Depremin yıldönümünde uzmanlar sadece Marmara'yı değil o illeri de uyardı

"MARMARA 250 SENE DE BİR BÜYÜK DEPREM ÜRETİYOR, O SÜRE DE DOLMAK ÜZERE"

İstanbul Teknik Üniversitesi'ndeki görevinden emekliye ayrılan jeolog Prof. Dr. Naci Görür'ün söyledikleri de bu tespitleri destekliyor: "Marmara'da en az 7.2 büyüklüğünde deprem olacak. En az. Her 250 senede bir bu Marmara Bölgesi'nde böyle büyük depremler üretiyor. Bu iki 250 sene işte bu zamanlarda artık doldu sayılır." Dr. Oğuz Gündoğdu ise "Silivri açıklarında biz 1766 depreminin tekrarlanmasını bekliyoruz" diyor.

"DEPREM TEHLİKESİ AÇISINDAN DÜNYADA ÜÇÜNCÜ SIRADAYIZ"

Kocaeli Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim üyesi Prof. Dr. Şerif Barış ise "Türkiye deprem tehlikesi açısından dünyada üçüncü sırada. Kandilli Rasathanesi sadece geçen yıl 34 bin deprem kaydetti. Son yıllarda yaşanan depremlere bakın; İran, Pakistan, İtalya, Romanya, Yunanistan bizimle aynı kuşak üzerinde olan ülkeler. Deprem tehlikesi açısından biz çok yukarıdayız, Japonya'yla kıyasladığınızda bile üçüncü veya dördüncü sıradayız. Dünyada hasar açısından da beşinci durumdayız. İstanbul'da beklenen 7 büyüklüğündeki depremin 30 yıl içerisinde olma olasılığı yüzde 65 olarak belirlendi" ifadelerini kullandı.

"SAHİL KENARI İLÇELER DAHA ÇOK HASAR GÖRECEK"

Olası deprem yine en çok İstanbul'u vuracak. Depremi şiddetli yaşayacak ilçeler de belli. Prof. Dr. Naci Görür Büyükçekmece, Küçükçekmece, Avcılar, Beşiktaş, Kartal, Maltepe, Pendik, Kadıköy ve Üsküdar gibi ilçelerin daha fazla yara alacağını belirtiyor.

Türkiye'nin güncel diri fay haritasına bakıldığında uzmanlar tehlikenin Marmara dışında 15 bölge için de geçerli olduğunu özellikle belirtiyor. Yine Türkiye nüfusunun yüzde 60'a yakını, faal olan ve zarar verebilen deprem alanları üzerine yerleşik durumda. Prof. Görür "Türkiye'de en büyük depremleri üreten iki fay var. Biri Kuzey Anadolu fayı, bir diğeri de Doğu Anadolu fayı. Bu iki kuşak üzerinde olan bütün kentler deprem riski altında. Aksu bölgesi, Erzincan kesiminde büyük deprem gözükmedi. Yani bu fay bölgeyi kıramadı. Dolayısıyla Karlıova-Erzincan kesimi arasında da ciddi deprem bekliyoruz" dedi.

HATAY VE CİVARI UZUN SÜREDİR SUSKUN

Doğu Anadolu da Marmara gibi yıkıcı etkisi yüksek bir depreme gebe. Naci Görür, bölgedeki sismik suskunlukla ilgili "Doğu Anadolu'da özellikle Maraş çevresinde ciddi, uzun zamandan beri deprem olmamış yerler var, Hatay başta olmak üzere buralarda büyük depremler olabilir" derken Oğuz Gündoğdu ise şu yorumu yapıyor: "Özellikle Hatay civarı belirtiler verdi ama sustu. Adıyaman civarı Atatürk Barajı'nda olan depremler keza yine öyle." Şerif Barış ekliyor: "Türkiye'de her an 7'den büyük deprem üretme potansiyeline sahip 15 farklı yer var. Bunların çoğu İstanbul'dan çok daha riskli, çok daha tehlikeli ve büyük deprem olması çok daha yakın."

SİLİVRİ, KUMBURGAZ'DA TSUNAMİ RİSKİ

Marmara'yı bekleyen tehlikelerden biri de tsunami riski. Olası İstanbul depremi sonrasında kıyı şeritlerinde beklenen dalga yüksekliği en az 2.5 metre. Depremin yıkıcı etkisi kadar büyük olmasa da tsunami ihtimali yine de ürkütücü. Şerif Barış "Sahil bandı uzunsa, deniz seviyesi çok sığsa dalga orada yükselir. Mesela Celaliye, Silivri, Kumburgaz dolaylarında dalga yükseliği buraya nazaran artar" diye uyarırken, Prof. Dr. Özener ise "Olası bir Marmara depreminden sonra insanların kıyıya gidip dalgaları denizi seyretmesindense mümkün olduğu kadar karada içerilere doğru kaçmalarını biz şiddetle tavsiye ediyoruz" diyor.

