Sanayide ilk dünya liderliği soda külünde
Sıfırdan büyük sanayi yatırımları son yıllarda pek göremiyorduk. Makine teçhizat yatırımları geçen yılın üçüncü çeyreğine kadar artmıyordu. Üçüncü çeyrekten itibaren canlanan yatırımlara en somut örnek dün açılışı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılan Kazan Soda Elektrik Üretim tesisleri oldu. Ciner Grubu’nun bu yatırımı Türkiye’yi dünyanın en büyük soda külü üreticisi haline getirdi. Bir sanayi ürününde ilk kez dünya birinciliğine yükseldik.
- Dünyada 15 milyar dolarlık bir pazara sahip soda külü aynı zamanda en yaygın kullanılan 10’uncu kimyasal. Soda külü, cam hammaddesi, deterjan ve temizlik üretimi, gıda ve ilaç katkısı ile kimyasal madde uygulamalarında katkı maddesi olarak kullanılıyor.
- Kazan Soda Elektrik Üretim, Ankara’nın Kahramankazan İlçesi’nde bin dönümlük alana 1.5 milyar dolarlık yatırımla kuruldu. Burada trona madeni yerin ortalama 650 metre altından borularla insansız ve makinesiz olarak çıkarılıyor. Boruya bir ucundan sıcak su veriliyor, öteki ucundan eritilmiş soda külü yerüstüne çıkarılıyor.
- Dünyadaki üretiminde yüzde 75 oranında çıkan atık bu tesislerde sıfıra yakın ve tuz halinde çıkıyor. Bu tuz da yollarda kullanılabiliyor. Bu yönüyle tesisler en çevreci üretim teknolojisine sahip. Yeni bulunan bu yöntemin de dünyadaki patenti alındı.
- Tesislerde ayrıca elektrik de üretiliyor. 2.200 kişi doğrudan, 800 kişi dolaylı olmak üzere 3 bin kişi istihdam ediliyor.
- Kahramankazan trona rezervi 1.65 milyar ton ile 46 yıllık üretimi karşılayabilir. Yıllık 2.7 milyon ton üretim kapasitesi ile Kazan tesisleri dünya toplam doğal soda külünün yüzde 14’ünü tek başına karşılıyor.
- Maden çıkarılıp işleniyor ve üretimin tamamı ihraç ediliyor. Yıllık ihracat tutarı 600 milyon doları buluyor. Bu ihracatın tamamı da yerli katkıyla yapılıyor.
- Beypazarı’ndaki tesisiyle birlikte Ciner Grubu’nun soda külü ihracatı 800 milyon doları buluyor.
- Dünya talebinin yüzde 33’ü doğal soda külünden, yüzde 67’si sentetik suda külünden karşılanıyor. Türkiye doğal soda külünde de, sentetik dahil olmak üzere toplam soda külünde de dünyanın en büyük üreticisi haline geldi. 2.7 milyon tonluk Kazan Soda yanında Beypazarı’nda Eti Soda 1.8 milyon ton üretim yapıyor. ABD’de satın alınan soda külü üreticisi Ciner Resources’ün üretimi de 2.5 milyon ton. Böylece Ciner Grubu 7 milyon tonluk üretimle dünyanın en büyük soda külü üreticisi haline geldi. Ciner Grup’u 6.5 milyon tonla Alman Solvay ve 5 milyon tonla Hindistanlı Tata izliyor.
- Törende konuşan Ciner Grup Başkanı Turgay Ciner’in verdiği bilgiye göre 5 yıl süren izin ve bürokratik işlemlerin ardından tesisler 2 yılda inşa edildi. Ciner, “Yapılan 800 milyon dolarlık ihracata karşılık 1 dolarlık dahi ithal girdi kullanmadık. Doğrudan 5.500 kişi, dolaylı 10 bin kişi ile özel sektörde Ankara’nın en büyük istihdamını sağlıyoruz” dedi.
***********
DÜNYA LİGİNE ÇIKMANIN YOLU
- Bazı tarım ürünlerinde dünya birinciliğimiz var. Fındık, incir, ayva, kiraz, bazı yıllar domates gibi. Ancak tarımsal ürünleri işlenmemiş halde ihraç etmenin Türkiye’ye katkısı düşük. Buna en iyi örnek fındık. Türkiye toplam fındık ihracatından 1 milyar dolar kazanıyor. Ama fındıktan nihai ürün yapan ve bunu markalı halde satan İtalyan şirketi en az 10 katı ciro elde ediyor.
- Türkiye’nin rekabet gücünü ve ihracatını artırmasının, tekstil ve hazır giyime yapılan yatırımların karşılığının alınmasının tek yolu markalaşmak ve katma değerli ürün ihraç etmek. Bunun için de tarım olsun, maden olsun, doğal kaynak olsun işleyerek satmak gerekiyor. -Bu açıdan bir sanayi ürününde ilk kez dünya birincisi olmayı çok önemsedim.
Gerisinin gelmesi, sanayinin başka sektörlerinde de birincilerinin ortaya çıkması, Türkiye’nin dünya birinci ligine çıkmasının, ihracatın ve ekonominin kurtuluş yolu.
SONUÇ:
“Doğada, bütün dünyanın umudu yatar.”
John Muir
