Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin

        Yılın ikinci çeyreği için açıklanan GSMH verileri yüzde 5.1 büyümeyi ortaya koydu. Üçüncü çeyrekte baz etkisi işimizi çok kolaylaştırıyor. Benzer bir performansla bu kez çift haneli büyümeye ulaşabiliriz. Yılı da üçüncü çeyreğin yukarı çekmesi, dördüncü çeyreğin aşağı itmesiyle yüzde 6 civarında büyümeyle kapatabiliriz.

        - Büyüme işini kolayca toparlıyoruz da özel sektör makine ve teçhizat yatırımlarından kimse memnun değil. Çünkü yılın ikinci çeyreğinde makine teçhizat yatırımları yüzde 8.6 azaldı. Halbuki inşaat yatırımları yüzde 25 artmıştı. Kredi Garanti Fonu’ndan kullandırılan krediler ise 200 milyar lirayı aştı. Son yılların en güçlü kredi artışı sanayi yatırımlarına değil, inşaata gitti.

        - Makine teçhizat yatırımlarındaki azalma yeni de değil, tam olarak dört çeyrektir devam ediyor. Hatta bu yılın ilk çeyreğindeki daralma yüzde 12 ile yüksek orandaydı. Dört çeyreklik bu daralma 2009 sonrasının da en uzun süreli daralmasını oluşturdu. Durumdan Cumhurbaşkanı Erdoğan da memnun değil ki, hem “bankaları sıkıştırarak kredi faizlerini düşürme yoluyla yatırımlarını desteklemeyi” amaçladığını açıkladı hem de işadamlarını çağırarak bir toplantı yaptı.

        - Aslında özel sektör yatırımlarının daha büyük kısmını giderek inşaat aldı, makine ve teçhizatın payı küçüldü. Özel sektör yatırım yapmasına yapıyor ama inşaata. GSYH içinde kullanılan cari fiyatlarla hareket edersek 2010 yılında inşaat yatırımlarının tutarı 145 milyar lira iken makine ve teçhizat yatırımları 115 milyar liraydı. Makine yatırımları inşaat yatırımlarının yüzde 80’i düzeyindeydi.

        - 2017 ilk yarısında ise 252.6 milyar liralık inşaat yatırımına karşılık 138.8 milyar liralık makine yatırımı yapıldı. Makine yatırımının inşaata oranı yüzde 55’e indi. Tabloda da yer alıyor, GSMH içindeki 2009 zincirlenmiş endeks ile inşaat yatırımları 85’ten 263.5 düzeyine çıktı ve yüzde 210 arttı. Aynı endeksle makine ve teçhizat yatırımları 92.8 düzeyinden 204.2’ye çıktı ve yüzde 120.6 artış kaydetti. 7 yılda inşaat yatırım artışı, sanayi yatırımlarını ikiye katlamış.

        - 2010 ve 2011 yılları inşaat ile makine-teçhizat yatırımlarının birlikte artış gösterdiği son dönem. Sonra yollar ayrıldı. Bu dönemde yüksek yatırım artışlarını küresel krizden çıkış, ucuz ve bol para, seçim dönemi genişleyici ekonomi politikalarının desteklediği söylenebilir.

        - Devamında ise cari açık ve enflasyon nedeniyle büyümenin frenine basıldı. 2012’de makine ve teçhizat yatırımları üç çeyrek üst üste daraldı. 2013’te yeniden canlanmayı önce Gezi sonra 17-25 Aralık olayları kesti. 2014’te zaten çifte seçim vardı. Önce yerel seçim sonra Cumhurbaşkanlığı seçimi gölgesinde geçen yıl da yatırımlar dipte süründü.

        - 2015’te yatırımlar yeniden canlandı ve sadece bir yılla sınırlı kaldı.

        - İnşaat yatırımları ise 2013 ve 2017 yılında coştu.

        - Makine ve teçhizat yatırımları kur istikrarına ve siyasi istikrara karşı çok duyarlı. Bir de kapasite kullanımına. Halen kapasite kullanımı yüzde 79 düzeyinde. Türkiye’de yatırım mevsiminin kapasite kullanımının yüzde 80’i geçmesiyle başladığını biliyoruz. Sanayi yatırımlarındaki son gerilemenin geçen yılki 15 Temmuz darbe girişiminin devamında başlaması da istikrarın önemini gösteriyor. Mesela iki yıllık seçimsiz dönem olsun, bakın yatırımlar canlanıyor mu canlanmıyor mu?

        **************

        SONUÇ:

        “Hayat, insanın gün boyu düşündüklerinden ibarettir.” Emerson

        Yazı Boyutu

        Diğer Yazılar