Türk üniversitelerinden tarihi başarı

Birleşik Krallık menşeli, uluslararası yükseköğretim derecelendirme kuruluşu Times Higher Education (THE) 2024 Dünya Üniversite Sıralaması sonuçlarını açıkladı. Türkiye’den 75 üniversite sıralamaya girme başarısı gösterirken, bu sayı ile dünyada 7. en iyi temsil edilen ülke unvanını kazandı. Geçen yıl bu sıralamada 61 Türk üniversitesi yer almıştı. Toplam 108 ayrı ülkeden 1904 üniversitenin sıralandığı listede Koç, ODTÜ ve Sabancı üniversiteleri 301-400 bandında yer alarak ilk 400’e girmeyi başardı. İTÜ 501-600; Bilkent, Boğaziçi, Çankaya ve Hacettepe Üniversiteleri 601-800; Bahçeşehir, Özyeğin ve Yıldız Teknik Üniversiteleri ise 801-1000 bandında kendine yer buldu. Böylece THE sıralamasında Türkiye’den 11 üniversite ilk bine girerek dikkat çekici bir başarı elde etmiş oldu. THE sıralamasında ilk bine giren 11 Türk yükseköğretim kurumu dışında 24 Türk üniversitesi de 1001-1500 diliminde konumlandı.

"SEVİNDİRİCİ BİR GELİŞME"

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Erol Özvar, üniversitelerimizin uluslararası sıralamalardaki bu başarısını takdirle karşıladığını belirterek, “Üniversitelerimizin bilhassa son iki yılda artan başarıları uluslararası sıralamalara da yansımaya başladı. Rekor sayıda üniversitemizin sıralamada yer bulması ve üst sıralara doğru yükselmesi sevindirici bir gelişme” değerlendirmesinde bulundu. Özvar, “İlk kez 3 üniversitemizin birden 351-400 arasında yer alması, bir üniversitemizin 501-600 bandında sıralamaya girmesi çok kıymetli. Rekor sayıda üniversitemizin sıralamada yer bulması ve üst sıralara doğru yükselmesi sevindirici bir gelişme” dedi.

Eğitim öğretim ve araştırma çıktılarının niteliğini daha da artırmayı temel hedef olarak gördüklerini belirten Özvar, “Üniversitelerimizin dünyanın en iyi 100 üniversitesi arasında yer almaları için stratejiler geliştiriyoruz” ifadelerini kulandı.

Özvar, “Üniversitelerimizin bu hedeflere odaklandığı sürece, niteliklerini artıracaklarına ve başarıya ulaşacaklarına inancımız tamdır. Yükseköğretim Kurulu olarak, uluslararasılaşmaya verdiğimiz önemi bir kez daha vurgulamak isterim. Bu yönde son yıllarda dikkate değer adımlar attığımızı belirtmeliyim. Gerek uluslararasılaşma gerekse akademik üretkenlik ve araştırma kalitesini artırmaya odaklanarak önümüzdeki yıllarda uluslararası sıralamalarda daha fazla üniversite ile temsil edilmenin ve daha üst noktalara ulaşmanın önünde herhangi bir engelin olmadığını düşünüyorum” değerlendirmesinde bulundu.

Özvar, şöyle devam etti: “Bizim araştırma üniversitesi sıralamamız ile derecelendirme kuruluşlarının sıralamaları arasındaki paralellik ne kadar sağlıklı bir yöntem ile üniversitelerimizi değerlendirdiğimizi göstermektedir. İki yıldır üniversitelerimizin uluslararası görünürlüğünü artırmak adına başta büyük veri projesi olmak üzere pek çok projenin stratejik bir hedef olarak üniversitelerimiz tarafından uygulanmasına rehberlik ediyoruz. Şu anda bunun karşılığını alıyoruz. Yükseköğretim Kurulunun öncülüğünde üniversitelerimizin uluslararası etkileşimini artırmak ve sıralamalarda üst seviyelere çıkmak için özel çalışma grupları oluşturuldu. Üniversite yönetiminin ve işleyişinin esas itibarıyla akademik performans ve üretkenlik üzerine inşa edilmek üzere üniversite yönetimleri ile tam bir eşgüdüm içinde iki yılı aşkın bir zamandır çalışıyoruz. Bütün idari, kadro ve teşvik politikalarımızı bu stratejiye dayalı olarak uygulamaya koyuyoruz.”

