Yapay rahim teknolojisi nelere gebe?
TEKNOLOJİ, prematüre bebeklerin hayatta kalmasını sağlamaktan tutun da doğurganlığı artırmaya kadar birçok konuda insanların hayatında büyük değişikliklere yol açacak olan yapay ortamda gelişen embriyo konusunda hızlı bir şekilde yol kat ediyor. 1924 yılında, evrim biyoloğu J.B.S. Haldene tarafından ektogenesis olarak adlandırılan fikir yavaş yavaş gerçeğe dönüşüyor. Haldene 2074 yılında doğan bebeklerin yalnızca yüzde 30’unun kadın bedeninden doğacağını tahmin ettiğini belirtmişti.
Yapay rahim yöntemine, biyoteknik bir dönüm noktası da demek mümkün. Bu yöntemle birlikte insan ve üreme konusu bambaşka bir boyuta geçebilir. Geçen yıl erken doğan 8 kuzu, yapay rahim sayesinde hayata tutunmayı başardı ve o kuzulardan en büyüğü şu an 1 yaşında.
Bu sene Cambridge Üniversitesi’nde tüp bebek denemelerinden artan embriyolarla yapay rahim ortamında geliştirdiği çalışmada, insan embriyosu 13 gün muhafaza edildi. Bu embriyo, önceki araştırmalara kıyasla daha uzun süre hayatta kalabildi. Araştırmacılar bir embriyonun yasal olarak laboratuvarda tutulma süresini aşmamak için deneye devam etmemişler. Yani bu konuyla ilgili asıl meydan okuma teknolojiyle değil etik değerlerle ilgili olacak.
MUCİZE Mİ LANET Mİ?
Yapay rahim çalışmalarında dikkat edilen en önemli nokta embriyonun hayatta kalmasını sağlayacak olan yaşam koşulları. Bilim insanları bu konuda ilerledikçe embriyonun harici rahimde yaşama süresi uzayacak ve sonuç olarak tamamen geliştirilmiş harici bir rahim yapılmış olacak. Yapay rahmin üretilmiş olması kimileri için eşitlik ve özgürlük sağlayacak bir ortam yaratırken kimilerine de şeytan icadı gibi gözükecek.
Yapay rahim hayata geçince prematüre bebeklerin hayatları kurtulabilecek, kısır olan çiftler gibi eşcinsel ya da trans bireyler de çocuk sahibi olabilecekler. İleri yaş kısıtı olmayacak. Bu yöntem ilaç, sigara, alkol vb. maddelerin tüketimi olmayacağından, harici rahimde uygun besin maddeleri ve sıcaklık sağlanacak ancak biliyoruz ki bebek anne karnında sadece besin değil aynı zamanda duygulara da maruz kalıyor; bunun eksikliğinin insan yapısında nasıl bir fark yaratacağı ilginç bir soru bana kalırsa.
************
Kadın-erkek rollerinde dönüşüm
KADIN bedeninin dışında gebeliğin oluşması gebelikte ortaya çıkan riskleri yok ederken çocuk sahibi olmak isteyip olamayan insanlar için yeni umutlar da sağlayacak. Yapay rahimle gebeliğin oluşturulması ve doğumun gerçekleşmesiyle birlikte ebeveynlik algısında ve toplumsal cinsiyet rollerinde de köklü değişimler olacak. Zaman geçtikçe toplumda cinsiyet ayrımcılığından kaynaklanan hiyerarşinin bozulacağı ve hatta cinsiyet ayrımcılığının söz konusu bile olmayacağı da öngörüler arasında. Bizimki gibi ataerkillik iliklerine kadar işlemiş bir toplumda yaratabileceği etkiler gerçekten bilimkurgu filmlerine konu olabilir bana kalırsa.
Bu konuda tartışmalar daha çok olacak gibi görünüyor. Biz görebilecek miyiz bilmiyorum ama en fazla 1-2 kuşak sonra bu da tüp bebek gibi alışıldık bir yöntem haline gelebilir.
