Piyasanın mesajı ne?
Bahçeli ve ardından Erdoğan açıkladı: 24 Haziran. Bu kadar kısa vadeli bir sandık ekonomi ve piyasalar için ne demek?
Jet seçim açıklanır açıklanmaz kurda, faizlerde ve ülkemizin kasko poliçesi sayılabilecek CDS primlerinde hızlı bir erime gördük. Borsa % 3 ralli yaptı. Bunun sebebi ne?
Sebep iki türlü. Önem sırasına göre, Merkez Bankası’nın politika yoğunlaşmasına gideceği bir. Seçimin bir belirsizlik ortamı yaratmadan hemen yapılacak olması. Bunun haricinde bir mesaj çıkaranlar sanırım yanılacaklar.
Örneğin, piyasalar seçimin sonucunu satın alıyor olabilirler mi? Hiç sanmam. Hatta hükümetin yerinde olsam böyle olsun istemezdim. Çünkü benzerleri Güney Afrika ve Brezilya’da yaşandı. Seçimlerden önce bu piyasa varlıklarına fevkalade girişler yaşandı. Sebepler belliydi... Afrika’da Ramaphosa, Brezilya’da Temer gelsin isteğiydi bu. Büyük ralli olursa bu değişim geliyor demektir! Aksine, seçime 1.5 yıl varken seçim öne çekilmişse ve iktidar yine kazanacaksa piyasa bunu sakince karşılar. “Var olan devam ediyordu; denedik ve yine devam etti. Öyleyse dün fiyatladığımdan farklı bir şey yapmaya gerek var mı? Yok” diye düşünür piyasa.
Mesaj belli; kurun daha fazla coşmasına izin verilmeyecek diyor piyasa.
EKONOMiYE NE MESAJ VAR?
Ekonominin durumu belli. Türkiye büyüme şampiyonu. Nominal 20 büyüme üretebilen, oldukça dinamik bir ekonomi. Bununla beraber bazı makro dengesizlikleri biriktirmiş durumda. Gayet basit bir şemada güçlü yönleri koru, zayıflıkları azalt ve olmayanları ekle şeklinde dokunuşlara ihtiyacı var. Üstelik buna yarın değil, şimdi ihtiyacı var. Bunu nereden anlıyoruz? Art arda gelen yapılandırma taleplerinden ve milli paranın hemen her sene çift haneli değer yitirişinden.
Bunları seçime kadar halletmek elbette pek mümkün değil. Bu durumda, seçim geçene kadar yönetilmesi gereken şey finansal istikrar. Bunun da Türkiye’de vatandaş dilinden ifadesi “kur”. Döviz kurunu yönet ve gerçek sorunlara seçim sonrasında eğil. Sanırım taktik ve strateji bu olacak.
Bu tarihe kadar mali politikalarda önemli bir değişiklik olabilir mi? Sanırım bunun olumsuz etkileri de değerlendirilip mesafeli yaklaşacaktır ekonomi yönetimi. Diğer yandan, faturasını seçim sonrasında göreceğimiz bazı vazgeçişler ya da destekler görme ihtimalimizi de azımsamamak gerekir. Örneğin, kritik sektör olarak kabul edilen konutta bazı destekler ya da enflasyonu aşağı çekebilecek vergi ayarlamaları görür müyüz? Pekâlâ olabilir.
Toz duman dağılacak. Geriye bizi uzun vadede güçlü kılmak için yapılması gerekenler kalacak. Dünya standartlarında, piyasaya dönük bir eğitim. Yurtiçinde yüksek katma değerli üretim yapma eksikliğimiz. Güçlü büyüme dönemlerinde ekonomimizin cari açık ve enflasyon üretiyor olduğu gerçeği. Emek piyasasında sıkletimizde yumruk atamıyor oluşumuz; başka ifadeyle istihdam yaratma zorunluluğumuz.
