İlya Repin Rusya’nın önde gelen ressam ve heykeltıraşlarından biridir. Peredvijniki (Geziciler) sanat okulunu bitiren Repin çalışmalarının önemli bir bölümünü, doğduğu memeleketi Ukrayna’ya adamıştır.
Gerçekçi eserleri büyük bir psikolojik derinlik üzerine kuruludur. Bu eserler mevcut sosyal düzenle olan gerlimi yansıtmaktadır.
1920'lerin sonlarında hakkında ayrıntılı eserler yayınlanmış ve yaklaşık on yıl sonra bir Repin tutkusu gelişmiştir. SSCB'deki "Sosyalist Realist sanatçılar tarafından örnek alınması gereken model bir "ilerici" ve "gerçekçi" olarak övülmüştür.
Repin, Ukrayna’nın Harkiv yakınındaki Çuhuiv kasabasında Rus bir anne ve babadan dünyaya gelmiştir. Babası asker , annesi öğretmendi. Repin, ressamlık eğitimine ilk olarak Bunakov adlı bir ikona sanatçısı yanında çıraklık yaparak başladı.
Yerel kiliselere ikonolarını satarak geçimini sağladı. 1866'da Sankt Petersburg'a gitti ve kısa süre sonra İmparatorluk Sanatlar Akademisi'ne öğrenci olarak kabul edildi.
Okul yıllarında, A.A. Porohovsçikova adlı bir iş adamı ona ilk tablo siparişini verdi. Slav bestecilerin bir grup portresi, Repin'in geniş çaplı takdir görmüş ilk tablolarındandır. 1872'deki okul projesi Jarius'un Kızının Hayata Geri gelişi ona bir altın madalya kazandı ve İtalya ve Fransa'da altı yıllık bir inceleme gezisi yapmasını sağlayacak bir burs elde etti.
1870'de Volga Nehri üzerinde yaptığı bir gezide en meşhur tablosu olacak olan Volga'da Sal Çekicileri'nin konusunu buldu. Bir salı çeken işçileri zorlu işini gösteren bu tablo 1873'te sergilendi, izleyiciler ve eleştirmenler tarafından takdirle karşılandı.
Öğrencilik yıllarında sanat eleştirmeni Vladimir Stasov ile arkadaş oldu, ayrıca Modest Musorgksi, Nikolay Rimski-Korsakov and Aleksandr Borodin ile tanıştı. 1872'de Vera Şevtsova ile evlendi.
Bursu sayesinde 1873-1876 yıllarında İtalya'yı gezdi ve Paris'te yaşadı. Paris'te tanıştığı Fransız Empresyonist tarzı Repin'in ışık ve renk kullanımına etki etmiştir. Ancak, kendi stili, eski Avrupa ustalarınınkine, özellikle Rembrandt'a yakın kalmış, empresyonizmi hiç bir zaman benimsememiştir. Paris'te "Paris Kafesi" ve meşhur "Sadko" tablolarını yaptı. Ancak bursunun süresinin bitmesine iki yıl kala, 1876'da Rusya'ya geri dönmeye karara verdi ve kendini Rusya temalarına adadı. Önce doğum yeri olan Çuguyev'e, bir yıl sonra da Moskova'ya taşındı.
Rusya'ya geri dönüşünde hem tarihî hem de güncel konularla ilgilendi. 1879'da "Bir propagandacı'nın Tutuklanması"nı yaptı. Bir yıl sonra Türk Sultanına Mektup Yazan Zaporojya Kazakları tablosunun ilk versiyonunu tamamladı. Leo Tolstoy'la tanışıp arkadaş oldu, onun birkaç kere portresini yaptı. 1881'de o dönemin meşhurlarının (bunlardan biri ölüm döşeğindeki Mussorgski olmak üzere) birkaçının portrelerini yaptı. Sanat koleksiyoncusu ve Moskova'daki Tretyakov Galerisi'ne adını vermiş olan Pavel Mikhailoviç Tretyakov, portresini yapmış olduğu kişilerden bir diğeri idi. Kursk Vilayetinde Dini Geçit Töreni ve Korkunç İvan ve Oğlu, 16 Kasım 1581'de için ön çalışmalarını bu dönemde üretti.
Repin, Moskova'dan St. Petersburg'a taşındıktan sonra 1882'de karısı Vera'dan ayrıldı ama ayrılıkları dostça oldu. Bu evlilikten dört çocuğu olmuştu: Yuri, ve üç kızı Vera, Nadya ve Tatyana. Çocuklarını çok seviyor ve sık sık portrelerini yapardı. Aynı yılda Repin Gezginler grubundan ayrıldı. Gezginlerin kapalılıklarını, ve gruplarına yeni üye almamalarını onaylamıyordu.
1882 ila 1899 arasında İlya Repin Avrupa'da, Sibirya'da, Kırım'da ve Uzak Doğu'da gezilere gitti. Bu dönemde Rusya'nın önde gelen sanatçılarından sayılmaktaydı.
