Galatasaray ve Türk sporunun efsane ismi Ali Sami Yen anılıyor

İstanbul Kandilli'de, 20 Mayıs 1886 tarihinde doğan ve Soyadı Kanunu'nun (1934) ardından Yen soyismini alan Ali Sami Yen, edebiyatımızın ustalarından Şemsettin Sami ile Emine Fraşeri'nin ikinci oğlu olarak dünyaya gözlerini açtı. Mektebi Sultani'nin 889 numaralı öğrencisi olan Ali Sami Yen, gençlik yıllarında Moda'da futbol ile tanıştığından 14-15 yaşlarındaydı.

OKUL MÜDÜRÜNDEN TOP YÜZÜNDEN AZAR

O günlerde top denilen nesneyi Galatasaray Sultanisi'ne götüren ve gönüllere düşmesine neden olan isim Ali Sami olmuştu. Top ile oynamaktan anlaşılan şey aslında, ya bir vuruşta topu okulun çatısının üzerinden aşırmak ya da ortaya atıp o topa hücum eden öğrencilerin arasından topa sahip olarak kendini ve topu kazanmaktı.

Bu işe öncülük etmesi nedeniyle genç Ali Sami, Okul Müdürü Abdurrahman Şeref Bey tarafından çok sevilse de azarlandı. Ali Sami, Abdurrahman Şeref Bey'den, "Ali Sami Efendi, sen çalışkan bir talebesin. Böyle arbedelerin başına geçmeni sana asla yakıştıramıyorum ve bu mevzunun ele başlığını yapmana da hayret ediyorum" sözlerini işitse de futboldan vazgeçmedi.

ALİ SAMİ YEN'İN TARİHİ CÜMLESİ

Sınıf arkadaşları Emin Bülend ve Asım Bey ile binbir olanaksızlığa rağmen Galatasaray Kulübü'nü 1905 yılının ekim ayında kurduğunda Ali Sami Bey'in yaşı 19'du. Arkadaşları topu yağlayıp şişirme görevini hakkıyla yerine getiren Ali Sami Bey'i, 'reisliğe' getirerek ödüllendirdi. Takımın ilk yıllarda formaları, Ali Sami Yen'in kardeşi olan Samiye Hanım tarafından dikildi.

Ali Sami Bey, kulübün 1 numaralı kurucu üyesi oldu. Kulübün kuruluşunda ifade ettiği, "Amacımız İngilizler gibi toplu oynamak; bir renge ve isme sahip olarak Türk olmayan takımları yenmektir" cümleleri, dönemin milliyetçi duygularının ifadesinin yanısıra; Galatasaray'ın şiarı olarak tarihe kazındı. 1906 yılında ise okuldan mezun oldu.

.png

BACAĞI KIRILDI FUTBOL KARİYERİNİ NOKTALADI

1907 yılında Kadıköy ile oynanan ve 3-0 kazanılan maçta ayağının kırılması sonucu futbol kariyerine nokta koyan başarılı orta saha oyuncusu Ali Sami Bey, 1909 yılında başkanı olduğu Galatasaray'ı ilk şampiyon Türk takımı yapma başarısını elde etti. Çalışkanlığı, azmi, disiplini ve mütevazı kişiliğiyle bilinen Ali Sami Yen, 1910 yılında Galatasaray'ın ilk müzesini kuran isim de oldu. İstanbul Moda'da İtalyanlar'ın kullandığı lokale hükümet tarafından el konulup kendilerine tahsis edilmesinin ardından Ali Sami Yen, o güne kadar elde edilen tüm kupalarla kulübünün ilk müzesini oluşturdu. Yine aynı yıl, İstanbul Ligi Komite Başkanı da seçildi.

İZCİLİK VE DENİZCİLİK EKİBİNİ OLUŞTURDU

Hukuk öğrenimine başladığı 1911 yılında, Ahmet Robenson ile keşşaflık yani İzcilik ekibini oluşturdu. Gençlerin spor ve kültür ağırlıklı çalışmalarıyla hayatı öğrenmelerini amaçladı. Aynı yıllarda Galatasaray'ın denizcilik şubesini oluşturmak için kolları sıvadı ve katıldığı kurslarla detaylı biçimde denizciliği öğrendi. Bu çabalarının neticesinde de, Bahriye Nazırı Cemal Paşa'nın dikkatini çekti ve Bahriye Mühendis Mektebi'ne beden terbiyesi ve spor öğretmeni olarak atandı.