"TSUNAMİ ANINDA DOLGU ALANLARINDAKİ PARKLARI TOPLANMA ALANI OLARAK KULLANMAYIN"

Prof. Şerif Barış tsunami riski konusunda özellikle İstanbul'daki dolgu alanlarına ve derelere dikkat çekiyor: "Kanal görevi yaparak gelen dalgayı alıp şehir içine kolaylıkla taşır. Çünkü parkın üzerinde ağaçlar var, araçlar var, bunlar birer dalga kıran etkisi yaparak dalgayı yavaşlatır. Ama bu derelerin içerisinde herhangi bir engel olmadığı için çok rahatlıkla dalgalar buradan ilerler ve şehir içlerine doğru insanları sürükler. Dolgu alanlarına dalgalar daha kolay ulaşır, tsunami halinde bu alanlara toplanma alanı olarak kullanılmamasını öneriyoruz. Kırılması düşünülen Adalar fayı Maltepe'ye 10 kilometre mesafede. Dolayısıyla eğer ikincil bir tsunami olursa bu dalgalar birkaç dakika içerisinde kıyılara ulaşır ve bu birkaç dakika içerisinde buradaki insanları malesef öldürebilir. Kesinlikle, depremden sonra ben buralarda konaklamam."

OLASI MARMARA DEPREMİNDE 30 BİN CAN KAYBI TAHMİNİ

En kötü senaryoya göre de deprem büyüklüğü 7.7'ye bile varabilir. Peki İstanbul bu depreme ne kadar hazır? Uzmanlara göre amacından çıkan kentsel dönüşüm depreme hazırlık odaklı olmalı, okullarda hatalı yapılan deprem tatbikatları eğitim seferberliği ile doğru yapılmalı. AFAD'ın İstanbul için hazırladığı deprem senaryosu ise ürkütücü. 7.5 büyüklüğündeki bir depreme göre hazırlanan senaryoya göre İstanbul'da 26 bin ile 30 bin arasında insan hayatını kaybedecek. Yaklaşık 50 bin kişi ağır yaralanacak, 44 bin 802 binanın yıkılması bekleniyor. 2 milyon 374 bin kişi açıkta kalacak.

MEGA KENTTE 1 MİLYON 528 BİN 782 YAPININ ÇOĞU DEPREME DAYANIKLI DEĞİL

İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin 2017 Aralık ayı verisine göre de mega kentte 1 milyon 528 bin 782 yapı var. Ancak bunların büyük bölümü depreme dayanıklı değil. 17 Ağustos 1999 depreminden sonra Büyükşehir Belediyesi 39 ilçe için strateji ve eylemleri ortaya koymak üzere stratejik plan hazırladı. İlçelerin dönüşüm senaryoları hazırlandı. 2018 itibariyle İstanbul'da 288 kamu binası inşa edilirken, 972'si güçlendirildi. 784 okul binası elden geçirildi, 259 okul yıkılıp yeniden yapıldı, 101 sağlık, 43 idari, 28 yurt ve 16 sosyal hizmet binası güçlendirildi.

İSTANBUL'DA KENTSEL DÖNÜŞÜME GİREN 15 RİSKLİ NOKTA VAR

17 Ağustos depreminden sonra belirlenen deprem toplanma alanları zamanla iskana açıldı. İstanbul Valiliği'nin mart ayındaki verilerine göre şu anda 2 bin 285 toplanma alanı var. 156 konteyner ya da çadır kent kurulacak alan belirlendi. Bunun 100'ü Avrupa Yakası'nda, 56'sı da Anadolu Yakası'nda olacak. Kapasiteleri ise 120 bin kişiyi barındıracak kadar. Okullar, kamu kurum binaları, camiler ve spor salonları da barınma merkezi olarak kullanılabilecek. İBB 2018 bütçesindeki kentsel dönüşüme 1 milyar lira ayırdı. 15 riskli nokta var. Proje kapsamına alınan yerlerden biri Bayrampaşa Eski Cezaevi kentsel dönüşüm alanı ilan edildi. 2 bin 277 konutun yer alığı projenin yüzde 90'ı tamamlandı.