Gıda faciası yolda mı?
Davos Dünya Ekonomi Forumu'na katılan IMF Başkanı Kristaline Georgieva son gelişmeler üzerine önemli açıklamalarda bulundu, “Düşünülemeyeni düşünün” dedi. IMF Başkanı şunları söyledi:
➔ "2022'nin zor bir yıl olacağını düşünüyoruz. Birçok ülkede emtia fiyat şoku geliyor. Özellikle dikkatinizi çekmek istediğim şok, geçen haftaki tarım fiyat şoku. Çünkü belki de ekonominin daha zorlu sulara girdiğinin işareti. Petrol fiyatı düştü ama gıda fiyatları yükselmeye devam ediyor.
➔ Yakıt fiyatları indi ancak gıda fiyatları yükseliyor, yükseliyor, yükseliyor. Büyüme yavaşladığında petrol kullanımını yavaşlatabiliriz ancak her gün yemek zorundayız. Mantıklı fiyatta gıda bulabilme anksiyetesi küresel olarak zirvede.
➔ Savaşla birlikte enflasyonu körükleyen düşünülemez şokların olabileceğini öğrendik. Bu anlamda şoka daha yatkın bir dünyada yaşadığımız yönünde daha geniş bir ders aldık.
➔ Üst üste gelen krizlerin ardından alabileceğimiz ders şu; düşünülemeyeni düşünün. Ekonominin durdurulması düşünülemezdi. Avrupa'da bir savaş ortaya çıkana kadar düşünülemezdi. Kaç kere daha düşünülemeyecek durumlar meydana gelecek?"
NEGATİF DÖNGÜ
➔ IMF Başkanı Georgieva konuşmasında riskleri yeterince kapsayıcı. Pandemide ekonomilerin tam kapanması ve durması, küresel ısınmanın ve iklim bozulmasının etkisiyle tarımsal üretim kayıplarının yaşanmasının üzerine Rusya-Ukrayna Savaşı geldi.
➔ Bütün bunların etkisiyle derin ve geniş bir enerji krizi ekonomileri vuruyor ve küresel enflasyonu artırıyor. 1970’lerdeki petrol şoku gibi şimdi de enerji şoku yaşanıyor.
➔ Bol ve ucuz para döneminde borçlanmanın zirve yapmasını takiben iki yılı geçen küresel pandemi süreci işin üzerine tuz biber ekti. Artık en zayıf ekonomilerden başlayarak borç krizleri uç vermeye başladı. Dünya ve ekonomisi iç içe geçmiş bir negatif döngüler sürecini yaşıyor.
10 HAFTALIK BUĞDAY STOKU NE DEMEK?
➔ Bu açıdan IMF Başkanı’nın tespitleri son derece yerinde. Daha başımıza nelerin gelebileceğini düşünmek ve ihtiyatlı olmak zorundayız.
➔ Yine Davos Zirvesi’nde küresel ısınma ve bağlı olarak gıda krizi tartışılıyor. Artık iş tartışma boyutunu geçti ve gerçekleşme aşaması başladı gibi.
➔ Gıda krizi konusunda uzun süredir uyarılarda bulunan tarım analiz şirketi Gro Inteligence CEO’su Sara Menker hafta sonu dünyanın 10 haftalık tüketimine yetecek kadar buğday stokunun kaldığını söyledi.
➔ Normalde 16 haftalık stokun bulundurulması gerekiyor. Üçte bir oranındaki güvenli stok düzeyi beşte bir düzeyine inmiş. Bıçak sırtında bir gidiş söz konusu ve ürkütücü. The Economist’in kapağına taşıdığı gibi “gıda faciası yolda.”
➔ Faciayı yaşamaya, hava koşullarının tahmin edilenden kötü gitmesi kadar yakınız. Hava olayları her zaman için belirsizdir ve kaotiktir. Ve The Economist’in belirttiği gibi “Gıda herkesin sorunu. Çözülmezse yerleşik düzen ciddi bir sarsıntı yaşayabilir.”
YAŞANAN SİSMİK BİR KRİZ
➔ Büyüyen açlık tehlikesi karşısında acilen önlem alınması gerektiği ortada. Dünyanın önde gelen tahıl ve gıda tedarikçisi iki ülkedeki savaş, yükselen üretim maliyetleri, yaşanan kuraklıklar ve yükselen gübre fiyatları gıda tedariki ve arzını tehdit ediyor.
➔ Ya iç piyasa ihtiyaçlarından ya da fiyat artışlarını frenlemek amacıyla gıda ürünü ihracatlarına kısıtlama getiren ülke sayısı 31’e yükseldi.
➔ Eski bir emtia taciri de olan Sara Menker “Yaşadığımız olay döngüsel değil. Bu sismik bir kriz, bir nesilde bir kez yaşanabilecek ve jeopolitik dönemi dramatik şekilde etkileyebilecek bir olay” dedi.
➔ IMF Başkanı Georgieva ise şunları söyledi: “İki önceliğimiz var. Birincisi artan gıda ve enerji fiyatları altında ezilen toplumun en yoksul kesimlerini sübvanse etmek. İkincisi de Ukrayna’daki savaş nedeniyle en büyük zararı gören iş kollarına destek olmak.”
