Uzmanlar: Air fryer adı verilen hava fritözlerinin sağlığa yararları olduğu kadar zararlı yönleri de olabilir
Yiyecekleri az yağ ve sıcak hava yardımıyla pişiren hava fritözleri sağlığı ön planda tutanların gözdesi. Son yıllarda yaygın kullanılmaya başlanan bu yeni nesil pişiriciler tamamen sağlıklı mı yoksa gerek yanlış kullanımdan gerekse dikkatsizlik ve ihmal gibi nedenlerden kaynaklı sağlık riski oluşturabilir mi? Habertürk.com Sağlık Yazarı Ceyda Erenoğlu'nun haberi
Hava kızartıcıları ya da hava fritözleri (air fryer) olarak bilinen yeni nesil pişiriciler, yiyecekleri sıcak hava ve çok az miktarda yağla pişirebilme özellikleriyle ilgi çekerek yaygınlık kazanmış durumda. Bu yeni nesil pişiricilerin, geleneksel derin kızartma işlemine göre daha sağlıklı bir seçenek oluşturduğu kabul ediliyor. Ancak tüm pişirme yöntemlerinde olduğu gibi havada kızartmanın da sağlık açısından artıları ve eksileri bulunuyor. “Hava fritözlerini kullanmanın sağlık üzerindeki etkisinin bireysel beslenme tercihlerine, pişirilen yiyecek türlerine ve genel yaşam tarzına bağlı olarak değişebileceği unutulmamalıdır” diyen Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Çağatay Güler, her pişirme yönteminde olduğu gibi bu pişirme yönteminde de “azı karar çoğu zarar” ilkesine göre davranmanın ve dengeli beslenmenin sağlıklı bir yaşamın temelini oluşturduğunu dikkat çekiyor. İşte hava fritözlerinin sağlıkla ilgili olumlu ve olumsuz yönleriyle ilgili uzman görüşü ile zararlarını önlemek veya azaltmak için yapılması gerekenler.
HAVA FRİTÖZLERİNİN SAĞLIKLA İLGİLİ OLUMLU YÖNLERİ
Daha az yağ tüketimi: Hava fritözleri, yiyecekleri pişirmek için sıcak hava dolaşımı kullanıyor ve geleneksel derin kızartmaya göre çok daha az yağ gerektiriyor. Bu nedenle hazırlanan yemekler genel kalori ve yağ içeriği açısından daha hafif oluyor.
Zararlı bileşik oluşma riskinin azaltılması: Yüksek sıcaklıklarda derin kızartma, kanser riskinin artmasıyla ilişkili olan “akrilamid” gibi zararlı bileşiklerin oluşumuna yol açabiliyor. Havada kızartmanın genellikle bu bileşiklerin daha düşük seviyelerini ürettiği belirtiliyor.
Temel besin ögelerinin korunması: Kaynatma veya alışılagelmiş pişirme yöntemleriyle karşılaştırıldığında, havada kızartma, hızlı bir şekilde ve çok düşük düzeyde suyla etkileşime girerek piştiği için yiyeceklerin içerdiği temel besin ögelerinin korunmasına yardımcı olabiliyor.
Kolaylık ve hız: Hava fritözleri, geleneksel fırınlara göre yiyecekleri daha hızlı pişirdiği için genel pişirme süresini kısaltıyor. Bu yolla insanların evde yemek pişirmelerini kolaylaştırıp evde yemek hazırlama eğilimini artırıyor. Bu durum çoğu zaman daha sağlıklı beslenme olanağı sağlıyor.
Çok yönlülük: Hava fritözleri sebze, et ve tatlıya kadar çok çeşitli yiyeceklerin hazırlanmasında kullanılabildiği için çok yönlü bir pişirme seçeneği sunuyor.
HAVA FRİTÖZLERİNİN SAĞLIKLA İLGİLİ OLUMSUZ YÖNLERİ
Aşırı Tüketim Potansiyeli: Havada kızartma, kullanılan yağ miktarını azaltsa da tamamen ortadan kaldırmıyor. Kızarmış yiyeceklerin aşırı tüketimi, hatta hava fritözünde hazırlanmış olanlar bile sağlıksız beslenme ve kilo alımına katkıda bulunabiliyor.
Zararlı Bileşiklerin Oluşumu: Havada kızartma, derin kızartmaya göre daha az zararlı bileşik üretse de özellikle belirli yiyecek türleri yüksek sıcaklıklarda pişirilirken akrilamid ve potansiyel olarak zararlı diğer maddelerin oluşumuna yol açabiliyor.
Sonuçların kalitesi: Bazı kişiler, havada kızartılmış gıdaların, geleneksel olarak kızartılmış gıdalarla aynı dokuya veya tada sahip olmadığını düşünüyor. Derin kızartmada elde edilen gevreklik, hava fritözünde elde edilemeyebiliyor.
Maliyet ve mutfak alanı: Hava fritözleri ek bir ekonomik yük getirebiliyor ve mutfakta tezgahta kapladığı yer nedeniyle alanı daraltabiliyor. Bu tür maliyetlerin sağlık katkılarıyla karşılaştırılarak göze alınması öneriliyor.
Kuruluk potansiyeli: Bazı yiyecekler, yağ olmadığı için, havalı fritözde pişirildiğinde kuruyabiliyor. Bu durumun az miktarda yağ kullanılarak veya nemi doğal olarak koruyan tarifler seçilerek hafifletilebileceği belirtiliyor.
HAVA FRİTÖZLERİNİN OLUMSUZ ETKİLERİNİ ÖNLEMEK YA DA AZALTMAK İÇİN
-Az ve sağlıklı yağları kullanın.
-Aşırı pişirmeden kaçının.
-İşlenmiş gıdaları en aza indirgeyin.
-Yiyeceklerin ya da kalıntılarının birbirlerini kirletmesini önleyin.
-Sıcaklık ayarlarını doğru yapın ve aşırı sıcaklık derecelerinden kaçının.
-Eşit pişirmeyi sağlamak ve dengesiz kızarma ya da yanmayı önlemek için pişirme işlemi sırasında pişirdiğiniz yiyeceği sallayın ya da döndürün.
-Doğrudan teması önlemek için kâğıt vb. pişirme gömlekleri ile silikon pişirme kapları kullanın.
-Dengeli beslenmenin temel olduğunu unutmayın.
-Havada kızartmanın olumlu ya da olumsuz etkileriyle ilgili haberleri güvenilir kaynaklardan izleyin.
