Doğu Anadolu umut yatırımı istiyor

Doğu Anadolu Sanayici ve İş Adamları Dernekleri Federasyonu (DASİDEF), tarafından geçen yıl ilki düzenlenen ve binden fazla doğulu ve batılı yatırımcıyı bir araya getiren Doğu Anadolu Kalkınma İşbirliği Köprüsü DAKİK toplantısının ikincisini bu yıl Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün katılımıyla yapıldı. Sürekli Batı illerine göç vererek geri kalmaktan şikâyet eden Doğu Anadolu bölgesi 1000 iş adamını Erzurum’da ağırlayarak bölgenin potansiyellerine dikkat çekti.

Teşvik yasasıyla birlikte büyük avantaj elde eden Doğu Anadolu Bölgesi yatırım çekmek ve bölgede umutların yeniden yeşermesi için çalışmalarını hızlandırdı. Bölge iş adamlarını proje üretmeye teşvik eden DASİDEF Başkanı Mustafa Yıldız, geçen yılki toplantıların meyvelerini toplamaya başladıklarını belirterek “Muş, Erzurum, Van ve Kars'ta batılı iş adamları yatırımlarına başladı. Doğu Anadolu’da 30 yıldır çarklar sürekli tersine dönüyor. Bu gerileyişi birden durdurup yatırım çekmek kolay değil. DAKİK toplantıları sayesinde bölgede daha önce hiç olmayan umut yeniden filizlendi. İnsanımız bölgenin potansiyellerini kullanarak kendisi ya da batılı iş adamlarıyla ortak yatırımlar yapabileceklerini gördü. Dükkanını kapatıp Batı’ya taşınmak isteyen esnaf kararından vazgeçmeye başladı. Öncelikli amacımız Doğu’ya fabrikadan önce umut yatırımı çekmek. İnsanların umudu olursa yatırım daha kolay gelir” dedi. Doğu illerindeki göçün her geçen gün daha da artığına dikkat Çeken Yıldız, 2000 ile 2008 Yılları arasında sadece Erzurum’dan 157 bin kişinin Batı illerine göçtüğünü ifade etti. 20 yıl önce Türkiye’nin 6. büyük ekonomisi olan Erzurum’un bugün 67. sıraya kadar gerilediğini anlatan Yıldız, iş adamlarını “Doğu’da kazanılmaz, yatırım yapılmaz” demek yerine hazırlanan yüzlerce projeyi incelemeye davet etti.

Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu(TUSKON) Başkanı Rızanur Meral ise bugüne kadar uygulanan teşvik sisteminin yatırımlar için yetersiz kaldığını belirterek yeni yasanın Doğu illerine büyük fırsatlar sunduğunu, bu fırsatın kaçırılmaması gerektiğini vurguladı. Meral, “küresel kriz ortamında yapılan toplantı hem yeni iş imkanları oluşturacak hem de bölge halkına moral verecek. Kriz sonrası yatırımların başlamasıyla birlikte Doğu illerindeki potansiyellerin fark edilmesini ve yatırımların buraya yönelmesini sağlayabiliriz. DAKİK ilk olarak bölgeye bakış açısını ve önyargıları kırmada yardımcı olacak. İş adamları gelip gördüklerinde muazzam yatırım imkanlarıyla karşılaşıyor” diye konuştu. Türkiye’nin küresel ekonomik krizde kaybettiklerini misliyle geri alacağını anlatan Meral, “Tüm dünyanın gözü Türkiye üzerinde. Küresel krizden az zarar gördük ama sonrasında çok kazanacağız. Yeter ki girişim ruhunu kaybetmeyelim. Devlet doğu için un, yağ ve şekeri verdi. Sıra helva yapmaya geldi” dedi.

Ölüme terk edilen GAP kurtarılsın

DAKİK 2 projesinin dikkat çekmek istediği konuların başında GAP yatırımları geliyor. Şu an durma noktasına gelen projenin ölüme terk edildiğini ve tozlu raflara kaldırıldığını anlatan DASİDEF yetkilileri, bu yıl ilk defa GAP’tan sorumlu bir bakan atanmasını olumlu karşılıyor. GAP’ın yeniden ele alınmasını isteyen iş adamları 15 yıl önceki şartlara göre düzenlenmiş projenin bu haliyle güncelliğini yitirdiğini söylüyor.

Erzurum Cağ kebabına et Balıkesir’den geliyor

Yoğun göç bölgedeki hayvancılığı da olumsuz etkiliyor. Yakın tarihe kadar 25 milyon küçükbaş hayvan bulunan Doğu Anadolu’da bu sayı 2 milyona kadar geriledi. Hal böyle olunca Erzurum’un dünyaca meşhur Cağ kebabı ve Çivil peyniri de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Cağ kebabına asıl tadını veren doğuda yetişen hayvanlar olduğunu söyleyen DASİDEF Başkanı Mustafa Yıldız, “Doğuda kesecek bir tane hayvan bulmak bile sorun oluyor. Eskiden İran, Irak ve Suriye’nin ihtiyacı bu bölgeden karşılanırken şimdi et entegre tesislerinin pek çoğu kapandı. Erzurum’un meşhur Cağ kebabı için eti Balıkesir’den getirmeye başladık. Çivil peyniri için İzmir’den süt getirmeye başladık. Meralarımız bomboş bekliyor. İlk DAKİK toplantısında bu sıkıntıyı dile getirdik ve potansiyeli gören iş adamlarımız 400 hayvanlık bir çiftlik kurdu. Buraya yatırım yapan iş adamının zarar etmesi çok zor” dedi.

