Sigara yasağı alışveriş merkezlerini vurdu

Kapalı mekanlarda sigara içme yasağı nedeniyle alışveriş merkezlerindeki kafe ve restoranların cirolarında ortalama yüzde 15-20 düşüş meydana geldiği belirtildi.

Satışların bu kadar düşmesinde, yasağın caddelerdeki kafe ve restoranları kapsamamasının etkili olduğunu savunan alışveriş merkezi yöneticileri, ortada bir alternatif bulunduğu için sigara içenlerin dışardaki mekanlara yöneldiğini söyledi.

Sigara yasağına değil, ortaya çıkan ''haksız rekabete'' itiraz ettiklerini belirten yöneticiler, uygulamanın ya tüm kafe ve restoranlarda başlatılmasını ya da kendileri için de 19 Temmuz 2009'a çekilmesini istedi.

-''İŞLETMENİN CADDEDEKİ ŞUBESİNDE İÇİLİYOR, BURADA İÇİLMİYOR''-

A.A muhabirine konuyu değerlendiren Armada Alışveriş Merkezi Genel Müdürü Yıldır Ertem, bir yasanın ''eşitlik'' ilkesinin esas alması, ''haksız rekabete'' meydan vermemesi gerektiğini belirterek, ''Aynı işletmeler içinde bile sorun ortaya çıktı. Düşünün bir restoranın caddede şubesi varsa, orada sigara içilebiliyor, burada içilemiyor'' dedi.

Aynı zamanda, kapısını, camlı bölmesini kullanarak alışveriş merkezi ile hava irtibatını kesebilen bazı işletmelerin de ''restoran ruhsatım var'' diyerek kapalı alanında sigara içirtebildiğini kaydeden Ertem, alışveriş merkezi içindeki işletmeler arasında da haksız rekabetin yaşanabildiğine işaret etti.

Uygulamadaki belirsizliklerin süreci zorlaştırdığını vurgulayan Ertem, boşlukların bir an önce giderilmesini istedi. Ekonominin genel seyri, mevsimsel etkiler ve gıda fiyatlarındaki artış nedeniyle sektörün zaten ''sıkıntı'' yaşadığını, sigara yasağı konusundaki ''haksız rekabetin'' de dayanma gücünü zorladığını anlatan Ertem, şöyle konuştu:

''Piyasalar zaten genel anlamda daralmıştı, işler düşük gidiyordu. 2007'ye göre 2008 ciroları perakende sektöründe yüzde 25-30 civarında genel anlamda düşük seyrediyor. Sigara yasağı ile birlikte kafe ve restoranlara yüzde 15-20 daha geldi. Yani kafe ve restoranlar, geçen seneye göre cirolarının yaklaşık yüzde 50 gerisinde gidiyorlar. Bu da çok ciddi zarar ediyorlar anlamına gelir.

Bir de alışveriş merkezlerinde, caddelere göre kiralamalar daha yüksek. Böyle olunca da işletmeler zarar eder durumda.

Yasak, ya tüm kafe ve restoranlara uygulanmalı ya da alışveriş merkezlerindekiler için de 19 Temmuz 2009'a çekilmeli.''

-''ÇOK CİDDİ KAPANMALAR, İFLASLAR GELECEKTİR''-

İşletmelerin yönetime ilettiği sıkıntıların sorulması üzerine Ertem, ''Alışveriş merkezleri bu kanunun yaratıcısı, uygulayıcısı gibi bakıyor işletmeler, çözüm getirmemizi bekliyorlar, ama bizim de yapacak bir şeyimiz yok. Sabah görüştüğümüz bir işletme (geçen sene temmuzda yaptığım ciroyu, mayısta gördüm) diyor. Mayısta bunu yaptıysa temmuzda daha beter bir durum olacak demektir. Bunun önlemini bir an önce almak gerekiyor'' diye konuştu.

