Jumbo jetler tarih oluyor
Bu hafta yapılan Dubai Airshow’da, beklenen en önemli sürprizlerden birisi gerçekleşmedi. Dünyanın en büyük yolcu uçağı jumbo jet Airbus A380 için Emirates Havayolları’nın büyük bir sipariş vereceği söylentisi yayıldı; ama iki tarafın anlaşma sağlayamaması asıl sürpriz oldu. Bu gelişme üzerine havacılık sektörü de Airbus ile A380’lerin en büyük kullanıcısı Emirates arasındaki bu gerginliği merak etmeye başladı. Hatta A380’lerin geleceğine yönelik kuşkular da iyice arttı. Siparişin gerçekleşememesinin en önemli nedeni olarak, Emirates’in A380’lerin sürekliliği konusunda güvence istediği, Airbus’ın da başka havayollarından istenen seviyede sipariş alamaması sebebiyle, bu garantiyi verememesi gösteriliyor.
Fuarda sadece A380 değil, aynı zamanda rakibi Boeing’in iki katlı jumbo jeti 747-8 Intercontinental de sipariş alamadı. Ama Boeing, kompozit gövdeli Dreamliner 787’ler için ciddi anlamda satış anlaşması yaptı. Böylece Dubai Airshow 2017 büyük gövdeli uçakların, sipariş tartışmalarının yapıldığı son fuar olarak da tarihe geçebilir. Çünkü büyük uçakların üretiminin devam edip etmeyeceğine yönelik tartışmalara üreticileri de net cevap veremiyor. Mesela Boeing 747’ye göre durumu daha iyi olan Airbus’ın diğer havayollarına teslim edilmeyi bekleyen toplam 58 adet A380’i var.
BÜYÜK HAVALİMANLARI DA TEHLİKEDE
Dünyanın en büyük yolcu uçağı A380’in 100’üncüsünü, yaklaşık 10 gün önce filosuna katan Emirates yetkilileri, bu modelin geleceği olduğuna Airbus yönetimini ikna edememiş olmalılar ki, anlaşma gerçekleşmedi. Paris Airshow’da tanıtılan plus modeline rağmen de A380 siparişlerinden sadece 40 adedinin üretimi yönünde çok az kanıt olduğu da Emirates’in bir başka iddiası. Ayrıca, 400 ve üzeri yolcu kapasiteli, jumbo jet sınıfındaki 380 ve 747 modellerinin sipariş alamaması, bazı büyük havalimanlarının geleceği hakkında da soru işaretleri oluşmasına sebep oluyor.
Özetle; büyük uçaklar ve onlara ev sahipliği yapan büyük HUB’ların geleceği pek parlak görünmüyor. Halihazırda yılda 100 milyon üzerinde yolcuyu ağırlayan tek havalimanı, ABD’deki Hartsfield - Jackson Atlanta Uluslararası Havalimanı. Yaklaşık 20 yıldır, özellikle Çin’de büyüyen havalimanları henüz Atlanta’yı geçebilmiş değil. Boeing 787 ve Airbus A350 gibi kompozit gövdeli, 200-300 ile 300-400 aralığında yolcu kapasitesi sunan, menzil sorunu bulunmayan modellere olan taleplerle birlikte noktadan noktaya (point to point) uçuş sayılarının giderek artması, jumbo jetleri ve büyük meydanları etkiliyor.
***********
KARGO TAŞIYAN EN BÜYÜK DRONE
İnsansız hava araçları (İHA) insan yaşamında önemli bir dönüm noktası olacak. Kısa süre önce fotoğraf, video, gözetleme, sınır güvenliği, zirai ilaçlama, küçük paket nakli gibi hizmetlerle hayatımıza giren İHA’lar, havacılık sektöründe kuralların yeniden yazılmasını zorlayan en önemli aktörü konumuna geldiler.
Bu sene Amazon şirketi tarafından küçük paket teslimatları için de denenmeye başlanan drone’lar, online olarak alınan siparişi, adresine teslim etmek gibi bir misyona soyundu. Birkaç defa gelişmeleri bu köşede gündeme getirdiğimiz üzere Dubai’de bir Alman şirketi de belli bir güzergâhta, 2020’de drone’lar ile hava taksi hizmeti vermek için çalışmalar yapıyor. Başka bir önemli çalışma ise büyük boy İHA’larla yakın gelecekte, tonlarca yükün taşınmaya başlayacak olması...
200 METRE PİSTTEN UÇUYOR
Hafta içindeyse Çin’de, büyük bir drone modeli AT200 ile kargo taşınması başarıyla test edildi. Bu sistemin hayata geçmesiyle yük teslimatlarında drone kullanmanın, kamyonlara oranla yüzde 70 daha ucuz olacağı tahmin ediliyor. Bu hedeflerle yola çıkan Çinli uçak imalatçıları, yük nakliye drone modeli AT200’ü geliştirerek, Pucheng şehrindeki Neifu Havaalanı’nda 26 dakika süren bir test uçuşu gerçekleştirdiler.
Maksimum 10 metreküp yük hacmine sahip olan araç, bugüne kadar üretilen ilk büyük ölçekli kargo drone. Seri üretimineyse önümüzdeki yılın sonuna kadar başlanması planlanıyor. 200 metre uzunluğundaki pistlere kolaylıkla iniş-kalkış gerçekleştirebiliyor. Özellikle dağlık bölgeler ve adalar ile askeri amaçlı nakliye görevleri için kullanılacağı belirtiliyor. Şimdiden 30 adet sipariş alan kargo drone modeli, Çin’in İHA için ülke genelinde başlattığı pilot program, emniyet ve etkinlik parametreleri ölçüsünde başarılı olursa, AT200’ün ardından daha büyük boyutlu drone’ların üretileceği belirtiliyor. Böylece gelecek yıllarda havadan kargo taşımacılığı ve yük dağıtımıyla oyunun kuralları değişecek. Hatta kamyonlara yol görünecek.
