Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin

        Önce kur şoku başladı, arkasından enflasyon. Bugün açıklanan aralık ayı yüzde 13.58’lik tüketici enflasyonu ve yüzde 19.08’lik üretici enflasyonu bu şokun en şiddetli aşamasını oluşturdu.

        Tüketicide yüzde 13.58’lik aylık veri 2003 yılında başlatılan enflasyon serisinde görülmedi. Ancak eski seriye gidildiğinde Nisan 1994’de yüzde 24.71 olarak karşımıza çıkıyor. Döviz kurunun devalüe edildiği 1994 krizinde alınan önlemler arasında yüklü kamusal zamlar yapıldığından böyle bir oran ortaya çıkmıştı.

        ➔ 1983 yılından bu yana yüzde 16.19 ile Ocak 1988 ayı ikinci en yüksek aylık enflasyon. 1987 Kasım ayında genel seçim yapılmış, geciktirilen zamlar aralık ve ocak ayı enflasyonunu çift haneye taşımıştı. Böylece aralık ayındaki yüzde 13.58’lik enflasyon son 40 yılın üçüncü en yüksek rakamını oluşturuyor.

        ➔ Tüketici fiyatlarında yıllık enflasyon yüzde 21.31 düzeyinden yüzde 36.08’e sıçradı. Yıla girerken resmi tahminlerin dört katına ulaşan bir enflasyon gerçekleşmesiyle karşı karşıyayız. Bu oran da Eylül 2002 sonrasının en yüksek rakamı.

        REKLAM

        ➔ 2021 tüketici fiyatını dört ana kalem sıçrattı. Bitişikte görülebileceği gibi, gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık bazda yüzde 43.80 artış kaydetti. Enflasyon sepeti içindeki ağırlığı yüzde 25.94 olan bu grubun enflasyona katkısı 11.36 puan. Yani yüzde 36.08’lik yıllık enflasyonun yüzde 31.5’i bu gruptan.

        ➔ İkinci en yüksek katkı yüzde 53.66 artış kaydeden ulaştırmadan geldi. 8.31 puanlık katkıyla ulaştırma enflasyonun yüzde 23’ünü oluşturdu.

        ➔ Üçüncü sırada 4.39 katkıyla konut grubu geliyor. Bu grup da enflasyonun yüzde 12.1’ini yaptı.

        ➔ Son büyük katkı 8.31 puanla ev eşyası grubundan. 36.08’lik enflasyonun yüzde 9.8 ev eşyasından kaynaklı.

        ➔ Bu dört grubun enflasyon sepetindeki ağırlığı yüzde 65.43 olmasına karşılık 2021 enflasyonunun yüzde 76.41’ini oluşturdu.

        Sesli Dinle
        0:00 / 0:00
        Yazı Boyutu

        Dünya fiyatları da körükledi

        Dünya fiyatları da körükledi
        0:00 / 0:00

        ➔ Şok artış üretici fiyatlarında kendini gösterdi. Kasım ayında yüzde 9.99 artan üretici fiyatları aralık ayında ikiye katlanarak yüzde 19.08’e çıktı. Aylık artış bakımından son 40 yılın ikinci en yükseği. Bundan önceki yüzde 32.8 ile Nisan 1994’e ait.

        ➔ Yıllık üretici fiyatları yüzde 54.62’den yüzde 79.89’a çıktı. Bu oran da Şubat 2001’deki yüzde 91.8’den sonraki en yüksek rakam. Yıllık üretici fiyatlarında rekor ise yüzde 156.8 ile Ocak 1995’e ait.

        Üretici fiyatlarını ise en çok enerji, ana metaller, kimyasallar, keresteye dayalı kağıt, mobilya ve tekstil ürünleri sıçrattı. Üretim ham maddeyle yapılıyor. Ham madde de çoğunlukla ithal ediyor. İş gelip döviz kuruna dayanıyor.

        ➔ Bir de emtia fiyatları dünyada hızla arttı. Enerji, metal, gıda dahil emtianın ortalama artışı dolar bazında yüzde 38.4’e ulaştı.

        4 aylık fırtınanın etkisi

        4 aylık fırtınanın etkisi
        0:00 / 0:00

        ➔ Bu gerçek de bizi 2021 yılında kur şokuna götürüyor. Yılın tümüne değil sadece son 4 ayına bakalım. 1 Eylül’de doların TL karşısındaki değeri 8.2910’du, 1 TL de 15.05 sente eşitti. Merkez Bankası erken faiz indiriminin işaretini verdi, 4 ayda da politika faizini 5 puan düşürdü.

        ➔ 20 Aralık’a gelindiğinde dolar 18.3674’e çıktı, TL’nin değeri de 5.45 sente indi. Dolar TL’ye karşı 4 aya varmayan bir dönemde yüzde 121.5 arttı. TL ise dolara karşı yüzde 54.8 değer kaybetti. 2001 krizinde yaşanan devalüasyonu yakalamaya sadece birkaç puan kaldı.

        ➔ 20 Aralık sonrasında ise kur açısından farklı bir dünya oluştu. Kur korumalı mevduat uygulaması ile sistemin yaşadığı büyük stres alındı. Kur riski Hazine’ye yıkıldı. Yılın geriye kalan 11 gününde dolar kuru yüzde 27.5 gerilerken, TL ise dolara karşı yüzde 37.6 değerlendi.

        Enflasyonla mücadele ne olacak?

        Enflasyonla mücadele ne olacak?
        0:00 / 0:00

        ➔ Madem ki enflasyonu kur sıçrattı, şimdi kur geriliyorsa enflasyonda da düşüş olacak mı? Olacak, oluyor da. Ama istenen boyutta mı? Bunu da ocak ayı enflasyonunda göreceğiz. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Prof.Dr. Göksel Aşan “Aralık ayı ne kadar yüksek gelirse ocak da o kadar düşük gelecektir” demişti. Hatta eklemişti de: “Kurun bu seviyelerde devam ettiği ortamda fiyat düzeltmelerinin etkisiyle ocak ayında eksi enflasyon bekliyorum.”

        ➔ Bu görüşünü 30 Aralık’ta Bloomberg HT’de dile getirmişti. Üzerine yüklü yıl sonu kamusal zamları geldi. Görüşünü koruyor mu merak ediyorum. Aralık veya ocak ayında enflasyonda dalgalanma bir yana, geçen yıl yaşanan kur şokunun enflasyona yansıması şok biçimde başladı ve devamı de gelecek.

        ➔ Bu aşamadan sonra enflasyonla kalıcı mücadeleyi seçime kadar beklemem. Seçmenin canını daha fena yakar. Dolayısıyla seçimlere kadar yüksek enflasyonun devam edeceğini tahmin ederim. Seçim sonrası ise bütün tablo değişir.

        Seçim ne zaman yapılacak?

        Seçim ne zaman yapılacak?
        0:00 / 0:00

        Günün sorusu: Seçim ne zaman yapılacak?

        Cevap: 1983’ten itibaren bütün seçimler zamanından önce yapıldı. Önümüzdeki seçimin de ne zaman yapılacağına iki lider karar verecek. Ortamın hazırlanmasına bakarsak bu karar verilmiş gibi. Yılın ilk yarısına kalmaz diye beklerim.

        Diğer Yazılar