Aşısı çıkarsa Çin parasal genişlemeye gidecek
Hafta sonu Çin’den gelen haberlere göre korona virüsten ölenlerin sayısı 1.665’e ulaştı, vaka sayısı da 60 bini geçti. Çin dışında 30 ülkeye yayılan virüsten ABD’den sonra Avrupa’dan da bir ölüm haberi geldi. Virüsün son görüldüğü yerlerden biri ise Mısır.
Virüs için henüz etkili bir aşı veya tedavi yöntemi bulunmuş değil. Karantina, sokağa çıkma kısıtlamaları, iş ve okulların tatilinin uzatılması, maskeli dolaşma, şehirlerin dezenfekte edilmesi gibi önlemlerle virüs kontrol altına alınmaya çalışılıyor.
-Karantinaya alınanlar arasına son olarak Çin para birimi Yuan da katıldı. Hem kağıt hem de madeni paralar dezenfekte edildikten sonra 2 hafta bekletilecek ve piyasaya öyle verilecek.
VİRÜS ASYA’NIN KARA KUĞUSU
-Artık netleşti ki, dünyanın iki numaralı ekonomisi Çin’in büyümesinde yılın ilk çeyreği ciddi bir kayıpla bitecek. Çin büyümesini dörtte bir oranında yani 1.5 puan kadar aşağı çekenler var. Bölge ülkeleri de Çin ekonomisi ile güçlü bağlarından dolayı etkilenecek.
-Perakende pazarın hakimi konumundaki Alibaba’nın CEO’su Daniel Zhong’ya göre “Koronavirüs bir kara kuğu. Çin ekonomisine etkisi de ağır olacak.”
-Üretimde de ciddi zorluklar yaşanıyor. Tedarikini Çin’den yapan dünyanın diğer üreticileri de mecburen bekleme durumunda kalacak. İşin uzaması halinde alternatifler elbette aranacak da, başka ülkelerden tedarik kısa zamanda devreye alınabilecek gibi değil.
-Sokağa çıkılamayan bir ülkede ticaretin ve turizm durmasından daha doğal bir şey yok. Sadece Çin’e yönelik değil, Asya ülkelerine planlanan tatiller de 2021 yılına erteleniyor. Lojistik de en çok etkilenen sektörlerin başında geliyor.
-Allianz’ın CEO’su El Erian da “Virüs tamamen kontrol altına alınsa bile üretim, finansal piyasalar gibi çabuk tepki vermez” dedi.
ÖNCE KORKU SONRA TOPARLANMA
-Virüsün durdurulmamasında hem sağlık hem de ekonomik etkileri açısından negatif bir tablo var.
-Buna karşılık finansal piyasaların durumu bitişikte yer alan İş Bankası’nın hazırladığı grafiklerden de izlenebileceği gibi, başta kötüydü ama şubat ayı ile birlikte kayda değer bir toparlanma içindiler.
-20 Ocak’tan itibaren bütün piyasalar, faizler, emtialar ve varlık fiyatları geriledi. MSCI Dünya Endeksi yüzde 3 değer yitirdi. Yine MSCI Gelişen Borsalar yüzde 7.4 geriledi. Türkiye borsası da aynı endeksle yüzde 6.4 gerileyerek küresel piyasalarla paralel hareket etti.
-Ancak tatilde olan Çin piyasalarının Şubat başında kazasız belasız açılmasının ardından küresel piyasalar da toparlanma eğilimine girdi.
-Yüzde 3 düşen MSCI Dünya Endeksi yüzde 3.8 artarak 20 Ocak tarihinde düşüşe geçtiği düzeyinde üzerine çıktı. Gelişmekte olan piyasalar ise yüzde 7.4 kaybın ancak yüzde 4.3’ünü geri aldı ve hala 20 Ocak düzeyinin altında bulunuyor.