Sigara yasağına değil, haksız rekabete karşı bir önlemden bahsettiklerinin altını çizen Ertem, bütün modern ülkelerde sigara yasağının uygulandığını, Türk halkının da buna uyum sağlaması gerektiğine inandığını söyledi. Ertem, geçiş sürecinde ciroların bir süre düşük gitmesinin öngörülebildiğini ancak işletmeleri zorlayan noktanın farklı bir alternatif ortaya konması olduğunu belirterek, ''Sürecin yükü, alışveriş merkezlerindeki kafe ve restoranların üzerinde kalıyor. Çok ciddi kapanmalar, iflaslar gelecektir. Zaten piyasalarda bir sıkıntı vardı, üstüne üstlük böyle bir daralma esnafı zor durumda bırakacak'' dedi.

Bir ayrıma gitmenin mantığını anlamadığını ifade eden Ertem, ''19 Mayıs 2008'de bu yasak başladıysa Türkiye'nin her yerindeki kafe, restoran, kahvehane lokanta, meyhane nerede içilmemesi gerekiyorsa içilmesin dersin. Ya hepsi bunun içine girsin ya da hepsi için yasak Temmuz 2009'da başlasın'' diye konuştu.

-''UYGULAMA ESASLARININ NETLEŞMESİNİ BEKLİYORUZ''-

CEPA Alışveriş Merkezi Genel Koordinatörü Atilla Işıldar da sigara içenlerin dışardaki kafe ve restoranlara yönelmesinin iş hacmini düşürdüğünü belirterek, ''Bunun ekonominin sıkıntılı dönemden geçtiği bir zamana denk gelmesi, kafe ve restoranlar açısından daha zor bir durum yarattı. Tabii mevsimsel faktörlerin etkisini de hesaba katmak lazım'' dedi.

Alışveriş merkezinin terasında sigara içilebilmesi için alan yarattıklarını ancak bunun ''kahve keyfi'' gibi olmadığını kaydeden Işıldar, ciroların ciddi oranda etkilendiğini söyledi.

Işıldar, ciroların yaklaşık yüzde 40 düştüğünü, bunun yüzde 20'sinin sigaradan kaynaklandığını ifade ederek, ''İşletmelere göre farklılık gösteriyor tabii bu oran ama yüzde 20'si ekonomideki seyirden, yüzde 20'si de sigaradan kaynaklı'' dedi.

Gıda işletmelerinin maliyetinin yüksek olduğunu ve yükselmeyi sürdürdüğünü belirten Işıldar da işletmeler arasında farklı uygulamalar görülebildiğine dikkati çekti ve uygulama esaslarının bir an önce netleşmesini beklediklerini kaydetti.

-''1-2 AY SONRA SİGARASIZ YAŞAM ÖĞRENİLİR''-

Kendisi de sigara içtiği halde ''sigara yasağını'' desteklediğini ifade eden Işıldar, tek itiraz noktasının kafe ve restoranlar arasında oluşan ''haksız rekabet'' olduğunu vurguladı. Işıldar, tüm işletmelerin aynı esaslara, kriterlere tabi olması gerektiğini belirterek, mevcut ekonomik şartlarda müstakil işletmeler için tarihin geri çekilmesini istemekte zorlandığını, en iyi koşulun alışveriş merkezindeki işletmeler için de uygulamanın Temmuz 2009'a ertelenmesi olduğunu kaydetti.

Işıldar, ''Durum, haksız rekabete yol açıyor, işletmeler zorlanıyor. İtirazımız yasağa değil, haksız rekabete. Koşullar eşitlenirse, işletmelerin sıkıntıları hafifler. Eşit koşullar olsa sıkıntı bir müddet sonra ortadan kalkar. Herkesin sonuçta belli bir tüketim alışkanlığı var, sigaradan dolayı o alışkanlıklarından vazgeçemez. Bir, iki ay sonra sigara tüketen kişiler sigarasız yaşamayı öğrenecekler'' dedi.