Her şeyin başı uyku
Çocukların uyku saati, gecede kaç kere kalktıkları doğdukları andan itibaren anne-babalar için önemli bir mevzu. Uyku eğitimi ya da değil, uykucu çocuk ya da değil, bir gerçek var ki erken uyuyan ve yeterince uyuyan çocuklar için hayat daha kolay. Amerikan Sağlık Enstitüsü tarafından yakın zamanda yayınlanan bir araştırmaya göre 18.00-21.00 arası bir saatte yatan çocukların geç saatte uyuyan çocuklara kıyasla hem fiziksel olarak daha sağlıklı oldukları hem de bilişsel yeteneklerinin daha güçlü olduğu sonucuna varılmış. Araştırma 5 yaşındaki 48 çocuğun uyku ve uyanıklık motifleri incelenerek yapılmış. Buna göre geç saatte yatan çocuklar (22.00 ve sonrasında) uyumakta güçlük çekiyor ve gecenin ilerleyen saatlerinde daha çok uyanıyorlar. uykunun sağlığa etkileri Amerikan Pediatri Akademisi tarafından yayınlanan bir araştırmada da 7-11 yaşlar arasındaki çocukların uyku düzenleri incelendi. 5 gece boyunca yatağa 1 saat erken giren çocuklar, çalışmadan habersiz olan öğretmenleri tarafından, normalden daha az asabi ve fevri olarak değerlendirildiler. Aslında buna kendinizden pay biçmeniz de mümkün. Yeterli uykuyu alamadığınız bir gecenin sabahında siz olsanız nasıl olurdunuz? Daha tahammülsüz bir ruh haliniz olmaz mıydı? Japon Toplumu Çocuk Nörolojisi Derneği’nin yaptığı bir çalışma ise gece 22.00’den önce yatırılan 18 aylık bebeklerin motor, dil ve sosyal yetersizlik bakımından daha düşük risk altında olduklarını söylüyor. Peki, yeterli uykunun dinlenme ve okulda başarının yanı sıra, sağlık üzerinde başka ne gibi etkileri olabilir? Örneğin geç yatan çocukların aşırı kilolu olma olasılıklarının daha fazla olduğundan bahsediliyor. Bunu da yatma saatinin leptin ve girelin hormonlarında yarattığı değişimlere bağlıyorlar. Bu hormonların asıl görevi ise iştahı ve açlığı düzenlemek. Anlaşılan o ki erken yatıp yeterince uyuyan çocuk hem daha sağlıklı hem daha başarılı hem de daha uyumlu oluyor...
Gözünüzüzerinde olsun
6 yaşına yaklaşmış bir erkek çocuğunuz varsa size şöyle diyor olabilir: “Ben büyüdüm, okula tek başıma gidip gelmek istiyorum...” 6 yaş erkek çocuğu bir kendine güven timsali ama zamane İstanbul’unda bu kendine güvenin pratikte bir karşılığı yok. Belki Çıralı’da yaşıyor olsaydık, bölgenin nüfusu 20 hane olsaydı, gidilip gelinebilecek yol tek olsaydı, bu isteklerin bir karşılığı olabilirdi. Oysa biz İstanbul’dayız. 6 yaş çocuğunu değil 1 kilometre ötedeki okula göndermek, parkta oynarken görüş alanımdan çıktığı anda içimden alarm sinyalleri çalıyor. Benim gibi gün geçtikçe artan özgürlük talebinde bulunan minik insanların anne-babalarını sevindirecek yeni bir ürünle tanıştım: Kuzzum Çocuk Takip Sistemi. Görüntüde bir elektronik saat. Çocuğunuz koluna takıyor, siz de telefonunuza aplikasyonu yüklüyorsunuz ve gün boyu çocuğunuz neredeyse haberiniz oluyor. Saate 2 telefon numarası tanımlıyorsunuz; gerektiğinde çocuğunuzla konuşabilmenizi de sağlıyor. Tanımlı numaralar haricinde kimse çocuğu arayamıyor ya da çocuk başka kimseyi arayamıyor. Saat koldan çıktığında da aplikasyona “Saat çıkarıldı” uyarısı geliyor. Çocuk akıllı telefon kullanamayacak kadar küçük olsa da kolundaki saat üzerinden ailesine alarm ve konum gönderebiliyor. Sistemin yaratıcıları Haluk Gökçe ve Barış Dur. Haluk Bey, sistemin sadece çocuklu aileler değil Alzheimer’lı yaşlılara bakanlar tarafından da çok kullanışlı bulunduğunu anlattı. Alzheimer’lı kişilerde kaybolma vakaları sık görülüyor. Saatten konum bilgisi alıp böyle sıkıntıların önüne geçmek mümkün. Haluk Bey’e saatin radyasyon yayıp yaymadığını sordum. SAR değeri denen ölçümle elektronik cihazların zararlı ışın yayabilme potansiyelinin ölçüldüğünü söyledi. Kabul edilebilir SAR değeri 2’nin altında olanlarmış. Takip saatinde 0.7’ymiş.
