Ticaret savaşları rafa mı kalkıyor?
2017 yılında Çin 51 milyar dolarlık araç ithal etmiş. Bunun kabaca 13.5 milyar dolarlık kısmı, Kuzey Amerika’dan ithal edilen araçlar. Ancak hemen aklınıza Amerikan markaları gelmesin. Bunun içinde ABD’de üretim yapıp Çin’e ihracat yapan BMW gibi Alman menşeli otomotiv firmaları da var. Amerikan markalı otomobillerin Çin’e yapabildiği satış sadece 5 milyar dolar seviyesindeydi.
Bir başka istatistik paylaşayım.
Çin’in ithal otomobillere uyguladığı vergi oranı yüzde 25. Bu rakam, uluslararası standartlara göre oldukça yüksek. Örnek olarak bu oran ABD’de yüzde 2.5, Avrupa’da ise yüzde 4.
Şimdi birkaç ay geri giderek biraz hafızamızı tazeleyelim...
Hatırlanacağı üzere ABD Başkanı Trump kısa süre önce “Pazarını ABD menşeli şirketlere açmadığı ve haksız rekabetle ABD’nin yüksek ticaret açığı vermesini sağladığı” açıklamasıyla Çin’e karşı “ticaret savaşı” başlatmıştı. Trump iki ayrı turda Çin’e yaklaşık 200 milyar dolarlık ithalat vergisi uygulayacağını açıklayarak da bu savaşın işaret fişeğini ateşlemişti. Ayrıca başta telekom ve teknoloji alanlarında olmak üzere Çin firmalarının ABD’li şirket satın alması ve diğer faaliyetleri de sınırlandırılmıştı.
Bu yaptırımlardan en çok etkilenen şirketlerden biri de Çin’in en önemli telekom şirketlerinden ZTE oldu. Piyasa değeri 20 milyar dolar olan ZTE’nin, ABD’den aldığı ürün ve teknolojiyi İran ve Kuzey Kore’ye nihai ürün olarak sattığı gerekçesiyle Amerikalı şirketlerle iş yapması yasaklanmıştı.
Şimdi bugüne gelelim...
Trump, Çin Lideri Şi Cinping’den gelen istek üzerine, Çinli şirket ZTE’nin üzerindeki yaptırımların kaldırılacağını açıkladı. ZTE, derin bir nefes aldı.
Bu jestin üzerine de Çin, ithal otomobillere mevcut uyguladığı yüzde 25’lik vergiyi yüzde 10-15 bandına indireceğini açıkladı. Dünyada satılan otomobilin yüzde 4’ünün satıldığı, bir başka ifadeyle yıllık toplam 1.2 milyon otomobilin ithal edildiği Çin’de otomobil ithalatında vergi oranı yarıya yarıya indirilecek.
Yukarıdaki örnekte de görüleceği gibi yerkürenin bir ve iki numaralı ekonomik gücü arasında son dönemlerde görmediğimiz kadar büyük bir bilek güreşi yaşanmakta. Artık hiçbir ülke pazarını, karşılığını alamadığı bir ticaret ilişkisine kurban etmiyor. Bir dönemin “küreselleşmenin ateşli savuncuları” dahi artık şirketlerini koruyabilmek için “ekonomik şantaj” dahil her türlü politikayı yapabilir hale geldi.
Böyle bir ortamda ABD ve Çin arasında esen pozitif rüzgâra gereğinden fazla önem atfetmek hata olur kanaatindeyim. Bu uzun soluklu bir bilek güreşi. İlk turunu da hakem kararı ile ABD kazanmış görünüyor. Şimdi oyuncular biraz dinlenecek ve hakemin davetiyle yeniden güreş başlayacak.