Yıldız, “Erzurum’dan çıkıp 20 yıl sonra DAKİK toplantılarıyla geri dönen iş adamları var. Doğu’dan ayrılan bir daha geri dönmüyor. İş adamlarımıza doğdukları topraklara vefalarını göstermelerini istiyoruz. Doğu için hep uzak ve soğuk deniyor. İstanbul’dan bir iş adamı Çin ile Afrika ile ticaret yapıyor. Artık dünyada uzak yer yok. Doğu yatırımlarla desteklenmezse Batı’daki illerde göç ile birlikte altyapı ve sosyal sorunların faturası daha ağır olacak”

Bugüne bakarak karamsarlığa kapılmayın gelin yarını planlayalım

Toplantıya Cumhur Başkanı Abdullah Gül, Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz ve Sağlık Bakanı Recep Akdağ da katıldı. Gül, program öncesinde stantları gezdi. Vatandaşlarla yakından ilgilenen Cumhurbaşkanı Gül'e, babasının torna tezgâhında çalışırken çekilmiş bir adet fotoğrafı hediye edildi. İş adamlarına hitap eden Gül, Erzurum Kongresi'ni hatırlatarak geçmişten ders alınarak geleceğe daha bir sorumlu şekilde bakılması gerektiği uyarısında bulundu.Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz, hükümetin yeni teşvik sistemiyle büyük bir açılım gerçekleştirdiğini belirterek, geri kalmış bölgelere yük olarak değil, fırsat olarak baktıklarını söyledi. Yılmaz, Doğu Anadolu Projesi'ni (DAP) eylem planına dönüştürmeye çalıştıklarını söyledi. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ve DAP'tan sorumlu Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz, "Başarısızlığın faturası insana değil, yönetime kesilmeli. Muazzam enerji var, gereksiz çatışma,kavgayerine ortak hedef sağlam vizyon işbirliği platformu oluşturmalı." diye konuştu. Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz, Türkiye'nin krize düşük borç, güçlü finansal yapı, güçlü siyasi yapı ile girdiğini dolayısıyla güçlü durumda olduğunu söyledi. Bununla birlikte krizin dış ticareti etkilediğini, büyümeyi zayıflattığını ve istihdama olumsuz yansıdığını aktaran Yılmaz: "Bu sıkıntılı zamanı aşacağız. Bugüne fazla odaklanmak karamsarlık olur. Orta ve uzun vadeli bakarsak aydınlık bir geleceğe gittiğimizi görüyoruz." Doğuda daha müreffeh bir yaşam tarzı için herkesi birlikte harekete etmeye çağıranan Sağlık Bakanı Akdağ, Erzurum'un birkaç yıl içinde sağlık alanında önemli yatırımlara imza atacaklarını ifade etti.

DAKİK 2 PROJESİ VE ÖNEMİ NEDİR?

Doğu Anadolu Bölgesi’nde yaklaşık 500 yerel girişimci işadamını, diğer bölgelerden 500 girişimci ve sanayici işadamıyla buluşturan DAKİK 2 karşılıklı ticaret ve işbirliği imkanı sunmaktadır. Doğu Anadolu Kalkınma ve İşbirliği Köprüsüyle, bölgenin kaynaklarının ve potansiyelinin proje ağırlıklı olarak tanıtılması, yeni yatırım alanlarının, yeni iş sahalarının ortaya çıkarılması ve bu vesilesiyle bölge insanına istihdam alanı oluşturmak ve bölgenin sosyo-ekonomik kalkınmasını sağlamak hedeflenmektedir. Doğu illerine bakış açısını değiştirmesi beklenen proje hem yeni yatırımlar çekme hem de yerli iş adamlarına vizyon katması bakımından büyük önem taşıyor.

Yüzlerce proje yatırımcısını bekliyor

DAKİK 2 Kapsamında hazırlanan projeler bölge ekonomisinin çehresini değiştirecek. Bu projelerden 1 milyon dolarlık peynir altı suyu tesisi dikkat çekiyor. Bu alanda yatırımın az olması ve bölgedeki potansiyel yatırımın geleceğini parlak gösteriyor. Bir diğer proje de doğu illerinde sıkça rastlanan elektrik kaçağını önleyecek bir sistem yatırımı. Bu sayede Türkiye genelinde 150 bin kişinin iş sahibi olması tahmin ediliyor. Bir diğer yatırım da Uzakdoğu’ya has 40 adet Bungalow tibi ev inşaatı. 800 bin TL’ye mal olacak proje turizm açısından dikkat çekici. Ayrıca Kaplıcalara ve kış turizmine yönelik otel yatırımından, perlit fabrikasına, kaz ve balık üretiminden, tıbbi bitki üretimine kadar yüzlerce proje yatırımcıları bekliyor.