Çin'in Yunanistan operasyonu Türkiye'yi etkiler mi?
Bölgemizde Çin’in başta ulaşım olmak üzere çeşitli sektörlerde stratejiler geliştirmesi Türkiye’yi nasıl etkiler? Bizim yetkililerin bu durum karşısında aldıkları bir aksiyon var mı? Seçim atmosferine girildiği için artık bu mevzular pek konuşulmayacaktır, ama yine de tarih not düşmeye değer bir konu.
Mesela geçen hafta dikkat çektim: “Çin’in en büyük, dünyanın sayılı konteyner taşımacılık firması olan China Ocean Shipping Company’nin (COSCO), Pire Limanı’nı Akdeniz’in en büyüğü yapmak hedefiyle yola çıkmış olmasının bizim limanlarımıza, dış ticaretimize etkisi ne olur?”
Bu yazıma ilgili bakanlardan bir yorum, izahat veya açıklama almadım. Ancak Ambarlı Limanı’nda faaliyet gösteren COSCO’nun da % 26 oranıyla hissedarları arasında yer aldığı Kumport Limanı CEO’su Özgür Soy, Karadeniz ülkelerine olan konteyner trafiğinde önemli rol aldıklarına dikkat çekerek, limanlarına yatırım yapmaya, büyütmeye devam ettiklerini, Pire Limanı’nı da tehlike olarak görmediklerini söyledi.
Pire Limanı’ndan Ambarlı’nın pay aldığını ifade eden Özgür Soy, 2011 yılında Fiba Holding’in, Kumport Limanı’nın % 35 hissesini Umman Devlet Fonu SGRF’ye sattığını, 2015 yılında ise Çinli üçlü konsorsiyumdan oluşan CMHI, Cosco ve CIC’nin, Kumport Limanı’nın çoğunluk hisselerini satın aldığına dikkat çekerek Çin’in Türkiye’ye de yatırımlarına devam ettiğini vurguladı. Kumport Limanı iskelesini uzatıp 20 bin TEU’luk konteyner gemilerini hazır hale getirecekleri ve böylece daha etkin olacakları ifadeleri de Özgür Soy’a ait. Ancak 2015 yılında Yunanistan’ın Pire ve Selanik limanlarının işletme haklarını satın alan COSCO’nun 2 yıllık bir zaman diliminde Türkiye konteyner kapasitesinin yarısına yakınını sadece Pire ve Selanik limanlarında gerçekleştirdiği gibi bir gerçek var. Avrupa’ya Yunanistan üzerinden açılma stratejisi geliştiren Çin, Yunan demiryolu altyapısını geliştirmek için de çaba sarf ediyor. Büyük konteyner gemileriyle gelen yüklerin, demiryolu ağıyla Avrupa’ya dağıtılacak olması şüphesiz Türkiye’yi etkileyecektir. Bu görüşe Özgür Soy, Doğu Avrupa ülkelerinin nüfusunu ve ticaret kapasitelerini örnek vererek katılmıyor ve Ambarlı Limanı’nda Marport, Tekirdağ’da Asyaport’un da ciddi şekilde aktarma yük elleçlediği örneğini veriyor.
Öte yandan Türkiye limanlarına transit olarak gelen konteynerlerde en büyük sorunlardan birinin Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın % 3 oranına varan fiziki kontrolleri olduğunu da hatırlatmış olayım. Bu tuhaf uygulama zaman ve maliyet açısından sorunlara sebep oluyor. Yurtdışından Türk limanlarına gelip başka ülkelere giden konteynerler için yapılan fiziki gümrük kontrollerinin % 1’in altına çekilmesi şüphesiz Türk limanlarının rekabet gücünü artıracaktır. Yetkili makamların dikkatine sunmuş olayım.
Netice itibarıyla özel limanların aksiyon alması normal, ama başta Ulaştırma, Ekonomi ve Gümrük bakanlıklarının da limanlar için strateji geliştirmesi gerekiyor.
***********
3. HAVALİMANI İÇİN DEVLET BAŞKANLARINA DAVET!
İstanbul Yeni Havalimanı’nın 29 Ekim 2018’de açılacağını Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan defalarca vurgulamıştı. Hatta en son % 85’inin tamamlandığını, havalimanında incelemeler yaptıktan sonra açıklayan da Bakan Arslan oldu. 29 Ekim’e kadar tamamlanan haliyle 3. havalimanının hizmete açılmasında kararlı olan Ulaştırma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı kanalıyla, açılış töreni için birçok ülke devlet başkanına davetiyeler göndermeye başladı. Kaynaklarımdan aldığım bilgilere göre 3. havalimanında 29 Ekim’de görkemli bir tören yapılması planlanıyor. Ancak bu bilgileri aldığım ana kadar henüz erken seçim kararı alınmamıştı.
***********
ANTALYA HAVALİMANI İÇİN TAV’A ONAY ÇIKTI
TAV Havalimanları, IC İçtaş’ın Antalya Havalimanı’ndaki yüzde 49 hissesini 360 milyon Euro bedelle almak üzere anlaştığı şubatın sonlarında ilan edilmişti. Fakat uzun bir süre bu satın almanın Rekabet Kurumu ve Ulaştırma Bakanlığı uhdesindeki Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) tarafından onaylanması beklendi. Geçen hafta Rekabet Kurumu, bu işlem için olumlu görüş bildirdi. Gazipaşa Havalimanı’nın da işletmecisi olan TAV’ın Antalya’yı almasında bir sorun olmadığına, DHMİ’nin tarifeleri onaylayan makam olması sebebiyle fiyat tekeli oluşmayacağına karar verildi. Ulaştırma Bakanlığı’nın, bu görüş doğrultusunda satın almaya onay verdiğini ve bu hafta içinde açıklama yapacağını öğrendim. Böylece Antalya’da 2024 sonuna kadar TAV dönemi başlayacak. Alman Fraport ile eşit yönetim hakkına sahip olacak Türkiye’nin havacılık sektöründeki küresel markası TAV, dış hat yolcusu bakımından Türkiye’nin ikinci en yoğun havalimanı olan Antalya’yı 3. havalimanının hizmete girmesiyle portföyünden çıkacak olan Atatürk Havalimanı’nın yerine ikame edecek.
***********
SEÇİM BELİRSİZLİĞİ KALKTI, İŞ DÜNYASI SEVİNDİ!
Dün açıklanan erken seçim kararına en fazla sevinenlerin başında iş dünyası geliyor. Hangi işadamıyla konuyu görüştüysem, 24 Haziran seçim kararını çok yerinde bulduğunu söyledi. Ancak 25 Haziran sonrasının da iş dünyası için kolay olmayacağı notunu düşmeyi ihmal etmediler. Ülkemiz için hayırlı olması dileğiyle.
