İşte TEOG yerine tartışılan model
GEÇTİĞİMİZ cuma akşamı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “TEOG’un kaldırılması lazım” sözleriyle başlayan tartışmalar sürüyor. Hem eğitimciler hem de veliler günlerdir “Bu yıl TEOG yapılacak mı?” ve “TEOG yerine hangi model gelecek?” sorularının yanıtlarını arıyor.
Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz dün ilk soruya yanıt verdi: Bu yıl TEOG yok. Yılmaz, TEOG’un kaldırıldığını duyurdu ve üzerinde çalıştıkları sistem konusunda da “Bize güvenin” dedi.
Şimdi yanıtı aranan ise ikinci soru: “TEOG yerine hangi model gelecek?”
MEB bürokratları da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamasından sonra bu sorunun yanıtını bulmaya çalışıyor. TEOG’un bu yıl da devam edip, yeni sistemin önümüzdeki yıl başlaması üzerinde duruluyordu ancak dünkü açıklamadan sonra bu seçenek kalktı. Bu yıl geçerli olacak sistemi oluşturmaya çalışıyorlar.
Bakanlığa özel okul temsilcilerini de davet ettiler ve onlardan da görüş alacaklar.
Peki modelin ayrıntıları ortaya çıktı mı?
Birkaç model üzerinde çalışılıyor. Bunlardan ağırlık kazanan biri var, daha önce Habertürk’ün manşetinden duyurduğumuz ikamete dayalı yerleştirme sistemi ve sınırlı sayıda liseye yerleştirme yapmak için yapılacak bir merkezi sınav. Bu sınava ise tüm öğrenciler katılmayacak, 1.2 milyon öğrenci yerine yüzde 5 ile yüzde 10 arasında “üst dilimden” öğrencilerin gireceği bir sınav düşünülüyor. Merkezi bir sınav aynı zamanda Doğu’daki öğrencilerin de örneğin İstanbul’daki ya da Ankara, İzmir’deki köklü okullara girebilmesini sağlamak için de isteniyor.
Gelin üzerinde çalışılan bu model ile ilgili bakanlık bürokratlarının da yanıtını aradıkları sorulara bakalım:
SINAV PROJE OKULLAR İÇİN Mİ?
2014 yılında MEB, torba tasarının içine koyduğu bir madde ile Türkiye’nin en köklü okullarını “Proje Okul” yaptı. Bu okullar arasında İstanbul (Erkek) Lisesi, Beşiktaş Anadolu, Kadıköy Anadolu, Cihat Kora, Vefa Lisesi gibi Türkiye’nin en gözde okulları var. Bu okullara müdür ve öğretmen atamaları sınavla değil, bakan ‘olur’u ile yapılıyor. Geçtiğimiz eylül ayında da yönetmeliği çıktı. Sayıları 200 civarında. Sadece Anadolu değil, fen, sosyal hatta bazı imam hatip liseleri de listede var. Konuşulan yapılacak sınavın tüm bu proje okullar için mi olacağı yoksa bu okullar arasından da seçim yapılarak, yeni bir liste mi yapılacağı. Buna karar verilecek. Bu okulların tek tek kendi sınavlarını yapmasının güç olacağı bunun için de sınırlı sayıda okul seçilerek, tümü için merkezi sınavla öğrenci seçilmesi düşünülüyor.
SINAVA KAÇ ÖĞRENCİ GİRECEK?
Düşünülen merkezi sınava yaklaşık 1.2 milyon 8’inci sınıf öğrencisi giremeyecek. Yüzde 5 ya da yüzde 10’luk bir öğrenci kitlesi düşünülüyor. Bu da ortalama 50 ile 130 bin arasında öğrenci anlamına geliyor. Ancak yüzdelik dilimin yükseltilmesi de bir başka konuşulan konu.
ÖĞRENCİLER NASIL SEÇİLECEK?
İşte en çok tartışılan başka konu. Not ortalaması kriterlerden birisi. Ancak hormonlu notlar bürokratları da endişelendiriyor. Ailelerin not peşinde koşturacaklarını, rüşvet ve torpilin olacağını biliyorlar.
HANGİ DERSLERİN NOT ORTALAMASI?
Not ortalamasının yanı sıra belli derslerin not ortalamasının alınması da gündemde. Örneğin bir zamanlar fen liselerine girişte matematik, fen bilgisi ve Türkçe ders ortalaması 4.00 olması gerekiyordu. Yine fen ve Anadolu liseleri için belli derslerde not kriteri de gündeme gelebilecek.
İLLER ARASI EŞİTLİK NASIL SAĞLANACAK?
Sınava girecek öğrenci seçiminde düşünülen başka kriter ise öğrencinin, spor, kültür, sanat gibi etkinlikler ile projelere katılımının dikkate alınması. Bir süredir MEB bunları TEOG’a eklemek için çalışıyordu. Ancak bu da tartışma konusu. Çünkü iller arasında eşitlik nasıl sağlanacak? İstanbul’da bile semtler arasında farklar bulunuyor. Bunun için de düşünülen çözüm yerel koşulları dikkate almak. Bu kriterleri de illere göre belirlemek. Burada inisiyatif illerin yönetimine bırakılabilecek.
İKAMETE DAYALI NASIL YERLEŞECEK?
Sınava girecek öğrenci belirlendikten sonra yaşanacak geri kalan 1 milyona yakın öğrencinin ikamete göre yerleştirmesinin nasıl yapılacağı. Örneğin bir mahallede 3 okul türü, imam hatip, meslek ve Anadolu lisesi var. Öğrencinin bunlardan hangisine gideceği nasıl belirlenecek? Ya da sadece imam hatip var. Öğrenci bu okula mı yerleştirilecek?
YABANCI OKULLAR NE OLACAK?
Devlet lisesi statüsünde ama uluslararası anlaşması olduğu için farklı bir okul türü olan Galatasaray Lisesi’ne isterse kendi sınavını yapması, isterse düzenlenecek sınavdan öğrenci alması gibi seçenek sunulabilecek. Aralarında Amerikan, Fransız, İtalyan, Avusturya, Alman liselerinin de olduğu yabancı özel okullara da aynı şekilde kendi sınavlarını yapması söylenebilecek.
KENDİ SINAVLARINI İSTEYECEKLER Mİ?
Aralarında yabancı özel liselerin de olduğu özel okullar ise kendi sınavlarını yapmak istediklerini söylüyor. Bu okullar yarın MEB ile toplantı yapacak. Bakanlık bu okullara “Tek tek sınavınızı yapın” da “Toplu bir sınavla kendi öğrencinizi alın” da “Sınırlı sayıda öğrencinin gireceği merkezi sınavla öğrencinizi seçin” de diyebilecek. Zaten bürokratlara göre en kolay çözüm bulunacak konu özel okulların öğrencilerini nasıl seçeği.
Ama okulların tek sınav mı yapacağı, sınırlı sayıda öğrencinin katılacağı bir sınav mı düzenleneceği, özel okullara sınav hakkı mı verileceği, fen ve Anadolu liselerinin ayrı sınavlarla mı öğrenci alacağı bunların tümü birkaç alternatif model halinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunulacak. Oluşturulacak model ise bu onaydan sonra açıklanacak.