TÜRKİYE’NİN JEOPOLİTİK AYRIŞMASI
-Türkiye MSCI Endeksi biraz daha farklı bir eğilim gösteriyor. Ocak sonu şubat başı gibi küresel piyasalarda toparlanma başlarken jeopolitik gelişmelerin etkisinde Türkiye piyasaları buna katılamadı. Bu nedenle Borsa İstanbul dip noktasını gecikmeli şekilde 10 Şubat gibi buldu.
-Ancak o tarihten bu yana toparlanma da olmadı. Dünya piyasalarından ayrışma da toparlanma aşamasında oldu. Faiz oranları, CDS primleri ve dolar kuru ve altın fiyatları da yükseldi.
DOLAR DA ALTIN DA YÜKSELİYOR
-Gelişmiş büyük paralara karşı doların değerini ölçen Dolar Endeksi 20 Ocak sonrasında yüzde 1.7 arttı. Euro dolar paritesi de 1.0838’e indi.
-Dolar karşısında gelişmekte olan ülke paraları izleyen JP Morgan Kur Endeksi 20 Ocak sonrasında yüzde 0.8 değer yetirdi.
-Türk Lirası aynı dönemde dolar karşısında 1.2 geriledi. Ancak parite etkisinden dolayı Euro karşısında 0.5 prim yaptı. Bir aya yakın bu dönemde TL’nin sepet kur karşısında kaybı yüzde 0.3 ile sınırlı kaldı.
-Dolarla birlikte altın fiyatları da 20 Ocak sonrası küresel piyasalarda yüzde 1.5 arttı. TL’nin dolar karşısındaki değer kaybının eklenmesiyle birlikte bu sürede gram altın yüzde 3.5 prim yaparak 308.09 TL’ye çıktı.
AŞI OLACAKSA PARASAL PAKET DE OLACAK
-Koronavirüs yayılımını sürdürürken küresel piyasaların toparlanmasının ve yoluna devam etmesinin bir açıklaması olmalı. Çünkü küresel ekonomiyi etkileyen ve tehdit eden bir risk var. Bu tehlike karşısında son 10 yıldır kar biriktiren küresel piyasaların hala kar realizasyonuna gitmemiş olmasını para umuduna bağlamak mümkün.
-Piyasalar 2008-2009 krizi sonrası bol ve ucuz paraya alıştı. Varlık fiyatlarının geldikleri düzeyler de piyasalara verilen likiditeyle yakından ilgili. Her sıkışılan olayda da piyasaların gözü kulağı hep parada ve merkez bankalarında oldu. Son virüs olayı karşısındaki tutumları da aynı.
-Virüse karşı ilaç veya aşı bulunursa ne iyi. Ortalığı toparlamak için başta Çin Merkez Bankası olmak üzere yeni bir parasal ve ekonomik teşvik paketleri bekleniyor. Zaten ocak sonunda Çin piyasaları açılırken Çin Merkez Bankası bunun küçük bir ön gösterimini yaptı, bu anlamda yol da açıldı.
YA KÖTÜ SENARYO GÜNDEME GELİRSE
-Virüsün yayılımı önlenemezse elbette küresel ekonomi ve dünya için daha kötü bir senaryo devreye girecek. Bunun sonuçlarına piyasalar da katlanmak zorunda kalacak. Ancak ekonomik durgunluk olacağından bunun ilacının da yine bol ve ucuz para olacağı bekleniyor.
-Kısaca olumlu senaryoda da, olumsuz senaryoda da piyasalar daha bol ve daha ucuz paraya kavuşmayı umuyor, bunun umudunu yaşıyor, gelişmeler karşısında güçlü duruyor.
-Bu para rüyası sadece Çin ile sınırlı değil. Ekonomisi etkilenen Japonya, Avrupa ve hatta Amerika da hem likidite artışına hem faizleri düşürme yoluna gidebilir. Çünkü virüse karşı alınabilecek başka önlemleri yok. Piyasaların aklına da başka bir şey gelmiyor.
Ancak merkez bankalarından “Yeni bir krize karşı savaşmak için cephanemiz kalmadı” itirazları gelmeye başladı.
