak için çıkarılması gereken dersleri ortaya koyuyor.”
