2000'lerin en iyi 10 Ortadoğu filmi
Lübnan filmi “Hakaret”in (L’insulte) gösterime girdiği hafta, Ortadoğu’daki etnik ve siyasi gerilimler üzerine çekilmiş filmleri hatırladık... İsrail - Filistin sorununun ağırlıkta olduğu listemizde Lübnan iç savaşının yanı sıra Arap Baharı ve sonrasında yaşananları anlatan filmler de var
1. Beşir’le Vals 2008 (Wals Im Bashir) Yönetmen: Ari Folman
Animasyon türünün görsel imkânlarıyla, rüyaları ve savaşın şiddetini birleştiren bir başyapıt... İsrailli film yönetmeni, hafızasındaki boşlukları doldurmak için 1982 yılındaki Lübnan işgaline katılan arkadaşlarıyla buluşup konuşur; olup bitenlerin yeniden üstünden geçmeyi denerler. Ama hepsinin belleğinde belirsiz, silik noktalar vardır.
2. Kutsal Direniş 2002 (Yadon ilaheyya) Yönetmen: Elia Süleyman
İsrail işgali altındaki Filistin’de yaşayan ve aradaki sınırları kolayca geçemeyen iki insanın aşk hikâyesini az diyalog kullanarak, görüntülerin ve oyunculuğun gücüyle anlatan film, ince mizah duygusuyla öne çıkıyor. Yönetmen Elia Süleyman, Filistin’deki günlük yaşamı, bir inat komedisine dönüştürüyor.
3. İçimdeki Yangın 2010 (Incendies) Yönetmen Denis Villeneuve
Kanada’da büyüyen kardeşler annelerinin son isteğini yerine getirmek için Ortadoğu’ya gider ve bölgenin kanlı tarihinde babalarını ve ağabeylerini ararlar. Gencecik insanları ölüm makinesi haline getiren iç savaşın dehşetine tanık olurlar. Bölgedeki dini bağnazlık ve katı cemaat kuralları acımasızdır. Nefretin sınırı yoktur.
4. Meydan 2013 (Al Midan) Yönetmen: Jehane Noujaim
Mübarek’in düşüşü, Müslüman Kardeşler’in iktidara gelişi ve sonrasında olup bitenleri 6 eylemcinin gözünden anlatan bir belgesel... Artık meydanlardan başka güvenecek hiçbir şeyi kalmayan, fikirleri kadar duygularıyla hareket eden ve ülke yönetiminde lider değil vicdan arayan insanların öyküsü de denilebilir. Filmin en önemli kozu, olay anında çekilen görüntülerle tarihe tanıklık etmesi...
5. The Time That Remains 2009 Yönetmen: Elia Süleyman
1960’ta İsrail şehri Nasıra’da doğmuş bir Arap olan Elia Süleyman, kendi anne ve babasının hikâyesi üzerinden İsrail Devleti’nin kuruluşunu anlatıyor. Süleyman, trajik olayları beyazperdeye yansıtırken alaycı tavrından yine vazgeçmiyor. Zalimliği, içindeki komediyle birlikte getiriyor karşımıza ama çaresizliğin altını çizmeyi de ihmal etmiyor.
6. Vaat Edilen Cennet 2005 (Paradise Now) Yönetmen: Hany AbuAssad
Filistinli iki çocukluk arkadaşı Said ve Halid, örgüt tarafından intihar bombacısı olarak seçilirler. İkisi de fanatik değildir ama ellerinden gelenin en iyisini yapmaya hazırdırlar. Bu hazırlıkları ayrıntılara girerek anlatan film, kahramanlık edebiyatından ısrarla uzak duruyor ve süreci gerçekçi bir tavırla anlatıyor, sorguluyor.
7. Ömer 2013 (Omar) Yönetmen: Hany Abu-Assad
Yabancı dilde en iyi film dalında Oscar adayı olmayı başaran Filistin yapımı “Ömer”, İsrail güvenlik güçlerinin Filistin sorununu çözmekten ziyade daha da içinden çıkılmaz hale getiren politikalarını sert şekilde eleştiriyor. Bir İsrail askerinin ölümünün ardından genç Filistinli direnişçi Ömer’i köşeye sıkıştıran İsrail polisi, onu muhbir olarak kullanmak ister...
8. Çatışma 2016 (Eshtebak) Yönetmen: Muhammed Diab
Mısır’da 2013’teki askeri darbe sonrasında Mursi taraftarları ile karşıtları, bir nezarethane aracı- nın içinde bir araya gelirler. Diab, Müslüman Kardeşler’in kibirli tavırları ve katı örgüt disiplinlerinin altını çizmek dışında tarafsızlığını koruyor. Tarafların aynı ülkede birlikte yaşamak için bir yol bulmaları gerektiğinin altını çiziyor ama hayalci ve iyimser değil. Şiddet, her şeyi anlamsızlaştırıyor.
9. Hakaret 2017 (L’insulte) Yönetmen: Ziad Doneiri
Ortadoğu’daki sorunların siyasi nedenlerinden ziyade insanların hayatı üzerindeki duygusal etkilerine odaklanan “Hakaret”, basit bir sokak kavgasından Lübnan tarihinin karanlık noktalarına doğru ilerliyor. Beyrutlu Hıristiyan Tony ile Filistinli Yaser’in mahkemeye taşınan inatlaşması, ülkenin dengelerini bozuyor.... Film, birlikte yaşamanın kolay olmadığını dürüstçe ortaya koyuyor.
10. Ajami 2009 Yönetmenler: Scandar Copti, Yaron Shani
İsrailli ve Filistinli iki sinemacının yazıp yönettiği film, Tel Aviv-Yafa’da Müslümanlar ve Hıristiyanların birlikte yaşadığı Ajami Mahallesi’nde geçiyor. İşsizlik ve suç oranlarının yüksek olduğu, uyuşturucu çetelerinin cirit attığı Ajami’deki günlük hayat üzerine 5 hikâye anlatılıyor ama kronolojik sırayla değil... Film bölgedeki din çatışmalarını ve ayrımcılığı gerçekçi bir tavırla anlatıyor.