1890'da Çar III Aleksander, Sanat Akademisini yeniden düzenlemeye ve millî bir sanat resim ekolü oluşturmaya karar verdi. Bunun gerçekleşmesini sağlamak için Repin'i eğitim sisteminde reformlar yapmakla görevlendirdi ve onu Akademi'ye aldırdı. 1893'te Repin St. Petersburg Sanat Akademisi'ne üye seçildi. 1894'te profesör, 1898-99'da Rektör oldu. Oradaki eğitim sisteminde reformlar yapmakla görevlendirdi. En meşhur resssamlardan olan Repin, diğer Gezginler üyelerinin de Akademi'ye katılmasına önayak oldu. Repin ve eski Gezginler, Akademide reform yaptıklarına inanıyorlardı ama, bir zamanlar eleştirdiği bu kurumun içine girmekle Repin onun bir parçası hâline geldi. Örneğin, 1905 devrimi sırasında devrimcilere desteğini vermemiştir
Çar III. Aleksander 1892'de St. Petersburg Sanat Akademisi'ne profesör olarak atadı ve Fransız Legion D'Honneur'e seçildi. 1901'de Maxim Gorky'nin bir portresini yaptı.
1900'de Rus yazar Natalia Nordman ile evlendi. 1903'te karısının Finlandiya'nın Kuokkala kasabasındaki villasına taşındılar. Nordman 1914'te ölünce ev ona kaldı.
Meslek hayatı boyunca Repin, kendini halk kökenli saymış, sanatında da halkı kendisine konu edinmiştir. Sık sık taşra halkının (hem Ukraynalı hem Rus) resmini yapmıştır, ancak hayatını sonlarına doğru Rus İmparatorluk seçkin kitlesinin mensuplarının da, yani entelejansiya ve aristokrasinin (Çar II. Nikola da dahil olmak üzere), tablolarını yapmıştır.
1878'de Repin bir davette Türk Sultanına mektup yazan Zaporojya Kazaklarının hikayesini duydu. Bir efsaneye göre bir Türk Sultanı Kazaklara teslim olmalarını emreden bir mektup yazmış, Kazaklar da böyle bir talebi çok gülünç bularak Sultana alaycı bir cevap mektubu yazmışlardır. Repin bu temayı işleyen bir tablo üzerinde on yıldan uzun bir süre çalıştı.
Repin'in 1864'te başkente gelmesiyle yaklaşık aynı zamanda bir grup öğrenci İmparatorluk Akademisi'ndeki akademik resmiyete başkaldırdılar. Bu grup, Akademi'nin altın madalya yarışmasında konu belirlenmesi ve ayrıntılı kuralcılığa karşı çıkıyorlardı. "Gezginler" olarak da bilinen "Peredvizhniki Sanatçıları Derneği", Rus sanatını gayrıresmi kanadını meydana getirdiler. Repin öğrenciliğinden beri sempati duyduğu ama kariyerine zarar vermemek için mesafeli durduğu Gezginler grubuna, Avrupa'dan geri dönüşünden kısa bir süre sonra, 1878'de, katıldı. Bu halkçı akım Repin'in milliyetçi duygularına uyuyordu, kendisi de kısa zamanda derneğin ileri gelenlerinden biri oldu.
1852'den sonra Sankt Petersburg'a yerleşti ama anavatanı Ukrayna'yı ziyaretlerine devam etti, ayrıca arada yabancı ülkelerdeki geziler de yaptı. Viyana (1873), Paris (1878 ve 1900), Berlin (1896), Venedik (1897) ve Roma'da (1911) sergilere katıldı.
Çar II. Aleksandr'ın 1881'de cinayetinden az evvel başlayarak, Repin Rusyadaki ihtilal hareketi temalı bir dizi resim yaptı: İtiraf Reddi, Bir Propagandacının Tutuklanması, Buluşma, ve Onu Beklemiyorlardı. Sonuncusu, Rus ve Ukrayna millî motiflerini ve tezatlı ruh hallerini bir araya getiren bir şaheseri sayılır. Büyük ebatlı Kursk'ta Dinî Resmî geçit, Rus Millî tarzının prototipi sayılır, çünkü farklı sosyal sınıflar ve bunlar arasındaki gerilimleri göstermektedir; bunlar geleneksel dinî uygulamalar içinde yerlerini almışlar, yavaş ama önüne geçilmez bir ilerleyen hareket içinde bütünleşmişlerdir.
1885'te Repin psikolojik olarak en yoğun eserlerinden biri olan Korkunç İvan ve Oğlu 'nu tamamladı. Bu tuvalde, İvan, kontrolden çıkmış bir hiddetle oğluna vurup onu ölümcül şekilde yaralamasının ardından oğluna sarılmış, dehşet dolu bir ifade içinde gösterilmektedir. İvan'ın korku dolu çehresi ile oğlunun, huzurlu yüzü bir tezat oluşturmaktadır.
