'Çelik, Amerika ile ilişkimizde kırılmaya yol açabilir'
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, 12-13 Mart 2018 tarihlerinde Japonya’nın başkenti Tokyo’ya yaptığı ziyarette, müteahhitlik hizmetleri ve Serbest Ticaret Anlaşması (STA) koşullarının masaya yatırıldığı odak temaslar gerçekleştirdi.
Japonya ile STA müzakerelerinin 8 safhasını geride bırakan Türkiye, Amerika ile ilişkilerinde ise yeni bir eşikte... Zeybekci, mart ayında ABD Başkanı Donald Trump’ın çelik ve alüminyuma koyacağını açıkladığı yüzde 10’luk ek vergi sürecini anlatırken kullandığı “Amerika ile ilişkilerimizde kırılma noktası olacak” ifadesi, savunma ve ekonomi alanında yeni bir stratejik ortaklık sürecine işaret ediyor. Japonya Arazi, Altyapı, Ulaştırma ve Turizm Bakanı Keiichi Ishii ile “Türkiye ile Japonya Arasında Üçüncü Ülkelerde Müteahhitlik Hizmetlerine İlişkin İşbirliği Mutabakat Zaptı”nı imzalayan Zeybekci, Japonya Dış Ticaret Teşkilatı (JETRO) Başkanı Hiroyuki Ishige ile de bir araya geldiğinde, iki ülke ticaret hacmi çıtasını en az 4 kat artıracak formülleri dile getirdi. Tokyo’daki temasları sırasında görüştüğümüz Zeybekci, ekonomik gelişmeleri değerlendirirken, siyasi ilişkilere de gönderme yapıyor: “Nisan 2018’de Japonya ile STA görüşmelerinin 9’uncu turu gerçekleşecek. Eylül sonunda da bitirmek istiyoruz. Karşılıklı nazlandığımız birkaç alan var. En çok tarımda zorluyorlar. İlk kez Japonya’ya kanatlı ihracatımız başladı. Bu yaza doğru da kiraz gibi diğer tarım ürünleri gelecek. Biz de Japonya’ya tarım ürünlerinde uyguladığımız radyasyon testini kaldırdık.”
‘ÜÇÜNCÜ ÜLKELERDE İŞBİRLİĞİ KURABİLİRİZ’
Japonya Büyükelçisi Murat Mercan’dan katkı geliyor: “Tokyo’da küçük bir kavun 100 dolara satılıyor. 3 tane portakal fiyatına, Türkiye’de 10 kilo portakal alırsınız. Bana hediye olarak kavun geliyor.”
Japonya ile dış ticaret dengemiz 10’a 1 oranında. 2017 yılı ikili ticaret hacmi 4.7 milyar dolar. Burada Türkiye’nin ihracatı 412 milyon dolar. Sınırları hiç zorlanmamış bir ticaret. Çok kolay biçimde iki ülkenin dış ticaret hacmi 10-20 milyar dolara kadar çıkabilir. Son 10 yılda Japonya’dan Türkiye’ye 2.6 milyar dolar yatırım geldi. Temaslarımızda CEO’lara, proje bazlı süper yatırım teşviklerini anlattık. Bir otomotiv şirketiyle bu konuyu görüşüyoruz. Enerji ve ulaştırma teknolojilerinde yatırım bekliyoruz. En hızlı performans yapacağımız alan Afrika, Ortadoğu, Orta Asya ya da Balkan ülkeleriyle yapacağımız işbirliği olacak. Bu üçüncü ülkelerde Türk ve Japon çıkarması için gayret göstereceğiz.
Amerika’nın çelik ithalatı kararına ilişkin ortaya koyduğu gerekçelerin hiçbir ayağı bize uymuyor.
1- Cari açık verdiği alanlarda vergi uygulayacağını söylüyor. Bizim Amerika’ya çelik ihracatımız 1.2 milyar dolar, ithalatımız 1.3 milyar dolar. Dolayısıyla açık vermiyor.
2- Kendi ülkelerinde yeterince savunma harcamalarına bütçe ayırmayan ülkeleri hedef alıyor. Savunma harcamalarına en çok katkı yapan ülkelerden biriyiz. 23 Mart 2018’e kadar 2’li görüşmelere açık olduklarını söylüyorlar. Biz de acilen kendilerine savunumuzu ve görüşme talebimizi de içinde barındıran bir mektup gönderdik. “Onlar bize bunu yaptı, biz de şunu yaparız” tavrı almak istemiyoruz. Yoksa havalı imzalar atmak, olumsuzu yapmak zor değil. Amerika, Meksika ve Kanada’yı (NAFTA ülkeleri) bu uygulamanın dışında bıraktı. Muhtemelen Avustralya’ya da söyleyecek. Japonya’yla bir görüşme yaptı.
Bu konu sadece Çin ve Türkiye ile sınırlı kalırsa bunda iyi niyet değil, kasıt ararız. Sorunu çözmeyi ümit etmek istiyorum.
***********
‘ALTIN VE TRANSİTİN MERKEZİ OLACAĞIZ’
Zeybekci, “Dünyada altın ticaretinin ve transit ticaretin merkezi olmak istiyoruz. Türk şirketlerin bazıları Hollanda’da, Lüksemburg’da herşeyden muaf şirket kuruyorlar. Biz bu konuyu geliştiriyoruz. Geçen gün muhteşem bir söz duydum: Ticaret nedir? Senin bir inciye ihtiyacın var, bende bir inci var, sana inci satıyorum; bu ticaret değil. Ben de inci yok, senin de ihtiyacın yok, ben sana inci satıyorum: Ticaret budur. 29 Mart’da 22 tane 100 milyar liralık proje bazlı süper teşvik belgelerini vereceğiz. Başvuran şirketlerin çoğunluğu Körfez ülkelerinden olmak üzere hepsinin yabancı ortağı var” dedi.