TÜRK YÜKSEKÖĞRETİMİNE ÖVGÜ

THE Küresel Direktörü Phil Baty ise yaptığı açıklamada Türkiye'nin dünya sıralamasında en iyi temsil edilen ülkelerden biri olduğunu paylaşmaktan mutluluk duyduklarını belirtti. Türkiye’nin ABD, Hindistan ve Çin gibi devlerin arasında en iyi temsil edilen yedinci ülke olduğuna dikkat çeken Baty, “Bu durum, Türkiye'nin uluslararası bir yükseköğretim merkezi olarak hızla yükselişinin ve Türk üniversitelerinin dünya sahnesinde yer alma ve kendilerini dünyanın en iyi üniversiteleriyle kıyaslama arzusunun dikkate değer bir işaretidir.” ifadelerini kullandı. UNESCO İstatistik Enstitüsü'ne göre Türkiye’nin şu anda dünyadaki uluslararası öğrencilerin yüzde 2,9'una ev sahipliği yaptığına işaret eden Baty, “Türkiye'nin çok kısa sürede dünyada en fazla uluslararası öğrenci alan ilk 10 ülke arasında yer alacağına inanıyorum.” dedi. Türkiye’nin tüm kategorilerde yükselmekte olduğunu vurgulayan Baty, “Türkiye, temel ölçümler açısından çok olumlu bir yükseliş eğilimine sahip. Uluslararasılaşma ve küresel rekabette istikrarlı ve güçlü bir gelişme gösteriyor. Bu özel bir başarı” ifadelerini kullandı.

TÜRKİYE'NİN LİSTEDEKİ TEMSİL KABİLİYETİ GEÇEN SENEYE GÖRE YÜZDE YÜZDE 23 ARTTI

Yükseköğretim Kurulu Başkanı Erol Özvar, bazı gazeteci ve yazarlara gönderdiği mektupla THE’nın sıralamalarına ilişkin değerlendirmede bulundu.

Özvar mektubunda şu ifadelere yer verdi: “Sizi Türk Yükseköğretiminin bu yıl elde ettiği önemli başarıdan haberdar etmek isterim. Birleşik Krallık menşeli, dünyaca tanınan Times Higher Education (THE) adlı uluslararası kuruluş, 2024 Dünya Üniversite Sıralaması sonuçlarını dün kamuoyuna duyurdu. 2004 yılından beri dünyanın en iyi üniversitelerini seçen THE’ın 2024 sıralamasında ülkemizden 75 üniversite yer aldı. Bu üniversite sayısı ile Türkiye; ABD (169), Japonya (119), Birleşik Krallık (104), Hindistan (91), Çin (86) ve Rusya’dan (78) sonra 7. en iyi temsil edilen ülke unvanını kazandı. Bu yıl 108 ayrı ülkeden 1904 üniversitenin yer aldığı THE sonuçları, Türkiye’nin listedeki temsil kabiliyetinin geçen seneye (61 üniversite) göre yüzde 23 arttığını, 2018 yılına göre ise üç katına çıktığını göstermektedir.

20 yıldır dünya üniversitelerini sıralayan THE; eğitim, araştırma, bilimsel atıf, üniversite geliri, uluslararası görünüm gibi 13 ayrı değerlendirme kriterini bu yıl genişleterek 17’ye çıkarmıştır. Bu bağlamda araştırma kalitesi, patent sayısı gibi ek kriterler getirdiği gibi ülkelerin büyüklüğüne göre kıyaslanabilir uluslararası öğrenci ve akademisyen oranlarını da ilk kez ölçmüştür.