MİLLİ TAKIMIN İLK TEKNİK DİREKTÖRÜ

Galatarasay'da 1905-1918 yılları arasında 13 yıl ve 1925 yılında 1 yıl olmak üzere iki dönemde yaptığı 14 yıllık başkanlığı onun sadece Galatasaray'a verdiği hizmetinin bir bölümü olarak kabul edilir. Çünkü Milli Takım'ın Romanya ile oynadığı ilk resmi maçta, teknik adam göreviyle sahada yer alan isim de Ali Sami Yen'dir. 26 Haziran 1923'te, Türkiye ile Romanya arasında oynanan ve 2-2 sona eren maçta Milli Takımımızı maça hazırlayan futbol adamı, futbolculara nasıl oynayacaklarının taktiğini bizzat vermiştir. 1905 yılında Moda-Kadıköy karşılaşmasını yöneten Ali Sami Yen, ilk Türk hakem olarak da kaynaklarda yer aldı.

MİLLİ MÜCADELENİN YANINDA OLMUŞTUR

Savaş yıllarında Milli Mücadele'ye her türlü desteği veren Ali Sami Bey, İstanbul'un düşman işgalinden kurtuluşunun hemen ardından sporcu arkadaşlarıyla birlikte şehri kurtaran ve Kurtuluş Savaşı'na katılan beş generalden biri olan Refet Paşa'yı (Bele) ziyaret etti. Refet Paşa yaptığı teşekkür konuşmasında, "Bizler Anadolu'da savaşırken, sizler de burada işgal güçlerinin takımlarına karşı yaptığınız maçlarda aldığınız galibiyetlerle halka moral vererek çok mühim bir iş yaptığınız" diyerek kendisini kutladı.

TÜRK SPORUNU ÖRGÜTLEYEN İSİM

1922 yılında Türkiye İdman Cemiyetleri İttikakı'nın kurucuları arasında da yer alan Ali Sami Bey, kısa süre sonra bu teşkilatın başkanlık görevini de üstlendi. Türkiye İdman Cemiyeti, sporun her alanında her branşta faaliyet yürütmesi amacıyla kurulmuştu. Ali Sami Bey, bu düşünce doğrultusunda farklı alanlarda hizmet vermek üzere federasyonların kurulması istedi. Başka ülkelerin federasyon yönetmeliklerini de Türkçe'ye çevirterek bir yol haritasının oluşturulmasına öncü oldu.

OLİMPİYAT KOMİTESİ BAŞKANLIĞI YAPTI

1924 yılında Fransa'nın başkenti Paris'te düzenlenen Olimpiyatlar'a Türk kafilesini başkan olarak götüren de Ali Sami Yen'den başkası değildir. Türk sporcuları müsabakalarda kayda değer bir başarı elde edemese de modern Türk imajıyla büyük beğeni ve taktir toplar. Yen, Türk sporuna verdiği emek, sunduğu katkıyla 1926-1931 yılları arasında Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi'nin başkanlığını da omuzlar. Yolculuk yapmayı, yeni yerler görüp yeni insanlar tanımayı çok seven Ali Sami Yen, yabancı dildeki motor sporları yönetmeliklerini tercüme ederek Türkiye'de motor sporlarının temelini atan isim olur. Milli Eğitim Bakanlığı'nın isteği üzerine ise amatör sporlarla ilgili hazırlanan yasa tasarılarına fikirleriyle zenginlik katar.

EN BÜYÜK MİRASI GALATASARAY

1930 yılında hayatını Fahriye Hanım ile birleştiren Ali Sami Yen, 29 Temmuz 1951'de geçirdiği kalp krizi sonucu hayata gözlerini yumdu. En büyük mirası olan Galatasaray 113 yıllık mazisine 1 UEFA ve 1 UEFA Süper Kupası, 21 Lig Şampiyonluğu, 17 Türkiye Kupası ile Türk futbolseverlerin göğsünü kabartan sayısız başarı sığdırdı.

Büyük Türk spor adamı Yen'i son yolculuğuna uğurlayan çok kalabalık bir kortej, Galatasaray Beyoğlu Hasnun Galip Kulüp Merkezi'nden yola çıktı. Çelenkler eşliğinde taraftarlar Yen'in ailesiyle birlikte Feriköy'e yürüdü. Yen, Feriköy Mezarlığı'nda gözyaşları içinde toprağa verildi. Ali Sami Yen, Türk sporunun her branşta yükselmesi için büyük mücadele veren bir isim olarak gönüllere gömüldü.

ALİ SAMİ YEN İSMİ STADLARDA YAŞADI

Ezeli rakipleri ve ebedi dostları olan Fenerbahçe ve Beşiktaşlıların saygısını da kazanan Ali Sami Yen'in ismi, 20 Aralık 1964'te Türkiye ile Bulgaristan arasında oynanan maçla açılışı gerçekleşen Mecidiyeköy'deki stadyuma verildi. 2011 yılında ise Aslantepe'deki Galatasaray'ın yeni yuvası olan spor kompleksinde ismi yaşatılmaya devam etti.