Minik sporculara destek
Özel eğitime ihtiyaç duyan çocuk ve gençlerin hayatını sporla iyileştirebilmek amacıyla P&G Türkiye, Migros ve Özel Olimpiyatlar Türkiye işbirliğiyle Türkiye’de 2004 yılında başlatılan ‘Özel Olimpiyatlar Projesi’, ‘Minik Sporcular’ ile genişliyor. 2-7 yaş aralığındaki özel çocukların sosyal, fiziksel ve bilişsel becerilerini geliştirilebilmek amacıyla hayata geçen proje, şimdiye kadar 8 yaşından büyük çocuk ve gençleri kabul edebilen ‘Özel Olimpiyatlar’ projesinin etki alanını genişletiyor. Mart ayında başlayan ve mayıs sonuna kadar devam edecek olan ilk dönem eğitim programıyla çocukların psikomotor hareket becerilerinin gelişimine destek verilirken, özel eğitime ihtiyaç duyan çocukların aileleri de erken dönemde Özel Olimpiyatlar dünyasına kazandırılıyor. Minik Sporcular projesinin ilk dönem eğitimlerine 15 özel çocuk ve 22 gönüllü sporcu katıldı. Ege Üniversitesi Öğretim Görevlisi Uzman Pedagog Ebru Kalyoncu, “Özel çocuklar için spor, sadece fiziksel gelişimleri açısından değil, sağlıklı bir benlik geliştirebilmeleri için de kilit bir noktada yer alıyor. 6 yaşından önce sporla tanışan özel çocuklar sağlıklı bir benlik geliştirmede daha başarılı olabiliyor. Örneğin, 2 yaşında spora başlayan bir özel çocuk, motor becerileri, dilin kullanımı, iletişim yetenekleri, öz bakım becerileri gibi konularda daha hızlı bir gelişim gösterebiliyor” diye konuştu. Sporun bazı özel çocuklarda görülebilen dikkat problemleri, aşırı öfkelenme, öğrenme güçlükleri gibi konularda da olumlu etkisinin olduğunu belirten Kalyoncu, ekledi: “Spor, sağladığı iletişim ve paylaşım ortamıyla özel çocuklara keyif verirken, çocukların yaşam motivasyonunun artmasını sağlayabiliyor. Dürüstlük, hoşgörü, işbirliği gibi olumlu kişilik özellikleri kazanmalarına da yardımcı oluyor.” 30 Haziran’a kadar Migros mağazalarından veya Sanal Market’ten Alo, Ariel, Fairy, Febreze, Gillette, Head&Shoulders, İpana, Oral-B, Orkid, Pantene ve Prima ürünlerinden satın alanlar Minik Sporcular projesinin Türkiye çapında yaygınlaştırılması için katkı sağlayacaklar. Bu ürünlerin satışından elde edilen gelirin bir kısmı, Özel Olimpiyatlar Türkiye Organizasyonu’na aktarılarak minik sporcu eğitimlerine ekipman tedariki için harcanacak.
