Sınırsız dolar, sınırlı altın
ABD merkez bankası FED önceki haftaya öne çekilmiş ve sıfıra indirilmiş faiz indirimi adımını attı. Piyasalarda pek bir etkisi olmadı. Bu haftaya ise sınırsız varlık alımı vaadi, yani sınırsız dolar verme operasyonu ile başladı.
-İlk gün, 2 trilyon dolarlık yardım paketinin Kongre’den geçmemesinin etkisinde kargaşa içinde ve yüksek oynaklıkla belki biraz da şaşkınlıkla geçti gitti.
-Dün haftanın ve sınırsız paranın ikinci günüydü. Amerika’daki paket üzerinde iki partinin de anlaşmaya vardığı haberleri geldi. Piyasa aktörleri de belki sınırsız operasyonun ne anlama geldiğini daha iyi anladılar ve uzatılan yemi kaptılar.
TARİHİ GÜNDEN KALANLAR
-Bu etkiyle küresel piyasalarda dün tarihi günlerden biri yaşandı. Dünya borsaları MSCI endeksiyle günlük ortalama yüzde 8.4’ü bulan bir yükseliş yaptı. ABD borsalarının artışı yüzde 10’a kadar vardı.
-Dolar ise bir günde yüzde 2.3 düzeyinde geriledi. Dolar Endeksi 103.960’tan dün 101.555’e kadar indi.
-Buna bağlı olarak Türk Lirası karşısında önceki akşam 6.6185’e kadar yükselen dolar dün 6.4405’e kadar geriledi. Dolar TL karşısında bir günde yüzde 2.7 düşüş gösterdi.
DOLAR MERSİNE ALTIN TERSİNE
-Altın fiyatları ise büyük bir oynaklık ve düşüş döneminin ardından fırladı. Altının onsu pazartesi gününü 1.488.2 doları görmüşken dün 1.624 dolara kadar yükseldi. Bir günde 136 dolar veya yüzde 9.1’e varan artış meydana geldi. Bu artış en düşükten en yükseğe, itibariyle ise 1.553 dolardan 1.624 dolara çıkış ve yüzde 4.6 artış meydana geldi. Altındaki bu günlük oynaklık son yılların en yükseği.
-Her ne kadar fiziksel bir altın teslimatları gecikse de, vadeli fiyatlar ile spot fiyatlar arasında makas açılmış olsa da, yükselişteki temel faktörün FED’in “sınırsız operasyonundan” kaynaklandığını tahmin ediyoruz. Fiziksel teslimatlarda yaşanan gecikmeler yeni bir haber değil. En azından iki haftadan beri var. Yeni olan sınırsız dolar operasyonu.
-Altın fiyatlarının fırlamasının ve doların hız kesmesinin aynı ana denk gelmesi herhalde tesadüf değil. Genelde bu iki varlığın ters korelasyon içinde olduğunu biliyoruz.
NAKİT VE TEMİNAT AÇLIĞI
-Geçtiğimiz günlerde piyasalar virüs salgını nedeniyle yaşadıkları büyük korku ve belirsizlik içinde iki şeye şiddetli ihtiyaç duydular. Biri dünya parası olarak dolar likiditesine, diğeri de teminata.
-Teminat ihtiyacı hazine kağıtlarına, likidite ihtiyacı dolara hücuma yol açtı. Bu nedenle de ABD 10 yıllık hazine tahvil faizi yüzde 0.318’e kadar inerek tarihinin en dip noktasına kadar geriledi.
-Dolar Endeksi de 20 Marta kadar 11 günde yüzde 9.7 yükseldi. Aynı dönemde altın fiyatlarında genelde düşüş eğilimi ve yüksek oynaklık hakimdi.
-Geçen hafta piyasalarda havanın değişmekte olduğunun ilk işareti tahvil piyasasından geldi. Negatif getirili tahvil stoku süratle düştü ve 8.6 trilyon dolara indi. Avrupa tahvil faizleri de yükseldi.
SINIRSIZ DOLAR MİLAT MI?
-Bu haftada FED’in kararı gelince dolar likiditesine duyulan şiddetli ihtiyaç azaldı. FED piyasaya gerektiği kadar açık uçlu, sınırsız dolar verecek. Swap yoluyla ülke merkez bankalarına verdikleri de bir yerde bu ihtiyacı karşılamaya yönelikti.
-Şiddetle aranan şey dolardı. Çünkü dünya parası o, ticaret, yükümlülükler, teminatlar onun üzerinden. Bunun kaynağı “sınırsız” kelimesiyle bulundu. Şimdilik piyasaları ipten kurtardı.
-Bundan sonra piyasalarda yatıştırıcı, tansiyonu düşürücü ve oynaklığı azaltıcı etkisi olacağı da açık. Bir süre sonra dönüp geriye baktığımızda piyasa eğilimlerinin “sınırsız dolar” öncesi ve sonrası diye ayrıştırılması da mümkün olabilir.
TRENDİ DEĞİŞTİRİR Mİ?
-Denilebilir ki, FED’in bu kararı piyasaların genel trendi değiştirmeye yetmeyecek. Ama ilk aşamadaki o vahşi hareketler de yerini daha ehil hareketlere bırakacak.
-Ancak kalıcı kurtuluş ise yok. Çünkü bozulmanın ana nedeni olan virüs salgınında şimdilik çözüm ve düzelme yok. Salgınının yayılma hızını azaltmak için alınan önlemler bizzat küresel ekonomiye darbe vuruyor.
-Seçim yılındaki Trump bu nedenle virüse karşı önlemlerde zig zag yapıyor. Başta virüsü küçümsüyordu. Sonra ciddiye almaya başladı. Son yaptığı açıklamalar ise ciddi önlemleri en yakın zamanda terk etmek istediği yönünde.
EKONOMİYE VİRÜS GİRDİ
-Önlemleri sıkı tutsa ekonomi çökecek, önlemleri gevşetse virüsten ölümlerde patlama olacak, sağlık sistemi çökecek. Bu da dönüp yine ekonomiyi vuracak.
-Yani neresinden bakarsak bakalım, salgına karşı ister önlem alalım, isterse de almayalım ekonominin içine virüs bir kere girdi, kemirip duruyor.
-Virüse karşı parasal veya ekonomik önlem olmaz. Ancak virüsün yarattığı negatif ekonomik ve finansal sonuçlar bir yere kadar önlenebilir.
-Asıl önlem virüse karşı tedavi yönteminin geliştirilmesinde, aşının bulunmasında veya insanların bağışıklıklarının artırılmasında.
