Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin

        Açıklanan proje bazlı teşvik paketinde 23 büyük proje yer aldı. 135 milyar lira yatırımla üretime geçirilecek projeler 34.111 doğrudan istihdam yaratacak. Dolaylı olarak 135 bin istihdam daha yaratacak. Bu yatırımlarla 6.3 milyar dolarlık ihracat artışı, 12.3 milyar dolarlık da ithalat karşılanmış olacak. Böylece 19 milyar dolarlık cari açık azaltılacak. Geçen yılki 47 milyar dolarlık açığın yüzde 40’ına denk gelecek bir döviz tasarrufu söz konusu.

        - Bu yatırımların tamamlanmasının makro ekonomiye faydası çok ama teknolojik olduğu için yatırım sermayesi yüksek ve bu nedenle istihdam yaratma kabiliyeti düşük.

        - Doğrudan yaratılacak istihdam üzerinden gidildiğinde bir kişi için 990 bin bin dolarlık yatırım gerekiyor. Rakam 135 milyar liralık yatırımın 34.111 kişilik istihdam yaratması üzerinden hesaplandı. Hesaplamada dolar kuru da 4 TL olarak alındı.

        - Kişi başı istihdam için 990 bin dolarlık yatırım geçmiş yıllara göre 4.2 kat daha fazla. 2009 - 2017 arasındaki 9 yılda teşvikli yatırımların yarattığı istihdam, kişi başına yatırım harcaması ve bunun dolar karşılığı bitişikte yer alıyor. 9 yıl boyunca rakamlar 196 bin-263 bin dolar arasında değişmiş. 9 yılın ortalaması ise 235.775 dolar.

        - Denilecek ki bir kişilik istihdam için bu kadar yatırım, gerçekle bağdaşmıyor, yani yüksek. Ama söz konusu teşvik olunca rakamları yukarı yönlü yuvarlama söz konusu olabilir. Fark buradan kaynaklanıyor olabilir. Biz kâğıt üstünde gösterilen ve teşvik alınan büyüklükler üzerinden gittik. Son 23 büyük projeyi de böyle ele aldık.

        - Buradan çıkarılabilecek tek sonuç, cari açığın hedeflenmesi nedeniyle yatırımların teknoloji yoğun seçilmesi, bunun da yatırım maliyetlerini 4’e katladığıdır.

        - İşin belki de zor tarafı buydu, ithalatı önleyici ve ihracatı artırıcı yatırımların teknolojik ve sermaye yoğun yatırımlar olmasıydı. Bu nedenle bu zamana kadar yapılmadı veya yapılamadı.

        ***********

        YATIRIMLAR NEDEN HEM SERMAYE DOSTU HEM İSTİHDAM DOSTU OLMALI

        - Ancak bu sonuçların doğru olarak kabul edilmesi halinde cari açığa yol açmayacak bir ekonomik yapı kurmanın zorluğu da ortaya çıkıyor. Bu projeler hayata geçirildiğinde açığın yüzde 40’ı kapatılacak. Açığın yapısal olarak azalmasıyla muhtemelen gevşeyebiliriz ve döviz kurunu düşük tutup, içeride alım gücünü yükseltmenin, kişi başına geliri dolar bazında yükseltmenin, enflasyonu kuru baskı altında tutarak düşürmenin yoluna bakabiliriz.

        - O zaman cari açık beklendiği kadar azalmayabilir ve bu tür yeni yatırımların gereği ortaya çıkar. Bu yatırımların ise çok yüksek sermaye gerektirdiğini gördük. Ancak ülke olarak sermaye eksiğimiz de çok. Buna karşılık işgücümüz fazla ve işsizlik yüksek. Yeni istihdam yaratacak yatırımlara veya istihdam dostu yatırımlara şiddetle ihtiyacımız var. Sermaye dostu olmakla istihdam dostu olmak arasında sıkışacağız. Tercih yapma durumunda olamayacağız. Hangi taraf ağır basarsa o tarafa doğru yönelmek durumunda kalacağız. Diğer tarafı ihmal edeceğiz.

        - Buna mecbur kalmamanın tek yolu ise sermaye dostu bir ekonomi ve toplum olmaktan, girişimcilik eko sistemini yaratmaktan, yabancı sermayeyi Türkiye’ye çok daha fazla tutarlarda çekmekten geçiyor.

        SONUÇ:

        “Yeni tekne eski taşları bulur.”

        Estonya Atasözü

        Yazı Boyutu

        Diğer Yazılar