Sel basmayan antik kent
Tarihi MÖ 3'üncü yüzyıla kadar uzanan, Aydın Sultanhisar'da yer alan Antik Karia bölgesinin eğitim ve kültür kenti olan Nysa'da bulunan sütunlu cadde, Türkiye İş Bankası'nın desteklediği kazı çalışmalarıyla ortaya çıkarılmaya başlandı
Arkeolojik varlıklarımızın gün yüzüne çıkarılması ve kültür mirasımızın korunması amacıyla yürütülen çalışmalara katkı sağlayan Türkiye İş Bankası, Aydın / Sultanhisar'da bulunan Nysa'da sürdürülen kazı çalışmalarına da destek veriyor. Nysa Antik Kenti'nin ana caddesi olan sütunlu caddenin doğu kesimi ortaya çıkarılacak ve belgeleme, koruma, onarım, envanter oluşturulması çalışmalarının ardından gelecek kuşaklara aktarılması sağlanmış olacak.
Nysa; Antik Karia'nın Önemi Nedir?
Hellenistik devirde, MÖ 3'üncü yüzyılın ilk yarısında Seleukos'un oğlu 1'inci Anthiochos Soter tarafından kurulan bir kent. Büyük Menderes nehrinin kuzeyinde, nehrin oluşturduğu bereketli havzada, Aydın Dağları'nın güney eteğinde korunaklı yamaçta yer alıyor. Geç Hellenistik dönemden itibaren var olan ana ticaret yolu güzergâhı üzerinde bulunan Nysa, özellikle Roma döneminde gelişmiş bir kent haline geldi. Eğitimini Nysa'da tamamlayan ünlü coğrafyacı Strabon (MÖ. 64 - MS. 21) ve Bizanslı tarihçi Stephanos'un (MS. 6'ncı Yüzyıl) anlattıklarından kuruluşu hakkında bilgi edinilen Nysa'nın, ilk olarak Athymbra ismiyle kurulduğu biliniyor. Antik dönem kaynaklarında önemli bir eğitim ve kültür kenti olduğu aktarılan Nysa'da, eğitim amaçlı kullanılan Gymnasium ile Anadolu'nun iyi korunan örneklerinden biri olan Kütüphane dikkat çeken yapılar arasında bulunuyor.
Habertürk'ten Emre Namoğlu, geçtiğimiz günlerde Nysa; Antik Karia'da yürütülen kazı çalışmaları hakkında bilgi verilmesi üzerine düzenlenen geziye katılarak izlenimlerini yazdı.
Geçtiğimiz hafta İş Bankası'nın kazılarına destek verdiği, Aydın Sultanhisar'da yer alan Nysa Antik Kenti'ndeydim. Kazı başkanı Doç. Dr. Serdar Hakan Öztaner, öğrencileri, çalışanları ve basın mensubu arkadaşlarımızla kazı evinde yemek masasına oturduk. Hocamız gezi öncesi kısa bilgilerle bizi kazı alanına ısındırmaya çalışıyordu. Mesela ilk olarak kentin adının ‘Nisa' olarak değil ‘Nüsa' olarak okunduğunu öğrendik. Ama yerel halk ‘Nisa' olarak benimsemiş. Hatta kızlarına antik kentin ismini veren bile var. Bulutların güneşi kapatmasıyla beraber hocamız start'ı verdi.
Her ne kadar yağmur yağmasından korksak da kentin topografyaya uyumlu bir şekilde sel sularının açtığı vadiye inşa edilmiş olması içimizi rahatlattı. Daha doğrusu hocamızın "Merak etmeyin sel bassa bile bize bir şey olmaz aşağıdaki köye iner" sözleri rahatlamamıza sebep oldu. Köyü de su basmasını istemeyiz tabi ki...
Eğitim ve kültür kenti Nysa
Nysa; Antik Karia bölgesinde Helenistik devirde, MÖ 3. yüzyılın ilk yarısında Seleukos'un oğlu 1'inci Anthiochos Soter tarafından kurulan bir kent. Büyük Menderes Nehri'nin kuzeyinde, nehrin oluşturduğu bereketli havzada, Aydın Dağları'nın güney eteğinde korunaklı yamaçta yer alıyor. Geç Helenistik Dönem'den itibaren var olan ana ticaret yolu güzergâhı üzerinde bulunan Nysa, özellikle Roma döneminde gelişmiş bir kent haline geliyor. Antik dönem kaynaklarında önemli bir eğitim ve kültür kenti olduğu aktarılan Nysa'da, eğitim amaçlı kullanılan Gymnasium ile Anadolu'nun iyi korunan örneklerinden biri olan kütüphane dikkat çeken yapılar arasında bulunuyor.
Yarasalı Tünel
Nysa kentinde birbirine paralel ve birbirini dik kesen cadde - sokak sistemi ve kamusal yapıları birbirine bağlayan köprüler var. Gezinin büyük çoğunluğunda köprüleri geniş alanlardan görmek mümkün fakat benim dikkatimi kestirme yol olan alt geçit tünel çekti. Tünel girişinde dağıtılan fenerlerle yolumuza devam ederken gerilmedim değil. Merakımdan her duvar deliğine ışık tutarken kafamda sürekli filmlerdeki gibi bir anda yarasalar uçuşacak korkusuyla yürüyordum ki korktuğum başıma geldi. Neyse ki duvar boşluğunda yatan minik yavru bir yarasaydı.
Nysa'da Roma mimari ve mühendisliğinin en güzel örnekleri yer alıyor
Antik kentte açığa çıkarılan yapıların çoğunluğu, Roma ve Geç Roma - Bizans Dönemi'ne ait. Strabon'un sözünü ettiği yapılardan olan batı yakadaki Gymnasium, tiyatro ve Stadion ile doğu yakadaki Agora ve Gerontikon'un (Yaşlılar Meclisi) Geç Helenistik - Erken Roma Dönemi orijinli yapılar olduğu tahmin ediliyor. Antik kentte 1990 yılından bu yana Ankara Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından kazı ve araştırma çalışmaları yürütülüyor. Kazı çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Ankara Üniversitesi adına Doç. Dr. Serdar Hakan Öztaner başkanlığında devam ediyor.
'Bizden daha iyi kanalizasyon sistemleri var'
Nysa'da Roma mimari ve mühendisliğinin arasında gezerken yerde birbirine bağlanmış boru şeklinde yapılar görüyorum. Hocamız kenti sel basmamasının bir başka sebebinin de bu yapılar olduğunu söylüyor. Hatta alanda çalışan yerel halkın da bu sistemden çok etkilenip "Adamlar, 2 bin yıl önce bizim kanalizasyon sisteminden daha iyi sistem yapmış' dediğini anlatıyor.
Ezgilerle Veda
Gezimizi Yaşlılar Meclisi'nde sonlandırıyoruz. Ankara'dan gelen müzik grubunun Antik Kent'in tarihiyle bağdaşan ezgileriyle Nysa'ya veda ediyoruz. Ülkemizin arkeolojik varlığının gün yüzüne çıkarılması ve kültür mirasının korunması amacıyla yürütülen çalışmalara katkı sağlayan Türkiye İş Bankası, Aydın / Sultanhisar'da bulunan Nysa'da sürdürülen kazı çalışmalarına da destek veriyor. İş Bankası'nın desteğiyle yapılacak kazı çalışmaları ile Sütunlu Cadde ortaya çıkarılacak. Umarım kentin yeniden canlanmış halini görme fırsatımız olur.
