İngiltere, AB ile boşanırken kime göz kırpıyor?
Londra’da soğuk ama güneşli bir havada İngiliz gazetelerini elden geçiriyorum. Hemen hepsinin manşetinde aynı haber var: “Başbakan Theresa May, Avrupa Birliği’den (AB) boşanma sürecini 29 Mart’ta resmen başlatıyor.” Aslında haberin içeriğinde çok da şaşıracak bir bilgi yok, ama eğer bir uzatma gelmezse Nisan 2019 itibarıyla artık İngiltere yoluna yalnız devam edecek.
İNGİLTERE EKONOMİSİ BREXIT’İ NASIL KARŞILIYOR?
Aslında durum tahminlerden daha iyi gidiyor. Ancak önce hasar tespiti yapalım.
Geçen haziran ayında Brexit oylamasında “Evet” çıktığı andan bugüne dek İngiliz Sterlini kabaca yüzde 15 değer kaybetti. Bu değer kaybı özellikle kendini enflasyonda hissettirdi. Yeni açıklanan Eylül Tüketici Enflasyonu, yüzde 2.3 ile son 3 yılın zirvesine çıktı. Geçen sene bu aylarda İngiltere’de TÜFE yüzde 0.5 seviyesindeydi. Daha kötüsü yıl sonunda enflasyonun yüzde 3’ü bulması bekleniyor. Belirtelim, enflasyonu artıran en büyük iki unsur sterlinin değer kaybıyla oluşan pahalı ithal girdi maliyetleri ve artan petrol fiyatları. Enflasyon artınca İngiliz tahvil faizleri de arttı. 10 yıllık tahvil faizleri yüzde 1.30 ile 4 yılın zirvesinde. Üstelik ufaktan huzursuzlanmaya başlasa da İngiliz Merkez Bankası hâlâ faizlerini yüzde 0.25 ile tarihi dip seviyede tutup tahvil alımlarıyla piyasayı destekliyor. Ancak son toplantıda anladık ki İngiltere’de faizler ilelebet böyle düşük olmayacak, 2018 başında ilk faiz artışı gelecek gibi.
Son bir not da konut piyasasından. Malum özellikle başkent Londra için konut piyasası (ve finans sektörü) çok önemli. Burada 2009 krizinden sonraki toparlanma hâlâ devam ediyor. Bir hatırlatma da burada yapalım: İngiltere için istatistik olarak hesaplanan ortalama ev fiyatı 2009 krizi öncesinde 190 bin İngiliz Sterlini imiş. 1 sene sonra krizin en ağır hissedildiği dönemde ortalama ev fiyatları yüzde 20 gerilemiş ve 150 bin sterline düşmüş. Şimdi sıkı durun, bu seviyenin görüldüğü 2009’dan bugüne 7 senede fiyatlar tam yüzde 50 artmış. Kabaca her yıl yüzde 7! Ancak burada Brexit sonrası yükselen faiz ve belirsizlik nedeniyle ev fiyatlarının artış hızı yavaşlıyor. Örneğin şubat ayı rakamlarına göre ev fiyatlarının geçen yıla göre artış hızı yüzde 6 çıkmış. Yani 7 yılın ortalamasının altında. Daha yavaşlar mı? Sanırım evet! Peki fiyatlar geriler mi? Düşük sterlinin yabancılar için yarattığı fırsat düşünüldüğünde “Hayır”!
Durum bu. Peki ben niye yazının başında “Durum o kadar da fena değil” dedim?
Çünkü İngiltere’nin Brexit sonrası resesyona gireceği, yıllık büyümenin yüzde 1’lerin altına düşeceği beklentileri boşa çıkmış gözüküyor. En azından şimdilik! 2017’de İngiliz ekonomisinin yüzde 1.4, 2018’de ise yüzde 1.7 büyümesi bekleniyor. Brexit gibi bir karar sonrası için bence hiç fena değil!
THERESA MAY AĞIRLIĞINI HİSSETTİRMEYE BAŞLAMIŞ!
İngiliz gazeteleri Başbakan May’i tarihe “Demir Leydi” olarak geçen eski İngiliz Başbakanı Margaret Thatcher’a benzetiyorlar. Özellikle Brexit’in uygulanması kararında tereddüt etmeyen May, şimdilik İngiliz kamuoyunda rüzgârı arkasına almış gözüküyor. Ancak May’in üzerinde durduğu bir konu var ki, sanırım kendisinin akibetini de o belirleyecek: “ABD ile ticaret.”
May, Brexit sonrası ısrarla kendisine hedef pazar olarak ABD’yi gösteriyor. Hatta yaptığı ABD ziyareti sırasında “Çin’e karşı ekonomilerimizi birlikte savunmalıyız” diyen May, anlaşılıyor ki Trump’ın da ilgisini çekmiş durumda. Özellikle de Almanya’nın başının ABD ile yaptığı ve her yıl 60 milyar dolar fazla verdiği ticaretle derde girdiği bir ortamda May, Avrupa’da “ABD’nin yeni öncelikli partneri” olmaya oynuyor.
İngiliz gündeminde bunlar var. Londra ticaretin yeni ama henüz adı konulmamış kurallarını yazmaya eğer mümkün değilse de yazılırken yakınında durmaya çalışıyor. Tarih bu konuda İngilizlerin oldukça başarılı olduğunu söylüyor. Bakalım tarih yine tekerrürden mi ibaret çıkacak?