Türkiye’den 75 üniversitenin yer aldığı THE sıralamasında, Koç Üniversitesi, ODTÜ ve Sabancı Üniversitesi 351-400 bandında yer alarak dünyanın en iyi 500 üniversitesi arasına girdi. Öte yandan İstanbul Teknik Üniversitesi 501-600; Bilkent, Boğaziçi, Çankaya ve Hacettepe Üniversiteleri 601-800; Bahçeşehir, Özyeğin ve Yıldız Teknik Üniversiteleri ise 801-1000 bandında kendine yer buldu. Böylece THE sıralamasında Türkiye’den 11 üniversite ilk bine girerek dikkat çekici bir başarı elde edilmiş oldu.

THE sıralamasında ilk bine giren 11 yükseköğretim kurumumuz dışında 24 üniversitemiz de 1001- 1500 diliminde konumlanmış görülmektedir. Kalan 40 üniversitemiz ise 1501-1904 bandında yer edinmiş durumdadır. Yükseköğretimde niteliği artırmaya dönük çabalarımızın sonuç verdiğini görmek bizleri mutlu etmektedir. Uluslararası ranking kuruluşları arasında dikkate değer bir yere sahip olan THE sonuçları, çok sayıda üniversitemizin bu yarışa katıldığına, daha önceki yıllarda sıralamaya giren üniversitelerimizin çoğunun mevcut dilimdeki yerini koruduğuna ya da bir üst banda geçtiğine işaret etmektedir. Söz gelimi ilk 500’e giren ve 351-400 bandında listelenen üniversitelerimizin üçü de buraya bir alt (401-500) veya iki alt (501-600) dilimden yükselmişlerdir. 501-1000 bandındaki 8 üniversitemizden ikisi hariç sıralamadaki yerini ya korumuş ya da yükseltmiştir. Benzer şekilde 1001-1500 bandındaki 24 üniversitemizden yalnızca 5’inin sıralamasında sınırlı bir düşüş kaydedilmiştir.

2024 THE verileri, yükseköğretim kurumlarımızın güçlü ve zayıf yönlerini göstermesi açısından da önem arz etmektedir. Bu çerçevede 2018-2024 arasında Türk üniversitelerinin; kendi ürettiği gelirlerini yüzde 14 düzeyinde, üniversite çalışanları arasında doktoralı oranını yüzde 9 düzeyinde, uluslararası öğrenci sayısını ise yüzde 5,13 düzeyinde artırdığı görülmektedir. Öte yandan toplam lisansüstü öğrenci sayısı içindeki doktora öğrencisi oranımız yüzde 13 düzeyinde düşmüştür. Bu

düşüşün yüksek lisans programı ve bu programlara kaydolan öğrenci sayımızın hızlı artmasından kaynaklandığını değerlendiriyoruz. Yükseköğretim Kurulu olarak üniversitelerimizin uluslararası sıralamalardaki bu başarısını takdirle karşılamaktayız. Bununla birlikte eğitim öğretim ve araştırma çıktılarının niteliğini daha da artırmayı temel hedefimiz olarak görmekteyiz. Üniversitelerimizin bu hedeflere odaklandığı sürece, niteliklerini artıracaklarına ve başarıya ulaşacaklarına inancımız tamdır. Ayrıca Yükseköğretim Kurulu olarak, uluslararasılaşmaya verdiğimiz önemi bir kez daha vurgulamak isterim. Bu yönde son yıllarda dikkate değer adımlar attığımızı belirtmeliyim. Gerek uluslararasılaşma gerekse akademik üretkenlik ve araştırma kalitesini artırmaya odaklanarak önümüzdeki yıllarda uluslararası sıralamalarda daha fazla üniversite ile temsil edilmenin ve daha üst noktalara ulaşmanın önünde herhangi bir engelin olmadığını düşünüyorum.”