Repin'in en karmaşık tablolarından Osmanlı İmparatoru IV. Mehmed'e Mektup Yazan Zaporojya Kazakları, onu on yıldan fala bir süre meşgul etti. Bu tabloda Ukrayna Kazak milliyetçiliğini sergilemeyi amaçlamıştır. 1870'lerin sonlarında başladığı bu tabloyu 1891'de bitirmiş, hemen ardından tablo Çar tarafından, o zamanlar bir tablo için rekor bir ücret olan 35.000 ruble'ye satın alınmıştı.
Olgunluk çağında Repin pek çok meşhur Rus'un portesini yapmıştır. Bunların arasında romancı Leo Tolstoy, saray fotoğrafçısı Rafail Levitsky, bilim adamı Dmitri Mendeleev, devlet adamı Konstantin Pobedonostsev, besteci Modest Musorgksi, çellist Aleksandr Verjbiloviç, filantropist Pavel Tretyakov, ve Ukraynalı şair ve ressam, Taras Şevçenko bulunur.
1903, Rus hükümeti ondan İmparatorluk Rusya'sı Devlet Konseyi'nin törensel bir toplantısını temsil eden bir 400x877 cm ebatlı tablo sipariş etti. Repin, iki öğrencisi ile beraber bu tabloyu tamamladı. Tamamlanması iki yıl süren bu tabloda seksenden fazla devlet büyüğünün portresi bulunmaktadır. Repin'in romatizması sağ elini nerdeyse felç ettiği için bu tablonun büyük bir kısmını sol eliyle yapmıştır.
1905 Rus-Japon Savaşı'nın Rusya'nın malubiyetiyle sonlanmasının ardından Rusya'da sosyal gerginlikler başladı. St. Petersburg Kanlı Pazarındaki barışçıl nümayişin şiddetli bastırılışı Repin'e ilham olmuş, Kanlı Pazar ve Kızılın Cenazesi adlı eserleri yapmıştır. Bu dönemde Repin ders vermeyi bıraktı ve Tolstoy'la beraber idam cezasının sona erdirilmesi için faaliyetlere girişti. 1911'de Roma'yı ziyaret etti, sonra Kuokkala'da anılarını yazmaya koyuldu.
Repin Finlandiya hayran oldu, 1919'da Finlandiya Sanat Derneği'ne 23 Rus sanatçısının birer tablosunu ve kendisine ait 7 eseri bağışladı. Atheneum müzesi'ndeki Repin koleksiyonu bu şekilde hayata kavuştu.
Repin, Finladiya Büyük Dükalığı'ndaki Kuokkala'da, Penaty olarak adlandırdığı evini kendisi tasarladı. (Penaty kelimesi, ev tanrıları anlamına gelen Latince "Penates"ten türemişti). 1917 Ekim Devriminden sonra Finlandiya bağımsızlığını ilan etti. Çeşitli Sovyet kuruluşları Repin'i Rusya'ya geri dönmesi için davet etti ama kendisi yolculuk için çok yaşlı olduğunu öne sürerek reddetti. Ölümünden sonra bulunan, bu dönemde yazılmış özel mektuplarında Bolşevikler iktidarda oldukça Rusya'ya dönmeyeceğini yazmıştır.
Bu dönemde Repin zamanının çoğunu dinî konuların resimlerini yapmaya ayırdı, ama bu konuları işleme tarzı geleneksel değil, yenilikçiydi. Geçici Yönetimin Başı Aleksandr Kerenski'in bir portesi hariç, 1917 devrimi ve onu izleyen Sovyet dönemi hakkında kayda değer bir resim yapmadı. Son tablosu olan Hopak, Ukrayna Kazakları temalı, neşeli ve coşkulu bir tuvaldi. Repin 29 Eylül 1930'da Kuokkala'da öldü ve evinin yakınına gömüldü.
Devam Savaşı'ndan sonra Finlandiya, Kuokkala'yı Sovyetler Birliğine bıraktı, ve kasaba (Leningrad Oblast'ına bağlı) Repino olarak yeniden adlandırıldı. Penaty, UNESCO'nun Sankt Petersburg ve İlgili Anıtlar Grubu adlı Dünya Miras sitesinin parçasıdır.[5] Penaty 1940'da bir ev müzesi olarak halka açıldı.
Repin tablolarında Ukrayna ve Rusya'daki gündelik hayatı resmetmiş ve sosyal haksızlıkları sergilemiştir. Daha sonraki eserleri tarihî konular hakkında veya meşhur Rus besteci ve yazarların portreleri olmuştur.
Eserlerinde renk ve ışık oyunlarını ustaca kullanması Empresyonizmin bir etkisi olarak yorumlanmış, sunduğu insan portreleri ise duyguları yansıtmaktasıyla öne çıkmışlardır.
