Türkiye'de iş yapan borçla yapar
Özel sektörün temmuz sonu itibarıyla uzun vadeli dış borcu 213.6 milyar dolara yükseldi. Borcun 7 aylık artışı 11.5 milyar dolar. Yüzde 5.6 yükselme hızlı bir artış sayılır. Ancak bu durum yeni değil. Özellikle küresel kriz sonrasında tarihin en uygun borçlanma koşullarının oluşması ve en düşük faizlere inilmesinin etkisiyle özel sektör faaliyetlerini ağırlıklı olarak dışarıdan borçlanmayla yapıyor. Bu anlamda Türk özel sektörünün borçluluk artışının Çin’den sonra ikinci sırada geldiğini BIS ve IMF belirttiler.
Yatırımlar zayıf seyrederken kim dışarıdan borçlanıyor?
- Özel sektörün toplam uzun vadeli borcu 2013’te 156.7 milyardan 3.5 yıl sonra 213.6 milyar dolara yükselirken yüzde 36 arttı. Burada her sektörün borcu artmadı. Ana metal sanayii yatırımlarını tamamladı ve borcunu beşte bir azalttı. Gıda yüzde 10, tarım yüzde 5, bilgisayar yüzde 8 borç azalttı.
- Borcunu artıranlar ise işlerini büyüten canlı sektörler. Son 3.5 yılda en yüksek artış yüzde 330 ile sağlık sektöründe. Büyük şehir hastanelerinin kurulmasının bir sonucu. Borcu da 669 milyon dolardan 2.9 milyara yükseldi.
- İnşaat sektörünün borcu 6 milyardan 14.9 milyar dolara çıktı ve yüzde 147 büyüdü.
- Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri sanayiinin borcu da 1 milyardan 2.2 milyar dolara yükseldi ve yüzde 112 arttı. Bu sektörde kapasite genişletme ve yeni rafine yatırımlarının yapıldığını biliyoruz.
- Büyük borç tutarı olarak 17.5 milyar dolarla ulaşım, depolamanın 3.5 yıllık artışı da yüzde 30. Bu alanda da son yıllarda yatırımlar hızlandı.
- Borçlanma hızlı, yatırımlar da. Bu dönemin özelliği ise bu yatırımların makine teçhizat gibi ihracata çalışacak ve döviz kazandıracak alanlara değil, daha çok inşaat, ulaşım, enerji gibi alanlara yapılması. Sonucu ise yüksek cari açık olarak hesaba yazılıyor.
- İş yapanlar ve büyüyenler bunu Türkiye’de borçlanarak yaparlar. Olmakta olan da bu.
**************
SONUÇ:
“Borç ödemekten daha zor bir şey vardır, borç almak.” 2. Abdülhamid
