Katar ve Arabistan'da denge talep ediliyor
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, TÜSİAD’dan sonra 25 Temmuz’da da Türkiye Müteahhitler Birliği’ne (TMB) gidiyor. Burada Bakan Zeybekci’nin yeni teşvikler ve yurtdışı pazarlar hakkında bilgi vermesi bekleniyor.
Sektörde; Eximbank kredileri, bankaların teminat mektubu, Türkiye’den gönderilen işçilerin maliyetleri ve Irak’ta 2.5 milyar dolarlık müteahhit alacaklarına yönelik sıkıntılar sürüyor.
İş dünyası; Katar- Kuveyt-Suudi Arabistan’a siyasi bir gezi düzenleyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ajandasının, ekonomiye etkilerini de izlemeye alıyor.
Türk firmaları Katar’da 14.1 milyar dolar, Suudi Arabistan’da 18 milyar dolar, BAE’de 9.9 milyar dolar, Kuveyt’te 6.5 milyar dolar, Bahreyn’de 1.1 milyar dolar değerinde 450 civarında proje üstlendi.
TMB ve Yenigün İnşaatı Yönetim Kurulu Başkanı Mithat Yenigün, Katar krizine temkinli yaklaşıyor:
“Katar ve Suudi Arabistan’da simetrik olarak işlerimiz var. Dengeyi gözetmemiz gerekiyor. Ülkemizi ziyarete gelen Macaristan Bakanı Peter Szijjarto hem Dışişleri hem de Dış Ticaret Bakanı’ydı. Ekonomi ve siyaseti ayırmak mümkün olmuyor. Katar’a ulaşımda sıkıntı sürüyor.”
Yenigün, Suudi Arabistan’ın Taif kentinde 250 milyon dolara hastane kompleksi inşa ediyor. Riyad yakınında da, Suudi Arabistan’ın ABD ile 2012’de yapılan anlaşmayla satın aldığı 84 adet F15-SA savaş uçaklarının eğitim merkezi ihalesini alan Amerikan firması Tutor Perini’nin, alt yüklenicisi olarak 60 milyon dolarlık bir proje yürüyor.
Suudi Arabistan’a 350 milyar dolarlık silah ve mühimmat anlaması yapan ABD; Katar’la da 12 milyar dolar değerinde 72 adet F15 uçağı satış sözleşmesi imzalamıştı.
Bu projelerde de Türk firmalarına yine ancak alt yüklenici olarak iş çıkabilir.
AFRİKA’DA ÇİNLİLERLE REKABET KIZIŞIYOR
Yurtdışı müteahhitlik alanında yükselen pazarların başında Suudi Arabistan ve Katar ile birlikte Sahra Altı Afrika da geliyor.
ENR’nin yaptığı “Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası Müteahhidi” araştırmasında 65 firmayla ilk sırada yer alan Çin’i, 42 şirketle Türkiye takip ediyor.
Müthiş ikili; Afrika pazarında kıyasıya rekabet ediyor...
Yenigün, finansman sorunlarına işaret ediyor:
“Pakistan’da 44 milyar dolarlık Okyanus’a uzanan hattı Çin firmaları yapıyor. Pakistan, 2 yıl önce düzenlenen İş Forumu’nda bizden 30, Çin’den 270 kişi davet etmişti. Sunumlarda hep Çin’in adı geçti. Türkiye’yi sonra hatırladılar.”
Yenigün’ün sözünü ettiği Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru (CPEC) 50 milyar doların üzerinde bir yatırımla “Barış Köprüsü” inşa etme iddiasını taşıyor.
Çin Eximbank’ı Pakistan’daki ulaşım projelerine 1.6 faizle, 11 milyar dolar kredi açtı.
Yenigün, Türkiye’nin yurtdışında proje alma yeteneğine ilişkin gözlemini de dile getiriyor:
“Hazır işe alışmışız, Ar-Ge yapmamız lazım. Büyükelçiliğimizde; bir aşçı, bir koruma oluyor. Konaki (Atlas Okyanusu kıyısındaki Gine’nin başkenti) Amerikan Büyükelçiliği’nde 1500 kişi çalışıyor; istihbarat ve iş geliştiriyor. Bu işlere zaman ve para ayırmamız gerekir.”
‘YARIM KALAN İŞLERİ BİZ TAMAMLIYORUZ’
TMB’nin Sahra Altı Afrika’ya yoğunlaştığını vurgulayan Yenigün, finansman sorunlarına karşılık, Senegal, Tanzanya, Uganda, Gana, Fildişi sahilindeki projelere dikkat çekiyor:
“Amerikan Eximbank Küresel İş Geliştirme Başkan Yardımcısı Ray Ellis, Şubat 2013 tarihinde Ankara’da TMB’yi ziyaret ettiğinde Türk müteahhitlerine Afrika’daki projelerde finansal destek sunmayı vaat etmişti.”
Çin’in İstanbul Başkonsolosu’na üçüncü ülkelerde işbirliği geliştirilmesi önerisini dile getirdikleri bir mektup göndermişler.
“Çin firmaları Türkiye’de, bazı firmaları da almaya başladılar. Onların finans gücü var ama Afrikalılar da bizimle iş yapmayı benimsiyorlar. Ortak yapabiliriz. Çinlilerin yarım bıraktıkları bazı işleri Türk firmaları tamamlıyor” diyor.
Senegal’in başkenti Dakar’da 466 milyon Euro’ya mal olacak, uluslararası havalimanı inşaatının 7 yıldır yarım kalan bölümünü Summa-Limak Ortak Girişimi tamamlamıştı.
Summa; Kongo’da 280 milyon Euro’luk Kongre Merkezi projesinin 196 milyon Euro’luk finansmanını sağlayan Türk Eximbank’ı ile birlikte Haziran 2017’de Devlet Nişanı ile ödüllendirildi.
Türk müteahhitlerinin Afrika ilgisi Yenigün’ün de portföyüne yansıyor.
Cezayir’de demir-çelik fabrikasının bazı bölümlerini yapıyorlar. Kamerun’da 230 milyon dolara 50 bin kişilik Doula Japoma Stadyumu’nu inşa ediyor.
Türk firmalarının yurtdışında üstlendiği yaklaşık 13 milyar dolarlık raylı sistem projesinin, 8 milyar dolarlık kısmı Afrika kıtasında gerçekleşiyor.
Türk firmaları finansman sorununu çözemezse, dünyanın en büyük müteahhitleri yerine “en büyük taşeronlar” listesine girer.
